Historia

                „Iskra Wolności” była jedną z wielu działających w latach powojennych w Częstochowie i okolicy młodzieżowych organizacji antykomunistycznych. Jej współzałożycielem był zasłużony częstochowianin, żołnierz 74. P.P. AK, później częstochowski radny  Jan Miedziejewski. Spotkanie poświęcone tematowi odbyło się w ramach cyklu Akademii Solidarności w częstochowskiej filii IPN „Przystanek Historia” w piątek 24 czerwca o godzinie 17 w Alei Najświętszej Marii Panny 52.

Lubliniec mimo bliskiego położenia od Częstochowy i dogodnego połączenia drogowo-kolejowego nie jest zbyt dobrze znany mieszkańcom naszego miasta. Warto wiedzieć, że samo miasto jak i jego okolica posiadają interesująca historię, pasjonujące zabytki i inne atrakcje turystyczno-kulturalne, których poznanie dostarczy niemało przyjemności i satysfakcji zainteresowanym. Jednym z takich obiektów jest opisywane dzisiaj Muzeum Edyty Stein.

Podpisanie traktatu o ustanowieniu stosunków dyplomatycznych i gospodarczych między Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Sowiecką a Rzeszą Niemiecką zwanego traktatem w Rapallo, zawartym 16 kwietnia 1922 roku było jedną z przyczyn kryzysu politycznego, który wybuchł w Polsce półtora miesiąca później.

Miał dwie pasje ściśle ze sobą splecione: wojskowość oraz historię, ze szczególnym uwzględnieniem polskich powstań niepodległościowych. Znany w okresie międzywojennym, dziś niestety nieco zapomniany. Walczył o niepodległość w szeregach Legionów Polskich, wypracował ogromny dorobek naukowy, a także przekazał ważną wiedzę wielu swoim słuchaczom, wychowankom, uczniom i podkomendnym. Kim był Wacław Tokarz?

            O figurze Chrystusa Pana sprzed warszawskiej Bazyliki Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu w ostatnich latach zrobiło się głośno za sprawą haniebnej profanacji pomnika poprzez zawieszenie na niej tęczowych flag przez tzw. środowiska LGBT+ w lipcu i sierpniu 2020 roku oraz próby ponownej – tym razem udaremnionej – profanacji przez lewackie bojówki podczas manifestacji w październiku 2021 roku. Warty uwagi jest fakt, iż historia tej niezwykłej rzeźby związana jest z ziemią częstochowską, a konkretnie z Kruszyną.

Podstawowym problemem mieszkańców Częstochowy było przeżycie w czasie drożyzny, czyli inflacji. Płace nie nadążały za wzrostem cen.

„W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski […] wraz z stanami skonfederowanemi, w liczbie podwójnej Naród Polski reprezentującymi, uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą egzystencyją polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy[…].” Tak brzmi preambuła (wstęp) do konstytucji uchwalonej 3 maja 1791. Artykuł ten służyć będzie przedstawieniu przyczyn, osób oraz wydarzeń, które doprowadziły do uchwalenia dokumentu, wojny w jego obronie i utraty mocy obowiązywania tego aktu.

          16 kwietnia 2008 roku w Warszawie w wieku 82 lat zmarł Przemysław Burchard. Był znanym speleologiem, reportażystą, prozaikiem. Uprawiał także taternictwo, kajakarstwo i nurkowanie. Pierwsze dziesięć lat swojego życia spędził w Częstochowie. Również w Częstochowie zdał maturę.

Drugi dzień świąt Wielkiej Nocy – Poniedziałek Wielkanocny – w polskiej tradycji zwany Lanym lub Śmigusem-Dyngusem, nawiązuje do obrzędów starosłowiańskich. Po spokojnej i rodzinnej Niedzieli Wielkanocnej w poniedziałek rozpoczynały się odwiedziny rodzinne i sąsiedzkie oraz wielkie polewanie.

W Częstochowie w latach 1945–53 prężnie funkcjonowała prywatna Fabryka Wyrobów Ceramicznych „Czyn”, która pomimo trudnych powojennych czasów z sukcesami sprzedawała w Polsce i za granicą wyroby o charakterze religijnym, cechujące się wysokim poziomem artystycznym, dając jednocześnie zatrudnienie profesjonalnym artystom. „Gazeta Częstochowska” jest patronem medialnym nadchodzącej w bieżącym roku wystawy dotyczącej działalności wytwórni, organizowanej przez Muzeum Częstochowskie pod kierunkiem historyka sztuki dr Katarzyny Sucharkiewicz. Muzeum w 2021 roku otrzymało od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dofinansowanie na realizację projektu (wystawę wraz z towarzyszącym obszernym katalogiem). Rozmawiamy z Panią Agatą Ostaszewską, naocznym świadkiem wydarzeń z tamtych lat, córką państwa Stanisława i Kazimiery Ostaszewskich, zarządzających wytwórnią.

Piękna pogoda wiosenna przyczyniła się w znacznym stopniu do podniesienia uroku świąt, które upłynęły pod znakiem pokoju i nadziei na poprawę w niedalekiej przyszłości zagwarantowanych stosunków ekonomicznych. O tę pomyślniejszą przyszłość błagał lud wierny Pana zastępów, korząc się w modlitewnej skrusze w murach świątyń podczas uroczystych nabożeństw wielkanocnych. Po południu i wieczorem tłumnie i rojno było w Alejach i parku Staszica, dokąd wybierały się całe rodziny na przechadzkę, korzystając z pięknej pogody, oczekiwanej od tak dawna z utęsknieniem. Wieczorem kinematografy były przepełnione, z czego odnosiło się wrażenie, że nawet cztery kina nie wystarczyły dla żądnych filmowych wrażeń licznych sfer publiczności.

„Ponury” był najmłodszym wiekiem oficerem 27 Pułku Piechoty AK. W konspiracji niepodległościowej działał pod kilkoma pseudonimami: „Ponury”, „Jur”, „Rafał”, „Cedro”, „Azja”. Został zamordowany przez UB w 1955 roku w Warszawie.

Po hucznym okresie karnawału, nastał czas pokuty, okres czterdziestodniowego postu rozpoczynający się tradycyjną środą popielcową. W tym dniu, 1 marca 1922 roku, we wszystkich świątyniach katolickich odprawiono nabożeństwo żałobne, po którym tenże kapłan, który odprawiał Mszę świętą, posypywał głowy popiołem na znak znikomości uciech doczesnego żywota. Zwyczajem dorocznym, przez cały czas Wielkiego Postu nabożeństwa pasyjne odprawiane były we wszystkich świątyniach.

Dorastał w atmosferze miłości do Ojczyzny – jego rodzice walczyli w powstaniu styczniowym, za co zostali zesłani na Syberię. Po odbyciu katorgi nie wolno im było wrócić do ziemi rodzinnej, osiedlili się zatem w Żytomierzu na Wołyniu. Tam też w późniejszych latach ich życia przyszedł na świat syn Józef, dnia 27 grudnia 1896 roku. Kształcił się on przez kolejne lata w Żytomierzu, uzyskując ostatecznie tytuł magistra farmacji, jako że taką profesję sobie wybrał.

1 lutego 1922 roku w Wilnie, na inauguracyjnym posiedzeniu zebrał się Sejm Litwy Środkowej. Już 20 lutego 1922 roku odbyło się 10. posiedzenie Sejmu Litwy Środkowej, przyjęto „Uchwałę w przedmiocie przynależności państwowej Ziemi Wileńskiej”. Za przyłączeniem Wileńszczyzny do Polski głosowało 96 posłów, a 6 posłów wstrzymało się.

2 grudnia br. w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej im. gen. J. Gąsiorowskiego w Częstochowie przy Al. N.M.P. 52 dr Adam Kurus, historyk, pracownik tejże instytucji, wygłosił referat zatytułowany „Małe Termopile”. Temat dotyczył bohaterskich walk 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty z niemieckim najeźdźcą w pierwszych godzinach II wojny światowej. Prelegent znany jest Czytelnikom z licznych publikacji poświęconych działaniom bojowym częstochowskiej 7. Dywizji Piechoty we wrześniu 1939, drukowanych także na łamach naszej Gazety. Drugą część prelekcji stanowiła prezentacja polskiego ciężkiego karabinu maszynowego wz. 1930, w który m.in. wyposażone były walczące tam polskie oddziały.