Wydarzeniem miesiąca kwietnia roku 1921 było… zaćmienie słońca w dniu 8 kwietnia. Dzięki niesprzyjającym warunkom atmosferycznym jego obserwowanie było nadzwyczaj utrudnione. Jednakże chwilami niebo wyjaśniało się do tego stopnia, że mieszkańcy naszego miasta mogli widzieć niektóre fazy tego interesującego zjawiska. Około godziny 11.30, ¾ tarczy słonecznej uległo zaćmieniu i słońce miało wygląd sierpa księżycowego. Około godziny 12.30 nastąpiło koniec zaćmienia.

Teresa Penczar, z domu Reckziegel, jest dumną Wielkopolanką (a częstochowianką z wyboru). Przyszła na świat w Poznaniu 27 lutego 1939 roku jako jedna z siedmiorga rodzeństwa. Od najmłodszych lat przejawiała wrodzony talent i predyspozycje do tańca; miała świetny słuch muzyczny, wyczucie rytmu, a także, co niebagatelne, filigranową budowę ciała, niespotykaną lekkość i świetną koordynację ruchową.

Artykuł niniejszy powstał w związku z przypadającym na dzień 24 marca Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Wydarzenia z własnej historii, przywoływane często metodą tzw. okrągłych rocznic, dzielących przeszłość na sto i pięćdziesięciolecia winny służyć polskiemu narodowi – co rok, bo corocznie, z kalendarzowych względów są ku temu stosowne powody – do ustawicznej i sumiennej autorefleksji, a nawet pedantycznej wiwisekcji, bo nasze dzieje, bogate przecież w dni i lata dumy i chwały nie szczędzą nam również bolesnych ran przestrogi; wszystko po to, by budować nasz wspólny los na pewnych i niewzruszonych podwalinach polskiej – państwowej i narodowej – tożsamości.

www.szymongizynski.pl

2 marca 1950 r. – w Sądzie Okręgowym w Częstochowie odbył się proces przeciwko Jasnej Górze za nielegalne wywieszenie na wieży i szczycie podczas uroczystości 15 i 26 sierpnia 1949 roku biało-żółtych flag papieskich. Klasztor skazano na zapłacenie ogromnej wówczas grzywny 150 000 złotych.

Najtrudniejsze okresy polskiej historii stanowią gęstwinę, w której dzięki rozproszonym informacjom, urywkom relacji i wspomnień można odnaleźć czasem życiorysy, które gdyby nie upór, czasem nawet nie zawodowych historyków, a amatorów tej dziedziny, przepadłyby w otchłani czasu. Często dzięki indywidualnym poszukiwaniom udaje się gromadzić tropy, aby wreszcie w mniej lub bardziej pełny sposób zrekonstruować fragment mikrohistorii. Tak jest tym razem. Dzięki ogromnej pasji, dziesiątkom odbytych rozmów z żyjącymi jeszcze świadkami bądź członkami ich rodzin i setkami przejechanych kilometrów udało się natrafić na kolejnego człowieka, który odegrał swoją małą rolę w czasie okupacji. Ten artykuł nie powstałby, gdyby nie ogromne zaangażowanie i pasja pana Ryszarda Radkowskiego, który dostarczył wskazówek i materiałów do dzisiejszej opowieści.

Bez wątpienia jedną z największych historycznych sensacji ubiegłego roku było odnalezienie siedmiu srebrnych gwoździ z zaginionego sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w środowisku historyków, kolekcjonerów i poszukiwaczy. We wrześniu 2020 roku gwoździe odnalezione w złotopotockich lasach przez członków Grupy Częstochowskiej Perun oraz Stowarzyszenia Historycznego Reduta Częstochowa, zostały uroczyście przekazane do zbiorów Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku. Kilkanaście dni później zostały zaprezentowane na wystawie „Wrześniowym szlakiem 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939”, zorganizowanej przez Muzeum we współpracy z katowickim Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej oraz Stowarzyszeniem Historycznym Reduta Częstochowa.

6 lutego 1902 roku w Kłobucku koło Częstochowy przyszedł na świat Władysław Sebyła. Poeta o niezwykłej wrażliwości duchowej, jeden z ważniejszych przedstawicieli nurtu religijnego w dwudziestowiecznej poezji polskiej. Patriota. Wzór dla młodego pokolenia. Człowiek, którego dokonania należy ciągle przypominać.

Od 2013 roku, 19 lutego, przy obelisku Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, przy skrzyżowaniu ul. Wręczyckiej i św. Rocha w Częstochowie, delegacje środowisk patriotycznych oddają hołd bohaterowi walki o niepodległą Polskę. W tym dniu, 1947 roku, kpt. Stanisław Sojczyński „Warszyc”, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939 r., zastępca komendanta Obwodu Radomsko Armii Krajowej, szef tamtejszego Kedywu i twórca niepodległościowej organizacji Konspiracyjne Wojsko Polskie, został stracony. Wyrok wydał ubecki Sąd Rejonowy w Łodzi.

Ten człowiek po prostu musiał zostać żołnierzem. On się po to narodził, obdarzony licznymi talentami, które w pełni rozwinąć i wykorzystać mógł w służbie odrodzonej po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej. Świetnie radził sobie na każdym szczeblu służby wojskowej: jako szeregowy żołnierz i strzelec, dowódca mniejszego i większego pododdziału, większych oddziałów i zgrupowań (choć jeden z przełożonych w wywiadzie uznał, iż wprawdzie nie ulega wpływom innych ludzi, ale też i niełatwo mu wywrzeć wpływ na swoich podwładnych), jako urzędnik administracji wojskowej, oficer sztabowy, czy wreszcie wywiadowca. W każdych okolicznościach chętny do nauki. Do tego wszystkiego jeszcze dopisywało mu szczęście, które pozwoliło przeżyć wszystkie wojny w jakich brał udział, mimo nieraz odniesionych poważnych ran…

Jego nazwiskiem nazwano ulice w kilkunastu polskich miastach m.in.: w Warszawie, Łodzi, Lublinie, Nowym Sączu, Koninie, a także w Częstochowie. Imię profesora nosi także jeden  z lodowców na Alasce. Dorobek naukowy Eugeniusza Romera obejmuje blisko pięćset pozycji ze wszystkich dziedzin geografii, sześćdziesiąt atlasów i sto czterdzieści map ściennych. Nauka stanowiła dla niego istotny cel i sens życia. Był odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, złotymi medalami Towarzystwa Geograficznego w Paryżu oraz Towarzystwa Geograficznego w Chicago. Dokonania jakimi cieszył się uczony zaowocowały doktoratami honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (1934) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1947).

POCZESNA / Kapliczka w Nowej Wsi

Styczeń i luty był czasem zabaw karnawałowych. Urządzano je także w Częstochowie. W hotelu „Polonia” bal karnawałowy zorganizowało stowarzyszenie pracownic wojskowych, zaś zabawę taneczną zorganizowało Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”. Zabawę taneczną kolejarzy urządzono w lokalu Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych przy ul. Piłsudskiego. W sali Straży Ogniowej Ochotniczej zabawę taneczną urządzili pracownicy wytwarzający wędliny. Związek Zawodowy Pracowników Drukarskich zabawę taneczną urządził w Sali „Harmonia” przy ul. Strażackiej 5.

Antoni Petrykiewicz to wielki patriota. W obronie ojczyzny przez ukraińskim najeźdźcą stanął do walki nie zważając na swój dziecięcy wiek. 14 stycznia minęła 102 rocznica jego bohaterskiej śmierci.

Spiesząc się w dniu dzisiejszym nie zauważamy co dzieje się teraz, co nas otacza, co można zobaczyć wokół. Współczesność przechodzi pod palcami, nie powalając zatrzymać się. Tym bardziej budzi zainteresowanie odpowiedź na pytanie jak żyli ludzie, co ich otaczało, jakie mieli problemy, czym się zajmowali, jak spędzali swój czas wolny. Brakuje takich opisów, tym bardziej takie teksty zasługują na zatrzymanie, wnikliwą uwagę.

KSIĄDZ BISKUP TEODOR KUBINA

(1880–1951)

„Mamy przed sobą dwa lata niepodległego bytu państwowego. Dziś rozpoczyna się trzeci rok gospodarki na własnej ziemi. Rok ubiegły, 1920, ciężki był. Nadludzkim wysiłkiem wywalczył wprawdzie naród pokój na Wschodzie, ale niebezpieczeństwo niezupełnie zostało usunięte. Natomiast ponieśliśmy ciężkie straty na Zachodzie. Przegrany plebiscyt mazurski i warmijski, sprawa gdańska uregulowana z widoczną krzywdą Polski, przegrana w sporze o Śląsk Cieszyński, przewlekanie się sprawy górnośląskiej – oto czarne karty dziejów roku 1920. Dźwignęła się Polska i rosła wszędzie, gdzie decyzję pozostawiono armii polskiej, przegrywała z kretesem, gdzie decydowała o losach jej dyplomacja.

Bohater dzisiejszego wspomnienia to człowiek, o którym niełatwo informację pozyskać, ponieważ nawet swoim najbliższym niewiele opowiadał o wojennych losach. Urodził się w Częstochowie 6 maja 1912 w rodzinie Józefa Banasika i Wiktorii z domu Kuśmierskiej (oprócz niego mieli jeszcze jednego syna). Od najmłodszych lat interesował się mechaniką i matematyką, zdobywał też sprawności i praktyczne umiejętności w harcerstwie (1923–29).