Historia

W Częstochowie w latach 1945–53 prężnie funkcjonowała prywatna Fabryka Wyrobów Ceramicznych „Czyn”, która pomimo trudnych powojennych czasów z sukcesami sprzedawała w Polsce i za granicą wyroby o charakterze religijnym, cechujące się wysokim poziomem artystycznym, dając jednocześnie zatrudnienie profesjonalnym artystom. „Gazeta Częstochowska” jest patronem medialnym nadchodzącej w bieżącym roku wystawy dotyczącej działalności wytwórni, organizowanej przez Muzeum Częstochowskie pod kierunkiem historyka sztuki dr Katarzyny Sucharkiewicz. Muzeum w 2021 roku otrzymało od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dofinansowanie na realizację projektu (wystawę wraz z towarzyszącym obszernym katalogiem). Rozmawiamy z Panią Agatą Ostaszewską, naocznym świadkiem wydarzeń z tamtych lat, córką państwa Stanisława i Kazimiery Ostaszewskich, zarządzających wytwórnią.

Piękna pogoda wiosenna przyczyniła się w znacznym stopniu do podniesienia uroku świąt, które upłynęły pod znakiem pokoju i nadziei na poprawę w niedalekiej przyszłości zagwarantowanych stosunków ekonomicznych. O tę pomyślniejszą przyszłość błagał lud wierny Pana zastępów, korząc się w modlitewnej skrusze w murach świątyń podczas uroczystych nabożeństw wielkanocnych. Po południu i wieczorem tłumnie i rojno było w Alejach i parku Staszica, dokąd wybierały się całe rodziny na przechadzkę, korzystając z pięknej pogody, oczekiwanej od tak dawna z utęsknieniem. Wieczorem kinematografy były przepełnione, z czego odnosiło się wrażenie, że nawet cztery kina nie wystarczyły dla żądnych filmowych wrażeń licznych sfer publiczności.

„Ponury” był najmłodszym wiekiem oficerem 27 Pułku Piechoty AK. W konspiracji niepodległościowej działał pod kilkoma pseudonimami: „Ponury”, „Jur”, „Rafał”, „Cedro”, „Azja”. Został zamordowany przez UB w 1955 roku w Warszawie.

Po hucznym okresie karnawału, nastał czas pokuty, okres czterdziestodniowego postu rozpoczynający się tradycyjną środą popielcową. W tym dniu, 1 marca 1922 roku, we wszystkich świątyniach katolickich odprawiono nabożeństwo żałobne, po którym tenże kapłan, który odprawiał Mszę świętą, posypywał głowy popiołem na znak znikomości uciech doczesnego żywota. Zwyczajem dorocznym, przez cały czas Wielkiego Postu nabożeństwa pasyjne odprawiane były we wszystkich świątyniach.

Dorastał w atmosferze miłości do Ojczyzny – jego rodzice walczyli w powstaniu styczniowym, za co zostali zesłani na Syberię. Po odbyciu katorgi nie wolno im było wrócić do ziemi rodzinnej, osiedlili się zatem w Żytomierzu na Wołyniu. Tam też w późniejszych latach ich życia przyszedł na świat syn Józef, dnia 27 grudnia 1896 roku. Kształcił się on przez kolejne lata w Żytomierzu, uzyskując ostatecznie tytuł magistra farmacji, jako że taką profesję sobie wybrał.

1 lutego 1922 roku w Wilnie, na inauguracyjnym posiedzeniu zebrał się Sejm Litwy Środkowej. Już 20 lutego 1922 roku odbyło się 10. posiedzenie Sejmu Litwy Środkowej, przyjęto „Uchwałę w przedmiocie przynależności państwowej Ziemi Wileńskiej”. Za przyłączeniem Wileńszczyzny do Polski głosowało 96 posłów, a 6 posłów wstrzymało się.

2 grudnia br. w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej im. gen. J. Gąsiorowskiego w Częstochowie przy Al. N.M.P. 52 dr Adam Kurus, historyk, pracownik tejże instytucji, wygłosił referat zatytułowany „Małe Termopile”. Temat dotyczył bohaterskich walk 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty z niemieckim najeźdźcą w pierwszych godzinach II wojny światowej. Prelegent znany jest Czytelnikom z licznych publikacji poświęconych działaniom bojowym częstochowskiej 7. Dywizji Piechoty we wrześniu 1939, drukowanych także na łamach naszej Gazety. Drugą część prelekcji stanowiła prezentacja polskiego ciężkiego karabinu maszynowego wz. 1930, w który m.in. wyposażone były walczące tam polskie oddziały.

22 stycznia br. będziemy obchodzić 159. rocznicę wybuchu powstania styczniowego. W tym wielkim narodowym niepodległościowym zrywie brały udział postacie mocno powiązane z regionem częstochowskim. Do takich zaliczyć należy Wojciecha Korwin Szymanowskiego, który miał niezwykle duży wpływ na rozwój Konopisk, gminy znajdującej nieopodal Częstochowy, w czasach popowstaniowych.

Urodził się 13 lipca 1867 r. w Chełmnie nad Wisłą (Pomorze, w ówczesnym pruskim zaborze) w rodzinie kupieckiej, jako syn Józefa i Teresy z Chrzanowskich. Zmarł w Częstochowie i tu został pochowany.

Częstochowa hucznie i wesoło witała rok 1922. Wszystkie sale były zajęte na bale i zabawy taneczne. W hotelu „Polonia” wielkim powodzeniem cieszył się bal „Lutni”, w Stowarzyszeniu Kupców bawili się drobni kupcy, w Stowarzyszeniu Rzemieślniczym urządzono również zabawę sylwestrową z tańcami. Przy dźwiękach dętej orkiestry zabawa trwała do białego rana i w teatrze kolejowym, w Sali Straży Ogniowej i w „Harmonii” odbyły się bale na rzecz instytucji dobroczynnych Żydów Polskich. W „Cristalu” powiększony zespół orkiestry i ładnie udekorowana weranda w zupełności wynagrodziły licznemu gronu gości 25% dodatki do rachunku na rzecz kasy miejskiej. Ten Sylwester zapowiadał wesoły i urozmaicony karnawał, po siedmiu chudych latach wojny kraj stanął w przededniu unormowania wysoce skomplikowanych stosunków ekonomicznych.

W 2017 roku obchodziliśmy 300. rocznicę koronacji obrazu Matki Bożej
Częstochowskiej koronami papieskimi. Warto z tej uroczystej okazji przypomnieć Biskupa
Koronatora Krzysztofa Andrzej Jana Szembeka herbu własnego, Biskupa Chełminskiego,
Przemyskiego i Warmińskiego.

Przywołując czas, który spędziłam w obozie internowania, pamiętam często pojawiający się niepokój o nasze losy, o naszą przyszłość. Dokuczał brak kontaktu z najbliższymi, niepewność jutra. Tak bardzo zawsze czekaliśmy na wiadomości od rodziny. List, który przyszedł od mojej mamy esbecja przetrzymała dwa tygodnie. Tak na złość. Nie poprosiłam o jego zwrot, nie było takiej opcji, gdyż ludzi tych o nic się nie prosiło. Takie zachowanie tylko potęgowało mój upór.

11 listopada to bez wątpienia najważniejsza data w polskim kalendarzu z historycznego punktu widzenia, bo kończąca okres rozbiorowy w naszych dziejach. W tym dniu co rok obchodzimy Święto odzyskania Niepodległości przez nasze państwo, co miało miejsce w 1918 roku i wieńczyło wielki zwycięski wysiłek polskiego narodu: zbrojny, organizacyjny i dyplomatyczny.

Na północ od granic naszego miasta, między Nową Wsią a Ostrowami nad Okszą, znajduje się leśna kapliczka Św. Anny. Aby dojechać do niej należy minąć oznaczony biało-czerwonymi „sierżantami” ostry zakręt między wyżej wymienionymi miejscowościami, a następnie skręcić na zachód w pierwszy za tym zakrętem leśny dukt. Wkrótce po prawej stronie ukaże się zadbana kapliczka. Ma ona bardzo ciekawą historię liczącą ponad 200 lat, jako że zbudowana została w czasach napoleońskich.

Pierwotny koszt produkcji sztandaru dla 27 Pułku Piechoty miał wynosić około 200 000 marek polskich. Całkowity koszt wyniósł mniej, 195 000 marek polskich. Na sztandar ten złożyli się mieszkańcy ziemi wieluńskiej i częstochowskiej. Oprócz wspomnianych dochodów z zabaw w dniach 2 i 16 kwietnia 1921 roku organizowanych przez Koło Polek w Częstochowie dary swoje złożyli: członkinie Koła Polek w Częstochowie, Pracownice wojskowe, Związek Ziemian, Radni i Prezydent miasta Częstochowy, redakcja „Gońca Częstochowskiego” i osobno właściciel i wydawca „Gońca Częstochowskiego” Franciszek Dionizy Wilkoszewski, Starostwo Częstochowskie, Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa w Częstochowie, Bank Związku Ziemian, Magistrat Częstochowy, Sąd Okręgowy w Częstochowie, Bank Ryski, Huta „Paulina”, Komenda Policji w Częstochowie, Huta „Raków”, Fabryka „Częstochowianka”, Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe Częstochowa, Hurtownia Właścicieli Aptek, Urząd Skarbowy w Częstochowie, Bank Handlowy.