13 listopada 2023 roku w budynku Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, przy ul. Waszyngtona 4/8 (Auditorium Maximum), miało miejsce spotkanie partnerów międzynarodowego projektu ,,Colours”, dziewięciu uczelni z Europy.
Założenia przedsięwzięcia podczas konferencji prasowej przedstawili: prof. dr hab. Anna Wypych-Gawrońska, JM Rektor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą UJD prof. dr hab. Janusz Kapuśniak, Koordynator Sojuszu ,,Colours”, Stefan Schwan – dyrektor Biura Współpracy z Zagranica Uniwersytetu Paderborn (lider projektu, Niemcy), prof. dr hab. Jerzy Buzek – Członek Parlamentu Europejskiego, były przewodniczący Parlamentu Europejskiego, były Premier RP, zastępca Prezydenta Miasta Częstochowy Piotr Grzybowski.
Projekt zakłada stworzenie uniwersytetu europejskiego, zrzeszającego dziewięć uczelni z Europy z: Francji, Hiszpani, Szwecji, Włoch Chorwacji, Łotwy i Macedonii, Niemiec i Polski. Start przewidziano na 1 stycznia 2024 roku. Warto dodać, że w konkursie wystartowała nawet kilkanaście różnych konsorcjów uczelnianych, a wybrano ten z Uniwersytetem Częstochowskim.
– Od lipca bieżącego roku rozpoczęliśmy przygotowania do wdrożenia projektu Colours, a w październiku Uniwersytet Paderborn jako lider podpisał z Komisją Europejską umowę realizacji tego projektu, potem stosowne podpisy złożyli przedstawiciele pozostałych uczestników projektu. W nazwie pojawiają się dwa słowa: regionalność i innowacyjność, zatem projekt dotyczy uczelni zlokalizowanych w mniejszych ośrodkach, które nie są miastami wojewódzkimi, w centrum regionów, ale mają wspólne problemy i sukcesy. Tymi problemami są kwestie związane z depopulacją czy z ewentualnym bezrobociem, o charakterze socjalnym czy ekonomicznym. Ideą naszego uniwersytetu europejskiego jest pokonywanie tych problemów, zatem zatrzymanie młodych ludzi, zarówno w naszych uczelniach poprzez oferowanie atrakcyjnych kierunków studiów, które chcemy realizować z partnerami – ze stowarzyszeniami, przedstawicielami środowiska biznesowego, społecznego, kulturalnego, ale także zapobieganie depopulacji w całym regionie. A więc chcemy, aby ci młodzi ludzie, którzy wykształcą się w naszych uczelniach pozostawali w naszych miastach i dalej pracowali na rzecz naszych miast i regionów. Będą temu służyły różne innowacyjne rozwiązania, czyli innowacje dydaktyczne związane z kształceniem studentów, na przykład studia o charakterze dualnych we współpracy z przemysłem, gospodarką. Chcemy też oferować cztery, krótkie formy kształcenia, kończące się certyfikatami tzw. mikropoświadczeniami z języka angielskiego – tłumaczy koordynator projektu ze strony UJD, prof. dr hab. Janusz Kapuśniak.
Kwestię mobilności studentów i kadry podniósł dyrektor Biura Współpracy z Zagranica Uniwersytetu Paderborn Stefan Schwan. – Liczmy na szeroką wymianę wymianę studentów i kadry naukowej pomiędzy wszystkimi uniwersytetami wchodzącymi w skład naszego konsorcjum, w różnych formach – osobistej, zdalnej czy hybrydowej. Zależy nam na poznaniu kultury, systemów edukacyjnych i życia mieszkańców w krajach. Wszystkie te działania mają na celu, abyśmy się lepiej poznali w Unii Europejskiej i razem na jej rzecz działali – powiedział
Prof. Jerzy Buzek stwierdził, że inicjatywa Colours ma znaczenie z punktu całej Unii Europejskiej i sytuacji globalnej. – Według ocen, regularnie prowadzonych przez Komisję Europejską, wynika, że Europa mocno się podzieliła na kraje północy i zachodu, które są dobre w innowacyjności oraz kraje południa i wschodu, które są wyraźnie słabsze w innowacyjności. A innowacyjność jest nam absolutnie niezbędna, jeśli chcemy przejść wielką transformację, która nas czeka i która jest koniecznością, w różnych obszarach – nauki czy ochrony klimatu. W tę transformację weszły już Stany Zjednoczone, Kanada, Korea, Japonia, Australia i dlatego nie możemy sobie pozwolić na to, żeby Unia Europejska była tak mocno podzielona na części: dobrych i słabszych innowatorów, bo to nas osłabia i nie daje szans kontrolowania procesów na świecie. Nie jesteśmy najlepsi, ale mamy ambicje i jedyną szansą na to jest wyrównanie wewnętrznych szans w Europie. I dlatego jest inicjatywa Colours, która zrzesza uniwersytety z różnych krajów, o różnym statusie innowacyjności, aby wymieniać się doświadczeniami i zintegrować. Nie chcemy się dzielić w Unii na słabszych, średnich czy dobrych innowatorów, wszyscy musimy być świetni. Musimy wymyśleć nowe technologie, które nas prowadzą w nową erę – mówił prof. Jerzy Buzek.
Jak podkreślono, w tę inicjatywę wchodzą wprawdzie mniejsze uczelnie, ale mające ogromne oddziaływanie regionalne. – Działalność na poziomie regionu staje się i wielkim wyzwaniem i wielką potrzebą na poziomie Unii Europejskiej. To jest związane również z samorządnością. Uniwersytet Częstochowski zmobilizował do współpracy trzynaście organizacji: Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta Częstochowa, ale także instytucje kultury – biblioteki, Muzeum, instytucje jurajskie czy edukacyjnych. Taka współpraca jest w każdym z uniwersytetów i to przynosi efekty. Dzisiaj w Unii Europejskiej stawiamy na samorządność obywatelską na poziomie gminy, powiatu, województwa. I właśnie poprzez takie uniwersytety europejskie możemy oddziaływać na naszą bezpieczną, a w tym jest życie bez odpadów. Widzimy nadprodukcję odpadów, ziemia nie jest w stanie tego wytrzymać – stwierdził Jerzy Buzek.
Prof. Kapuśniak określił zakres kluczowych tematów, będących płaszczyzną łączącą wszystkie uczelniane podmioty. – Zdecydowaliśmy się na cztery zagadnienia: problemy klimatyczne, nadprodukcja odpadów, których się powtórnie nie wykorzystuje oraz produkcja zdrowej żywności – powiedział prof. Kapuśniak.
Region częstochowski jest regionem rolniczym, jednym z partnerów w projekcie został Jurajski Agro Fresh Park, spółka powstała po to, aby stworzyć w regionie częstochowskim konkurencyjny rynek hurtu spożywczego. Na czym ma polegać współpraca z JAFP? – W ramach jednego z zadań ,,wspólne przestrzenie”, w ramach których będą realizowane kolaboratoria, organizowane poza przestrzenią uczelni, na terenie miasta Częstochowy i być może na terenie tworzącego się Agro Fresh Parku, gdzie spotykać się będą przedstawiciele uczelni i biznesu. I właśnie tam będziemy prowadzić działania w obszarze produkcji żywności – stwierdził prof. Kapuśniak.
– W ostatnim okresie przekonaliśmy się, że jeszcze ważniejsze od bezpieczeństwa dostaw energii są dostawy żywności. To doświadczenie związane z Ukrainą, która przechodzi bardzo ciężki okres ze względu na niewybaczalną agresję rosyjską. Mieszkańcy mogli przetrwać w zimnych pomieszczeniach, mogli przetrwać bez światła, ale nie mogli – bez żywności. Czyli żywność to jest numer jeden, oprócz bezpieczeństwa fizycznego. I to stało się powodem, dla którego w ramach współpracy uczelni jest punkt związany z produkcją żywności, bo to się da zorganizować w skali europejskiej. Chodzi o przepływy żywności, również o nowoczesne metody upraw. Na przykład rolnictwo precyzyjne – możemy stosować znacznie mniej nawozów i znacznie mniej pestycydów, jeśli bardzo precyzyjnie, punktowo zasilamy ziemię tam, gdzie się pojawiają zagrożenia dla upraw. Stosowanie pestycydów na całe pola powoduje duże szkody biologiczne. To samo jest z nadużywaniem często nawozów sztucznych. Rolnictwo idzie w tym kierunku, żeby nie spadła produkcja dobrej i zdrowej żywności, a równocześnie żebyśmy chronili środowisko. To jest ogromne wyzwanie, także przed uniwersytetami. To już nie tylko energetyka jest ważna – stwierdził prof. Jerzy Buzek.