11 września 2022 roku, na cmentarzu parafialnym w Złotym Potoku, odbyła się uroczystość patriotyczna ku czci bohaterskich polskich żołnierzy 7 Dywizji Piechoty, poległych w walkach z Niemcami we wrześniu 1939 roku. W kwaterze wojennej złożono kwiaty i zapalono znicze. Reprezentująca wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego, posła Szymona Giżyńskiego – Karolina Kowalska odczytała list wiceministra, kierowany do uczestników uroczystości, adresowany na ręce dyrektor Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku – Justyny Siemion.
Jest to największa kwatera wojenna z 1939 roku w całym regionie częstochowskim, w której spoczywa ponad 150 żołnierzy. Przy okazji remontu, dzięki kwerendzie archiwalnej udało się ustalić i umieścić na tablicach blisko 50 nazwisk spoczywających tam oficerów i żołnierzy (dotychczas znanych było ich jedynie 19). Rewitalizacja mogiły możliwa była dzięki pozyskanemu dofinansowaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środkom własnym Gminy Janów.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, poseł
Szymon Giżyński, w liście skierowany do uczestników uroczystości, adresowanym na ręce dyrektor Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku Justyny Siemion, napisał: ,
,Bardzo dziękuję, że dzisiejsze uroczystości w Złotym Potoku – przygotowane z pietyzmem i powagą – mają tak dostojny wymiar. Nie może być inaczej, skoro ich głównym celem jest oddanie hołdu narodowym bohaterom – do tego jeszcze: w aurze ich brawurowych i legendarnych czynów. Nie może być inaczej, gdyż dzisiejszym uroczystościom przypatruje się – z wysoka, ale i z bardzo bliska – niegdyś pan na dobrach Złoto-Potockich, hrabia Zygmunt Krasiński; narodowy wieszcz, którego żarliwa miłość do Polski, w połączeniu z głębią historiozoficznego geniuszu – zawsze i dla każdego pokolenia Polaków pozostaje i pozostanie: wzorem, powinnością i oparciem.”
W Pałacu Raczyńskich odbyła się konferencja popularnonaukowa pt. „Działania bojowe 7. Dywizji Piechoty we wrześniu 1939 roku – wybrane miejsca pamięci i mogiły żołnierskie z 1939 roku w regionie częstochowskim”. Podczas zwiedzania Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego można było obejrzeć wystawę pt. “Na wrześniowym szlaku 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939”
Idea wskrzeszenia Święta Pułkowego 7 Pułku Artylerii Lekkiej i jego organizacji w Złotym Potoku narodziła się pod koniec 2020 roku. I choć w okresie międzywojennym pułk stacjonował w Częstochowie, to Złoty Potok jako miejsce organizacji obchodów nie jest przypadkowy. Od września 2020 roku w Muzeum Regionalnym im. Zygmunta Krasińskiego czynna jest bowiem wystawa “Wrześniowym szlakiem 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939”. Ważnym jej elementem jest siedem srebrnych gwoździ z zaginionego we wrześniu 1939 roku sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej, które zostały odnalezione w lasach pod Złotym Potokiem w maju 2020 roku przez członków Grupy Częstochowskiej Perun oraz Stowarzyszenia Historycznego Reduta Częstochowa. Przekazane przez przedstawicieli obu stowarzyszeń do zbiorów Muzeum Regionalnego w Złotym Potoku stały się obok zrekonstruowanego wizerunku sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej sercem nowopowstałej ekspozycji.
Termin wydarzenia nawiązuje z kolei do oficjalnej daty corocznego święta pułkowego obchodzonego w Częstochowie w latach 1921-1939, na pamiątkę udziału 7 Pułku Artylerii Polowej (nazwa jednostki obowiązująca do 1931 roku) w słynnym polskim rajdzie pancerno-motorowym na Kowel, przeprowadzonym w czasie wojny polsko-bolszewickiej. 12 września 1920 roku rozegrała się bezpośrednia walka o Kowel, w czasie której artylerzyści z 2 i 3 baterii pod dowództwem mjr. Bolesława Pileskiego ciężko uszkodzili dwa bolszewickie pociągi pancerne, a trzeci zdobyli dzięki brawurowej akcji – na torach na wprost jadącego parowozu ustawiono gotowe do otwarcia ognia działo, na widok którego nieprzyjacielska załoga pociągu opuściła go w popłochu. Tym samym nieuszkodzony pociąg wpadł w ręce polskich artylerzystów. Za te czyny oraz ogólny udział w walkach o Kowel mjr Pileski oraz ośmiu żołnierzu pułku zostało odznaczonych Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, natomiast kilkunastu kolejnych Krzyżem Walecznych. Była to jedna z najbardziej śmiałych akcji żołnierzy 7 Pułku Artylerii Polowej w czasie wojny polsko-bolszewickiej, dlatego na pamiątkę tego boju jako dzień święta pułkowego ustanowiono datę 12 września.
Pierwsza edycja wskrzeszonego po ponad 80 latach święta pułkowego miała miejsce 12 września 2021 roku. Tegorocznym obchodom towarzyszyć będzie także m.in. II Zjazd Rodzin Żołnierzy 7 Dywizji Piechoty, który zorganizowany po raz pierwszy w Częstochowie w 2019 roku, zgromadził kilkadziesiąt osób z rodzin żołnierzy niemal wszystkich pułków i oddziałów dywizji, potwierdzając jak ważna i ciągle żywa jest historia tej wielkiej jednostki Wojska Polskiego. (oprac. Adam Kurus historyk IPN)
Wydarzenie zorganizowało Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku, Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach, Stowarzyszenie Historyczne Reduta Częstochowa oraz Gmina Janów.
Zdjęcia autorstwa Pani Ewy Szczygieł oraz Pana Marcina Kurusa
