Rozmowa z Konradem Jarzyńskim, Dyrektorem Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Częstochowie.
Witam serdecznie Panie Dyrektorze.
– Dzień dobry. Z wielką przyjemnością witam Pana Redaktora i kłaniam się nisko Czytelnikom „Gazety Częstochowskiej”.
Dziś o tym, co się dzieje w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (KOWR), o tym, jakie działania i jakie formy wsparcia oferuje KOWR rolnikom i mieszkańcom terenów wiejskich.
– Faktycznie dzieje się i to naprawdę wiele. W telegraficznym skrócie od promocji i reklamy polskich produktów rolnych przez promocję regionalnej kultury i historii obszarów wiejskich, po bardzo ważne z punktu widzenia polskiej polityki rolnej działania rządu Prawa i Sprawiedliwości, mające na celu zabezpieczenie działalności producentów rolnych.
Dziś rolnicy odmieniają przez wiele przypadków słowo „fundusz” i zawsze w tle tej odmiany pojawia się Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Zatem jakie to Fundusze i w jakim celu są tworzone, oraz jakie są zadania i rola KOWRu w ich funkcjonowaniu?
– Rozumiem, że nawiązuje Pan Redaktor do najświeższych regulacji prawnych i wprowadzeniu przez rząd RP – Funduszu Ochrony Rolnictwa. To pierwsza i chyba najważniejsza informacja, jaką mogę podzielić się z Czytelnikami gazety. Jednak jest jeszcze kolejny obszar działania KOWRu, który jest związany z pojęciem funduszy; tu mam na myśli Fundusze Promocji Produktów Rolno-Spożywczych.
Skupmy się jednak na sprawie bardzo aktualnej, czyli na Funduszu Ochrony Rolnictwa. Proszę o informacje o samym funduszu, o potencjalnych jego beneficjentach, zasadach działania i roli KOWRu w tym mechanizmie.
– Tak, oczywiście. Jednak nim o szczegółach, należy się próba zdefiniowania Funduszu i tu myślę, że należy określić Fundusz Ochrony Rolnictwa jako instrument, za pomocą którego rząd RP w sposób otwarty, jednoznaczny, wychodzi z ofertą finansowej pomocy skierowanej do rolników, producentów rolnych, którzy w wyniku różnych okoliczności – tak o charakterze biznesowym, ale i wynikających z innych okoliczności – są narażeni na straty finansowe czy wręcz stają przed widmem bankructwa. Przypomnieć należy, że rolnik, producent rolny, jest pierwszym ogniwem w tym już biznesowym łańcuchu. Pamiętajmy, to właśnie rolnik jest producentem i on wytwarza towar. Sytuacja, w której za wyprodukowany i przekazany przez rolnika towar jego odbiorca nie reguluje należności, jest dla producenta równoznaczna z poważnym zachwianiem możliwości produkcji rolnej i egzystencji. Fundusz Ochrony Rolnictwa ma takim sytuacjom zapobiegać i być gwarancją i zabezpieczeniem dla prowadzenia działalności rolniczej. Jestem przekonany, że to jeden z najlepszych instrumentów rządu Prawa i Sprawiedliwości, którego działanie pokazuje jak ważna jest dla rządu RP polityka rolna i jak ważne jest zabezpieczenie bezpieczeństwa finansowego działalności polskich rolników.
Tak, bez wątpienia to bardzo ważne. Proszę teraz o informacje o zasadach działania funduszu.
– W lipcu br. weszła w życie ustawa o Funduszu Ochrony Rolnictwa. Celem zasadniczym tego aktu prawnego jest stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym rekompensatę z tytułu utraty przychodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych. Tak więc warunkiem koniecznym do uruchomienia środków funduszu jest upadłość nabywcy produktów rolnych. Ze środków finansowych Funduszu będą przyznawane i wypłacane rekompensaty producentom rolnym, którzy nie otrzymali zapłaty za produkty rolne sprzedane podmiotowi skupującemu, jeżeli ten stał się niewypłacalny. W bieżącym roku wnioski o przyznanie rekompensaty będzie można składać w Oddziałach Terenowych KOWR w okresie od 1 do 31 sierpnia i w odniesieniu do podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne w 2022 r. Ustawa nakłada również obowiązek przekazania przez podmiot, który jest niewypłacalny, syndyka lub inną osobę sprawującą zarząd nad majątkiem takiego podmiotu, wykazu producentów rolnych, którzy nie otrzymali zapłaty za zbyte produkty rolne. Informacja ta przekazana jest do Dyrektora Generalnego KOWR. Taka konstrukcja pozwala pracownikom KOWRu stworzyć dokładną mapę niewypłacalnych podmiotów oraz producentów rolnych, którzy nie otrzymali zapłaty za swoje produkty. Wniosek o przyznanie rekompensaty z Funduszu Ochrony Rolnictwa w 2023 roku należy składać do Dyrektora Oddziału Terenowego KOWR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego i na formularzu opracowanym i udostępnionym przez KOWR. Termin na podjęcie tych działań to 1 do 31 sierpnia. Tak więc wnioski producentów z województwa śląskiego należy kierować do OT KOWR Częstochowa. Należy pamiętać, co bardzo ważne, że jeden wniosek dotyczyć może jedynie jednego dłużnika. Czyli w przypadku wnioskowania o przyznanie rekompensaty przez jednego producenta rolnego odnośnie kilku podmiotów skupujących, które nie zapłaciły za nabyte od niego produkty rolne, i które stały się niewypłacalne, konieczne jest złożenie wniosków na osobnych formularzach odnośnie każdego z tych podmiotów.
Rozumiem, a jak uregulowane są kwestie wypłaty rekompensat?
– Zasadą jest, że wysokość rekompensaty będzie stanowić iloczyn procentowej stawki ustalonej przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych i potwierdzonej kwoty wierzytelności netto, bez odsetek, za zbyte produkty rolne, za które producent rolny nie otrzymał zapłaty od podmiotu, który stał się niewypłacalny. Rekompensata ta będzie przyznawana na podstawie złożonego przez producenta rolnego wniosku o przyznanie rekompensaty i informacji uzyskanej od podmiotu niewypłacalnego potwierdzającej istnienie wierzytelności wobec danego producenta rolnego. W 2023 r. decyzje o przyznaniu rekompensaty będą wydawane przez właściwego miejscowo Dyrektora OT KOWR w terminie do dnia 30 września 2023 r. Rekompensaty wypłacane będą w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Reasumując, kalendarz działania urzędników KOWRu kształtuje się następująco. Od 1 do 30 sierpnia przyjęcie wniosku o wypłatę rekompensaty ze środków Funduszu Ochrony Rolnictwa. Następnie 15.09 ogłoszenie wysokości stawki rekompensaty w formie rozporządzenia MRiRW i w ślad za tym do 30 września wydanie decyzji przez Oddział Terenowy KOWR. W tym miejscu chcę zaznaczyć, że z dniem wypłaty rekompensaty następuje z mocy prawa przejście na Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa wierzytelności producenta rolnego do wysokości wypłaconych rekompensat. Tak więc w chwili wypłaty rekompensaty KOWR staje się wierzycielem, czyli w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że staje się podmiotem uprawnionym do egzekwowania od niewypłacalnego podmiotu kwoty równej kwocie rekompensaty wypłaconej rolnikowi – producentowi rolnemu. W tym miejscu rozpoczyna się też praca służb księgowych i finansowych działających w oddziałach terenowych KOWRu a postępowanie to będzie prowadzone na podstawie przepisów prawa upadłościowego. Poprzednie działania w zakresie prowadzenia i obsługi wniosków prowadzone będą przez pracowników odpowiedzialnych za prawidłowość działania rynków rolnych.
Proszę jeszcze o wyjaśnienie, skąd będą pochodziły środki finansowe, które będą w dyspozycji funduszu i które będą przekazywane do rolników – producentów.
– W 2023 r. minister właściwy do spraw rozwoju wsi przekazał dotację celową dla KOWR na wypłatę rekompensat w wysokości 50 000 000 zł. Natomiast już od roku 2024 do wpłat na Fundusz zobowiązane są podmioty skupujące, będące podatnikami podatku od towarów i usług. Wpłaty te są naliczane w wysokości 0,125% wartości produktów rolnych bez podatku od towarów i usług. Pierwsze wpłaty na Fundusz powinny być dokonywane począwszy od II kwartału 2024 r. za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 2024 r. Reasumując, będą to wpłaty od podmiotów skupujących w określonej wielkości procentowej naliczanej od dokonanej transakcji zakupu. Fundusz będzie zasilany również przez odsetki od środków lokowanych w formie depozytu u ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz środki finansowe odzyskane przez KOWR w wyniku prowadzonych postępowań upadłościowych od podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne.
Patrząc na kalendarz, chce się powiedzieć, że czasu KOWR na swe działania ma mało lub bardzo mało.
– Tak, faktycznie cała operacja obsługi spraw musi zamknąć się w przedziale 1 sierpnia do 30 września. Samo wydanie decyzji to ostatnie 2 tygodnie tego okresu. Muszę powiedzieć, że to wyzwanie dla urzędników KOWRu i tu w Częstochowie, ale i pewnie w całym kraju. Jednak dzięki przygotowaniom, symulacjom, jakie prowadziliśmy wcześniej, jestem przekonany, że podołamy temu wyzwaniu. Jak już mówiłem, to jedno z bardzo ważnych i oczekiwanych narzędzi, jakie Rząd RP stosuje dla i w zakresie wsparcia i pomocy polskich rolników. Patrząc na tę kwestię z tej strony, możemy być dumni (myślę o pracownikach KOWRu), że to właśnie my wprowadzamy i firmujemy tą tak ważną formę pomocy dla polskiego rolnictwa.
Dziękuję za te informacje, ale to nie tylko przepisy prawa, zasady, regulacje, terminy itp. KOWR to też inna forma wsparcia rolnictwa, myślę tu o promocji i reklamie polskich produktów rolnych, o promocji regionalnej kultury. – Rozumiem, że ma Pan Redaktor na myśli, bo nie może być inaczej, konkurs Bitwa Regionów. Tak, faktycznie zakończyliśmy etap powiatowy i jednym tchem wymieniam Koła Gospodyń Wiejskich – finalistki etapu powiatowego w kolejności miejsce konkursu, data, powiat, zwycięskie KGW oraz to, co najsmaczniejsze, czyli nazwę zwycięskiej potrawy: Kochanowice – 10.06.2023 r., (powiat lubliniecki) – I miejsce KGW „Kośmiderki” w Kośmidrach za „Kośmiderski schab z kluskami”. Kozy – 11.06.2023 r. (powiat bielski i cieszyński) – I miejsce KGW Porąbka za: „Kita pieczona z sosem chrzanowym, kapustą zasmażaną i ziemniakami pieczonymi”. Turze – 24.06.2023 r. (powiat raciborski, rybnicki i wodzisławski) – I miejsce KGW Rudnickie Jabłonki za: „Bigos śląski z dziczyzny z kopytkami”. Koziegłowy – 01.07.2023 r. (powiat myszkowski) – I miejsce KGW Wysoka Lelowska za: danie „Kotlet mielony z baraniny”. Ogrodzieniec – 02.07.2023 r. (powiat będziński i zawierciański) – I miejsce KGW w Irządzach za: „Pierogi z Pstrągiem”. Przystajń – 09.07.2023 r. (powiat kłobucki) – I miejsce KGW Borowe za danie: „Borowska karkówka pod pierzynką z maślanymi kluskami oraz kapustą”. Rajcza – 16.07.2023 r. (powiat żywiecki) – I miejsce KGW w Jeleśni za: „Pieczeń barania spode Pilska, kluski z tarcizny, kapusta kwaśna z fasolą”. Złoty Potok – 23.07.2023 r. (powiat częstochowski) – I miejsce KGW Karolinki w Kamienicy Polskiej za danie doskonałe: „Pieczonki z zsiadłym mlekiem lub maślanką”. Rudno – 30.07.2023 r. (powiat gliwicki i tarnogórski) – I miejsce KGW Katarzynki w Karchowicach za: „Regionalne Czarne złoto, czyli Krupa w cieście”. I tak to było: kolorowo, tanecznie, smacznie, ze wspaniałą muzyką, uśmiechami i radością. Dopisała w tym roku aura, jednym słowem wszystko było tak, jak być powinno. Bitwa Regionów to oczywiście zabawa, piknik, lecz podkreślam zawsze, że praca KGW, ich zaangażowanie w pielęgnowanie i kultywowanie tradycji i wartości, regionalnych przepisów kulinarnych, strojów, historii, jest wielkim i nieocenionym dobrem. Ja, korzystając z okazji, bardzo dziękuję wszystkim KGW, które zgłosiły się do naszej zabawy i uczestniczyły w piknikach. Zwycięzcom serdecznie gratuluję i już zapraszam na finał wojewódzki, który odbędzie się 27 sierpnia w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nakle Śląskim. Przypomnę, że zwycięskie KGW w etapie wojewódzkim będzie nas reprezentowało w wielkim finale ogólnopolskim. Dziękuję również pracownikom KOWR OT Częstochowa za wkład i pracę przy organizacji tych wydarzeń. Oczywiście podziękowania kieruję również do pozostałych częstochowskich instytucji rolniczych: ARiMR, KRUS i ODR za udział i współpracę przy organizowaniu Bitwy Regionów. Mam nadzieję, że będę miał jeszcze możliwość skomentowania Bitwy Regionów 2023 na łamach „Gazety Częstochowskiej” i pełniejszego przedstawienia tej wspaniałej inicjatywy.
Oczywiście Panie Dyrektorze zapraszam i do skomentowania Bitwy Regionów, i do przedstawienia innych aspektów działania Oddziału Terenowego KOWRu w Częstochowie.
– Z przyjemnością za pośrednictwem „Gazety Częstochowskiej” przybliżę działalność KOWR.
Panie Dyrektorze, czyli jesteśmy umówieni na kolejne spotkanie z Czytelnikami?
– Oczywiście.
Rozmawiał: NORBERT GIŻYŃSKI