3 i 4 września 2022 roku w Częstochowie będzie miała miejsce 31. Krajowa Wystawa Rolnicza, organizowana przez Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Z tej okazji rozmawiamy z dyrektorem tej instytucji Markiem Dziubkiem
Panie Dyrektorze, poprzednia, jubileuszowa edycja Krajowej Wystawy Rolniczej, mimo pandemii i obostrzeń miała spektakularny wymiar – zarówno pod względem uczestników jak i odwiedzających. Proszę zatem przybliżyć, jaki jest plan tegorocznej odsłony?
– Z utęsknieniem czekaliśmy na zakończenie trudnego epidemicznego okresu i chociaż wciąż zagrożenia wiszą nad nami, szykujemy się do zorganizowania i przeprowadzenia wystawy bez szczególnych obostrzeń. I rzeczywiście, widzimy ogromne zainteresowanie Krajową Wystawą Rolniczą – znacznie większe, niż w poprzednich latach, sądzę, że przekroczymy wszelkie oczekiwania, jeśli chodzi frekwencję uczestników i zwiedzających. Na tę chwilę zbliżamy się do 500 wystawców. Dodam, że w tym roku rozszerzamy teren wystawy poza parkingi Klasztoru Jasnogórskiego – powracamy w Aleje Najświętszej Maryi Panny, w III Alei będą stoiska z handlem i usługami.
Pandemia mimo wszystko przyniosła nieoczekiwanie dobrą zmianę, bo Wystawa w tym trudnym czasie odbywała się nieprzerwanie, zyskując jednocześnie nowe, niezwykle przyjazne miejsce – Klasztor Jasnogórski, co nadało Wystawie duchowego wymiaru. Trzeba podkreślić, że Ojcowie Paulini również doceniają trud rolnika, organizując Dożynki. Są też otwarci na Państwa inicjatywy i wspierają Was przy organizacji wydarzeń towarzyszących Wystawie. Proszę powiedzieć, jakie niespodzianki wspólnie z Ojcami Paulinami przygotowaliście Państwo w tym roku?
– Dwa lata temu stanęliśmy w obliczu wyzwania, bowiem nie otrzymaliśmy zgody prezydenta miasta na zorganizowanie wystawy. Mieliśmy dylemat – albo przerwać realizację naszego przedsięwzięcia, albo kontynuować je w innym miejscu. Dzięki życzliwości Ojców Paulinów bez uszczerbku udało nam się zorganizować i przeprowadzić Wystawę na parkingach Klasztoru Jasnogórskiego. Jestem za to niezwykle wdzięczny, ponieważ kontynuacja tej kilkudziesięcioletniej tradycji była dla mnie niezwykle istotna. Trudności mieliśmy także w ubiegłym roku, bowiem pozwolenie na zorganizowanie wystawy władze Częstochowy przyznały nam w ostatniej chwili, więc główna część uroczystości ponownie została przeprowadzona na terenie klasztoru. I to przyniosło niespodziewany efekt w postaci harmonijnego połączenia sfery sacrum i profanum. Trzeba także podkreślić, że spotykamy się także z dużą życzliwością ks. bp. Leszka Leszkiewicza, który jest od dwóch lat duszpasterzem rolników oraz ks. prof. Stanisława Sojki, będącego sekretarzem duszpasterstwa, który dostrzegł pewnego rodzaju szansę i możliwość jednoczesnego organizowania na Jasnej Górze pielgrzymki rolników, uroczystości dożynkowych oraz naszej Wystawy. Ważnym wydarzeniem będzie zorganizowana w Auli Jana Pawła II konferencja poświęcona tradycji kulturowej i dziedzictwu polskiej wsi, ale także tradycji patriotycznej.
Od wielu lat w ramach Wystawy organizujecie Państwo koncerty. Czy w tym roku również możemy się jakichś spodziewać?
– Zgodnie z tradycją odbędzie się koncert na Jasnej Górze. W tym roku koncertem Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” uhonorujemy 40. rocznicę powołania Duszpasterstwa Rolników. Jeśli mówimy o rocznicach, to warto przy okazji przypomnieć, że będziemy obchodzić także 40. rocznicę powołania Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników. W środowisku wiejskim była to swego czasu jedyna organizacja sprzeciwiająca się w sposób zasadniczy systemowi komunistycznemu. Jej członkowie nie bali się mówić wprost, że komunizm nie jest dla Polaków.
Czy pojawią się na Wystawie nowe inicjatywy?
– W części, która jest poświęcona maszynom i urządzeniom rolniczym, będziemy pokazywać ciągniki innowacyjne, pracujące np. na prąd czy gaz. Powrócimy również do prezentacji największych maszyn, takich jak kombajny. W zeszłym roku było o to trudno, a zależy nam, żeby zwłaszcza mieszkańcom miast pokazać, jak rolnicy pracują na swoich polach. Będzie można również zobaczyć prezentacje, organizowane przez samych wytwórców. Najważniejsze novum to Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w jej ramach przedstawimy szereg wydarzeń, dzięki którym uczestnicy i zwiedzający zobaczą na czym polega praca hodowców. Zaprezentujemy całe spektrum producentów rolnych – od produkcji roślinnej po zwierzęcą, z technologią, mechanizacją i innymi dziedzinami życia włącznie. Ponadto chciałbym zwrócić uwagę, że również Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego podjął się zorganizowania pobytu dla uchodźców z Ukrainy. W tej chwili w obiektach ŚODR przebywa łącznie 38 osób, ale wiemy, że przybędzie więcej. W związku z tym w trakcie Krajowej Wystawy Rolniczej chcemy uruchomić dla nich akcję wsparcia, przeprowadzając specjalną zbiórkę. Mamy nadzieję, że będzie to promocja wysiłków obronnych Ukrainy, ale również całej Europy, ponieważ obecnie Ukraina jest przedmurzem przeciwko rosyjskiej agresji.
Wracając do 40. rocznicy powstania Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników – czy w związku z tym jest również organizowana jakaś wystawa?
– Instytut Pamięci Narodowej przygotował ekspozycję na temat działalności „Solidarności Rolników” oraz działaczy opozycyjnych. Będzie przy tym miał promocję swoich wydawnictw książkowych.
Czy z czegoś zrezygnowaliście?
– W związku z tym, że w obiekcie ŚODR w Złotym Potoku przebywają uchodźcy, nie mamy w tej chwili możliwości zorganizowania plenerów malarskich, podczas których młodzi artyści uwieczniali w swoich pracach to, co istotne i już przemija, a jest znaczącym elementem krajobrazu wiejskiego: kapliczki, młyny, stare kościoły, drewniane domostwa oraz obrzędy. Na marginesie – jeśli chodzi o obrzędy, podczas zbiórki na rzecz Ukrainy pokażemy ludowe stroje ukraińskie.
Wystawa w swej historii nawiązuje do pierwszej w Częstochowie Krajowej Wystawy Przemysłu i Rolnictwa, która miała miejsce w 1909 roku. Jakie priorytety i jakie wartości tego przedsięwzięcia pragniecie Państwo kultywować dzisiaj?
– Od czterech lat realizujemy w Częstochowie inwestycję o niebagatelnym znaczeniu dla nas, ale też istotną dla miasta, tj. Regionalne Centrum Dziedzictwa Kulturowego Polskiej Wsi. To miejsce, gdzie oprócz kultywowania dziedzictwa polskiej historii i kultury na wsi, upowszechniamy tradycję patriotyczną oraz dobra materialne, będące świadectwem pracy rolnika. Współpracując ze szkołami pragniemy uczyć dzieci i młodzież czym jest haft, koronkarstwo, tradycje kulinarne i rzemiosła, takie jak ceramika czy kowalstwo.
Na jednej z wcześniejszych wystaw padło pytanie: „Za co mamy dziękować rolnikom?”. Za co, Pana zdaniem, mamy być wdzięczni rolnikom?
– Przede wszystkim za ich wysiłek, który procentuje efektem w postaci produktu. Jedząc chleb, masło, ser oraz pijąc mleko, pomyślmy czasem przez chwilę o tym, dzięki komu te produkty znajdują się na co dzień w sklepie i z jakim trudem i potem się wiąże ich produkcja. Zawdzięczamy to rolnikom i to im właśnie powinniśmy dziękować. Dodam jeszcze, że rolnicy z kolei przychodzą na Jasną Górę, by podziękować za możliwość osiągania efektów pracy Matce Bożej.
Dziękuję za rozmowę
URSZULA GIŻYŃSKA