Dom dla księży w Zakopanem ,,Księżówka” ma swoją ponad wiekową historię. To miejsce ze szczególną maestrią. Tu wytchnienie i odpoczynek znajdują osoby, dla których istotne są cisza i duchowość miejsca. Poniżej przypominamy kilka ciekawostek związanych z tym niezwykłym domem, gdzie przebywał nawet Jan Paweł II.
POBYT PAPIEŻA W KSIĘŻÓWCE:
04.06.1997 r.
Od godz. 17:30 w Księżówce wszystko było przygotowane i panowało oczekiwanie na przyjazd Papieża. Dyrektorem był wówczas ks. Tomasz Boroń. Służbę w Księżówce pełniły Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi, których zgromadzenie założył św. Zygmunt Szczęsny Feliński.
O godz. 19:15 w telewizji podano wiadomość, że Papież błogosławi z Jasnej Góry i będzie udawał się do Zakopanego.
Ksiądz Boroń i Siostry czekali na Papieża przed wejściem głównym z kwiatami oraz chlebem i solą. Obecni byli też pracownicy świeccy i księża, m. in.: ks. Jan Zając (obecny biskup krakowski), ks. Grzegorz Ryś (obecny arcybiskup w Łodzi).
Wjazd Papieża na teren Księżówki był kameralny. Był tylko fotograf watykański. Wszyscy witający Papieża stali w rzędzie, natomiast Papież podchodził do każdego zamieniając z nim parę słów. Nie było oficjalnego powitania z przemową. Poszczególne osoby przedstawiał Papieżowi kard. Franciszek Macharski. Papież stanął przed wejściem, popatrzył na Księżówkę i powiedział: „Teraz to będzie mały Watykan”. Z Papieżem w Ksieżówce mieszkało łącznie około 80 oficjeli – biskupów, kardynałów, księży sekretarzy.
Papież udał się na spoczynek.
05.06.1997 r.
Msza św. poranna była przewidziana na godzinę 07:30 w głównej kaplicy Księżówki (dziś jest ona nazywana Kaplicą Papieską). To była kameralna Msza św., w której uczestniczyły Siostry oraz pracownicy świeccy z najbliższą rodziną oraz specjalnie zaproszeni goście. Do koncelebry przystąpili: ks. Boroń, kard. Macharski i wybrani księża, którzy mieszkali w tym czasie w Księżówce. Zaproszeni goście poproszeni zostali o wcześniejsze przybycie do kaplicy i oczekiwanie na przyjście Papieża. O godz. 07:00 niespodziewanie w drzwiach kaplicy pojawił się Jan Paweł II, przeszedł w stronę ołtarza południową stroną kaplicy, uklęknął na klęczniku przed ołtarzem i modlił się pół godziny przygotowując się w ten sposób do Eucharystii.
Po Mszy św. wzdłuż korytarza prowadzącego do Apartamentu Papieskiego ustawili się uczestnicy Mszy św., papież podchodził do każdego z nich i krótko rozmawiał.
Był to prywatny dzień Papieża, do ostatniej chwili nic nie było wiadomo, jak Ojciec Święty będzie miał ten dzień zorganizowany. Okazało się, że zaplanowany został dla Niego przelot helikopterem nad Tatrami, Pieninami i Podhalem.
Trzeba było zagospodarować czas osobom z orszaku papieskiego. Część miała się udać na Kalatówki, niektórzy na Halę Kondratową, druga część miała zorganizowany spływ Przełomem Dunajca.
Po południu Ojciec Święty pojechał do Morskie Oko. Wyruszyli o 16:50 i na sygnale jechali ponad godzinę, przez Poronin. Papież wysiadł przed schroniskiem o 17:55. Pracownicy o wizycie Papieża dowiedzieli się kilkanaście minut wcześniej. Oglądał góry, wszedł na werandę, następnie do środka schroniska, wpisał się do księgi pamiątkowej, wyszedł, stał przy barierce i myślał, podszedł do małej grupy turystów. Kawałek dalej stała grupa młodzieży z katechetą znad morza. Śpiewali Barkę i przy tym śpiewie Papież wsiadał do samochodu i odjeżdżał. Wracali przez Jaszczurówkę. W kaplicy w domu Sióstr Urszulanek, gdzie wielokrotnie jako kapłan, biskup i kardynał zatrzymywał się na nocleg, odmówił Litanię do Serca Pana Jezusa. Wrócił do Księżówki po godzinie 20:00.
06.06.1997 r.
Papież wychodził z Księżówki i wchodził do niej przez drzwi poziomie -1, koło windy. Na parkingu przed drzwiami stał zaparkowany papamobile. (Msza św. w Nowym Targu: 08.07.1979 r.; Dolina Chochołowska, II wizyta duszpasterska w Polsce, 23.06.1983 r.; Mariańska Góra w Lewoczy, 03.08.1995 r.: „Może Matka Boża Lewocka zaprowadzi Papieża do Zakopanego. Niech górale tu pielgrzymują i modlą się o to. Z pomocą Bożą, mam nadzieję, że Ojciec Święty dojedzie do Zakopanego” – powiedział Papież).
Po Mszy świętej pod Krokwią Papież wrócił do Księżówki na obiad, a po południu pojechał do pustelni św. Brata Alberta, następnie kolejką na Kasprowy Wierch.
07.06.1997 r.
Konsekracja kościoła MB Fatimskiej. Po spotkaniu z księżmi na plebani Papież wrócił do Księżówki.
Wyjeżdżał o godzinie 16:00 opuszczając Zakopane. Na parkingu grała orkiestra ze Skały (rodzinne miasto ks. Boronia). Papież odjechał samochodem panoramicznym na Gubałówkę, przez Ząb do Ludźmierza.
NA ZEWNĄTRZ KSIĘŻÓWKI:
Krzyż – postawiony w tym miejscu (na wprost głównego wejścia) z inicjatywy kard. Macharskiego. Kardynał przebywał kiedyś tutaj na rekonwalescencji po ciężkiej operacji i spacerując pewnego dnia po ogrodzie powiedział do Ks. Boronia, że nie ma krzyża w ogrodzie. Jest więc krzyż pamiątką dziękczynną za udaną operację Kardynała.
Na przyjazd Papieża zostały pod pomnikiem postawone biało-żółte kwiaty w glinianym wazonie.
CHOINKA:
W 1997 r. delegacja z Zakopanego przekazała dar do Watykanu w postaci choinki jako dowód wdzięczności dla Papieża. Choinka stała na Placu św. Piotra przy szopce. Szukano okazałego drzewa. Stało obok drogi, przy ogrodzeniu. Świerk został przez strażaków zabezpieczony metalowymi linami, ścięty, odpowiednio podniesiony na duży samochód, przewieziony na stację kolejową i pociągiem przewieziony do Watykanu.
Gdy minął okres Bożego Narodzenia, Włosi odcięli kawałek pnia z choinki, okuli żelazem i przesłali na pamiątkę do Ksieżówki. Pień obecnie jest zawieszony na klatce schodowej znajdującej się obok szybu windy, powyżej parteru.
Na tej samej klatce schodowej jest zawieszona mapa świata, na której żółtym kolorem zaznaczona są państwa, które Jan Paweł II odwiedził podczas swojego pontyfikatu.
W ogrodzie znajduje się opisany pień upamiętniający tamto wydarzenie.
POMNIK:
22.08.2000 r. – odsłonięty i poświęcony został pomnik JPII. Pomnik został ufundowany z ofiar kapłanów przyjeżdżających do Księżówki i z ich inicjatywy – jako znak obecności Papieża, który przybywał do Księżówki jako kapłan, bisku, kardynał, w końcu jako papież. Materiał znalazł i pomnik wykonał pan Marek Szala. Głaz, na który wskazał, okazał się drugą częścią kamienia przewiezionego niegdyś na Błonia Krakowskie, gdzie upamiętnia obecność w tamtym miejscu JPII. Tu Papież ma zatroskaną twarz o dalsze losy Ojczyzny i Polaków i spogląda w swoje okna zamyślony. Jest oparty na lasce pasterskiej i jako Pasterz czeka na nas, swoje owce, by nas prowadzić do nieba. Pomnik jest z grantu.
Uroczystość poświęcenia pomnika celebrował kard. Józef Glemp. Msza św. odprawiona został przed budynkiem Księżówki, ołtarz był ustawiony przed głównym wejściem. Kardynała Macharskiego, który nie zdążył wrócić z Rzymu, reprezentował bp Jan Szkodoń. Brali w niej udział przedstawiciele ministerstwa, województwa i samorządu, po Mszy św. odbył się krótki koncert utworów góralskich, żołnierskich i patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej.
GROTA MATKI BOŻEJ:
100 lat
FIGURA ŚW. JÓZEFA:
Też ma 100 lat, zrobiona z betonu
APARTAMENT PAPIESKI:
Apartament Papieski cechuje skromność i prostota. Taka sama, jaką charakteryzowały się apartamenty papieski Jana Pawła II w Watykanie. Podczas swojego pobytu Papież miał zagwarantowaną intymność, ciszę i dyskrecję.
Na mieszkanie dla Papieża wybrane zostały pokoje narożne budynku od strony południowo-zachodniej, na pierwszym piętrze. Sprzęty zostały wykonane specjalnie dla Papieża przez pana Józefa Kulona, artystę zakopiańskiego, projektanta mebli stylizowanych, członek Spółdzielni Artystów „Ład”. Na te potrzeby zostały ze sobą połączone dwa pokoje znajdujące się naprzeciw siebie (stąd dwie łazienki).
GABINET:
Biurko i fotel – na zamówienie dla Papieża, stolik z krzesłami, kominek, na biurku figurka Jezusa frasobliwego drewniana, dwa telefony – jeden podłączony bezpośrednio do Watykanu. W gabinecie Papież mógł poświęcić czas na czytanie, pisanie, przyjmował też Gości zaproszonych oraz duchownych przebywających z nim w Księżówce. Wyjście na balkon skąd dziś można spoglądać na papieski pomnik. Płaskorzeźba św. Brata Alberta, które Papież bardzo cenił i zdjęcie Giewontu.
SYPIALNIA:
Łóżko z herbem papieskim – na zamówienie dla Papieża, szafka nocna, regał, na ścianie kilim z Matką Bożą Częstochowską na pamiątkę tego, że Papież przyjechał do Księżówki z Jasnej Góry. Nad łóżkiem krzyż drewniany.
KAPLICA:
Ołtarz, fotel i klęcznik z herbami papieskimi – na zamówienie dla Papieża, drewniana kopia figury Matki Bożej Ludźmierskiej podarowana przez Sanktuarium w Ludźmierzu. Kopia obrazu Ecce Homo. Świeca podarowana przez Sanktuarium na Krzeptówkach.
KAPLICA PAPIESKA:
Główna kaplica, poziom piętra pierwszego.
OŁTARZ:
autor: Wojciech Brzega
Rodzaje drewna: lipa, jawor, modrzew, świerk
Czas powstania:1939
Renowacja: 2022 rok, pan Marek Szala
FIGURA MATKI BOŻEJ:
Autor: Wojciech Brzega
Czas powstaną: 1907
Rodzaj drewna: lipa
Renowacja: 2022 rok, pan Marek Szala
Wykonana na wzór rzymskiej Madonny Pokoju – Matka Boża wychodzi z łaską pokoju naprzeciw modlącym się.
Po prawej stronie:
Relikwie krwi św. Jana Pawła II przekazane przez kard. Stanisława Dziwisza.
rok przekazania: po beatyfikacji w 2011 r.
Obraz na 10-lecie pobytu Papieża w Księżówce z aureolą namalowaną jeszcze przed beatyfikacją.
Klęcznik, na którym przed Mszą św. klęczał i modlił się Jan Paweł II.
Figura św. Józefa i figura św. Michała Archanioła przywieziona z Gargano przez obecnego dyrektora ks. Lesława Mirka w 2018 r.
Uroczyste wniesienie figury: 02.12.2018 r.
Ks. Bp Artur Miziński, Sekretarz Generalny KEP i opiekun Księżówki z ramienia KEP
W każdą pierwszą niedzielę miesiąca odczytywane są prośby do obu patronów.
Po lewej stronie:
Obraz Pana Jezusa Miłosiernego – krakowskiego malarza, wykonany na 10-lecie pobytu Papieża w Księżówce, 2007 r.
Modernizacja kaplicy: 2010 r., zachowany został oryginalny ołtarz i ławki z czasu przyjazdu Jana Pawła II (środkowy rząd), nowe ławki zostały w 2010 r. sporządzone i ustawone po bokach kaplicy, dodano również stacje drogi krzyżowej autorstwa pani Maślankowej z Nowego Targu.
Nad ławkami: płaskorzeźba na 20-lecie pobytu Papieża w Zakopanem z 2017 r., autorstwa ludowego rzeźbiarza z Szaflar. Przedstawia Papieża na tle Krokwi i zgromadzonych tam ludzi.
Obok organów: obraz św. Józefa, ufundowany przez ks. Józefa Handerka, proboszcza kościoła w Czeladzi (diecezja sosnowiecka) na rok św. Józefa (2021)
Obok recepcji:
Płaskorzeźba Papieża – wykonanie: pan Marek Szala
Płaskorzeźba Prymasa – wykonanie prof. Czesław Dźwigaj z Krakowa oraz notatka meldunkowa z Bachledówki z 1968 r.
- Gustaw Finger – leśniczówka, pierwsza poczta w Zakopanem.
Finger był nadleśniczym w dobrach Homolaczów. Teren, na którym obecnie znajduje się Księżówka, otrzymał w darze od swoich pracodawców i wybudował tu drewniany dom, leśniczówkę, dla swojej rodziny, w 1852 r. Kolekcjonował wypchane zwierzęta – niektóre znajdują się na klatce schodowej – pierwsze zwierzaki otrzymał od Homolaczów. Jako leśniczy współpracował blisko z Antonim Kocyanem. Tu założył również pierwszą pocztę w Zakopanem i był jej kierownikiem. Działał w Towarzystwie Tatrzańskim. W latach 1874-1878 w TT współpracował z ks. Józefem Stolarczykiem i ks. Wojciechem Roszkiem w realizacji różnych projektów, np.: przy budowie pierwszych tatrzańskich schronisk i altan. 1880-1883 – spór węgiersko-polski o Dolinę Rybiego Potoku – Finger był delegatem TT, brał udział w wizji lokalnej nad Morskim Okiem w 1883 r.
- Róża Krasińska-Raczyńska – Adasiówka
Żona Władysława Krasińskiego, syna poety Zygmunta. Po śmierci męża w 1873 r. przeprowadziła się z chorymi na gruźlicę dziećmi (Adamem, Elżbietą i Zofią) do Zakopanego. W 1887 r. kupiła dom od Fingera, za radą dra Chałbińskiego. W 1886 r. poślubiła Edwarda Raczyńskiego, posła na Sejm Krajowy Królestwa Galicji. W 1891 r., 19 grudnia, urodził się ich drugi syn, Edward – późniejszy prezydent RP na Emigracji. Ceniąc ludzi nauki i sztuk pięknych, hrabina założyła pierwszy w Zakopanem salon towarzyski, gdzie spotkania odbywały się wieczorami lub w deszczowe popołudnia. Bywali tu: Tadeusz Ajdukiewicz, Ignacy Baranowski, Tytus Chałbiński, Henryk Sienkiewicz, Wojciech Kossak, Stanisław Witkiewicz, Helena Modrzejewska. Muzyka, śpiew, poezja, rozmowy polityczne. Adam, starszy syn, zgromadził tu jeden z pierwszych zbiorów sztuki podhalańskiej i potem podarował go Muzeum Tatrz. Grywały tu kapele góralskie, m. in. Sabała z gawędami.
- Władysław Zamoyski – Chrześcijańska Szkoła Domowego Wychowania dla dziewcząt
Hrabia był kuzynem hr. Róży. Wynajął od niej dom i sprowadził tu swoją siostrę Marię i matkę Jadwigę z domu Działyńskich (obecnie kandydatka na ołtarze). Rozwojem duchowym dziewcząt przez dwa lata kierował ks. abp Zygmunt Szczęsny Feliński (kanonizowany przez Benedykta XVI 11.10.2009 r., jego relikwie znajdują się w Księżówce). Hrabia z rodziną i szkołą przeniósł się do Kuźnic po remoncie dworku w 1891 r.
- Dr Bronisław Chwistek – lecznica i pensjonat
Dr Chwistek został właścicielem Adasiówki po hr Zamoyskim i zorganizował tu lecznicę dla osób nerwowo chorych. Jego syn, Leon, przyjaźnił się z Witkacym, który napisał „622 upadki Bunga” inspirując się Adasiówką i przyległym do niej parkiem. Prowadził lecznicę do roku 1905, kiedy zakończył jego działalność i założył w Adasiówce pensjonat. Dr Chwistek wyjechał za granicę. Dom ponownie stał się ośrodkiem kultury i salonem spotkań ludzi sztuki. Bywali tu: Władysław Reymont, Sienkiewicz, Chałbiński, ks. Stefan Pawlicki, Mieczysław Karłowicz, Jan Rembowski, Karol Szymanowski. Po powrocie z USA, dr Chwistek sprzedał dom Towarzystwu Domu Zdrowia dla Kapłanów Katolickich.
- Piotr Wawrzyniak – Księżówka
Potrzeba zakupienia domu dla kapłanów na wypoczynek i rehabilitację pojawiła się najpierw w środowisku kapłanów krakowskich i tarnowskich w czasie zaborów. Chciano też mieć dom do integracji środowiska kapłańskiego z trzech zaborów. Z początkiem 1909 r. grupa księży krakowskich i tarnowskich założyła Tow. Domu Zdrowia dla Kapł. Katolickich i zaczęto zbierać środki ze składek członków na zakup lub budowę domu w Zakopanem. Kierował wszystkim ks. Piotr Wawrzyniak, społecznik, ekonomista, z archidiecezji poznańskiej. W 1909 roku został dyrektorem Adasiówki, jego zastępcami było dwóch księży zakopiańskich, ks. Stanisław Połczyński i ks. Józef Orzeł. Zmieniono nazwę na Księżówka. Od 1910 r. służbę rozpoczęły tu Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi ze Lwowa, założone przez św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. Siostry pracowały w Księżówce bez przerw do 2010 r. Ks. Wawrzyniak prowadził remont obiektu. Zmarł na atak serca 9.11.1910 r. w Poznaniu, zgodnie z życzeniem został pochowany w Mogilnie. Jego zastępcą został ks. Stanisław Połczyński.
W 1911 r. nastąpiły zmiany personalne: dyrektorem został ks. Józef Wielowiejski, a jego zastępcą ks. Józef Kaszelewski.
1913-1914 – dobudowano murowaną (dziś środkową) część budynku.
Lata 80. – uzyskano zgodę na rozbudowę Księżówki, dobudowano część biegnącą w stronę ogrodu (od wieży przy wejściu głównym).
1939-45 – stacjonowali tu żołnierze Wermachtu, dyrektorem był ks. Józef Jasiewicz, który był członkiem Ruchu Oporu, organizował tajne nauczanie dla podhalańskiej młodzieży i głosił w Księżówce kazania patriotyczne, za co Niemcy wygnali z Księżówki, do której wrócił po wojnie i dalej pełnił funkcję dyrektora. Zmarł w 1963 r. i jest pochowany na Pęksowym Brzyzku.
Ks. Tomasz Boroń pełnił funkcję dyrektora w latach 1990 – 2007, jego następcą został ks. Lesław Mirek.
Księżówka przeszła na własność KEP w 1981 r.
2010 r. – generalny remont Kaplicy Papieskiej.
ZDJĘCIE POCHODZI Z WYSTAWY POŚWIĘCONEJ PAPIEŻOWI JANOWI PAWŁWI II