Naprawdę pierwsza…
22 kwietnia 2022 roku, w coraz lepiej rozpoznawalnej szacie graficznej wydawnictw Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie, ukazała się płyta CD zatytułowana: „Nędza uszczęśliwiona”, będąca zapisem wykonania koncertowego prawdopodobnie pierwszej polskiej opery zaprezentowanej na scenie publicznej.
Nie jest więc nic przesadzony oryginalny tytuł tego dzieła: „Nędza uszczęśliwiona Naypierwsza oryginalna polska opera w dwóch aktach z muzyką Macieja Kamieńskiego wystawiona w Warszawie 1778”. „Halka” Moniuszki, uchodząca w powszechnym mniemaniu za pierwszą polską operę, została wystawiona… siedemdziesiąt lat później.
Libretto „Nędzy uszczęśliwionej” stworzył ojciec teatru polskiego, Wojciech Bogusławski na podstawie kantaty Franciszka Bohomolca SJ. Wystawienie tego spektaklu w II połowie XVIII wieku najeżone było wielu trudnościami, ale udało się je ostatecznie pokonać, skoro swoje przyzwolenie na eksperyment z polską operą dał król Stanisław August.
Opowiedziana w dwu aktach historia nie jest skomplikowana, a tytuł dzieła oddaje jej treść znakomicie. Ubogi wieśniak Antek zakochuje się w równie ubogiej Kasi. Matka Kasi, której leży na sercu przyszłość córki chce ją jednak wydać za bogatego mieszczanina. Prawie, prawie wola matki zostaje wypełniona, ale Antek od lokalnego dziedzica, pana dobrego serca, otrzymuje dla siebie i swojej wybranki hojne dary na początek ich wspólnego życia. Wszystko kończy się szczęśliwie. To gatunek dramatu sentymentalnego zwanego łzawą komedią, który w bardzo jeszcze nieśmiały sposób wprowadza krytykę stosunków społecznych w ówczesnej Rzeczypospolitej.
Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie, poprowadzona przez swego dyrektora artystycznego Michała Klauzę, dokonała nagrania „Nędzy uszczęśliwionej” podczas koncertu w dniu 19 września 2021 roku, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, inaugurując swój Sezon Artystyczny 2021/2022. Partie wokalne i mówione wykonali Justyna Stępień – sopran, Justyna Reczeniedi – sopran, Sylwester Smulczyński – tenor, Robert Gierlach – bas-baryton i Wojciech Gierlach – bas. We fragmentach mówionych wziął również udział wybitny warszawski aktor, Krzysztof Wakuliński.
W katalogu Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie „Nędza uszczęśliwiona” jest kolejnym tytułem w cyklu wydawnictw z dziedziny muzyki symfonicznej i operowej. Wart podkreślenia jest też fakt, że fonograficzny zapis „Nędzy uszczęśliwionej” pojawia się właśnie po raz pierwszy na płycie kompaktowej CD.