Rozmowa z Panem Tomaszem Bednarkiem, Prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach to instytucja z powodzeniem wspierająca proekologiczną działalność samorządów, szkół, mediów. Proszę przypomnieć jakie najważniejsze przesłanie leżało u podłoża utworzenia Funduszu i czy na przestrzeni lat misja Funduszu ulegała zmianom i modyfikacjom.
– Jesteśmy instytucją publiczną, która w przyszłym roku będzie obchodziła 30-lecie powstania. Najważniejsze dla nas jest wszystko to, co związane jest z ochroną środowiska naturalnego. Jesteśmy instytucją finansującą wszelkie działania proekologiczne. Realizujemy politykę ekologiczną województwa śląskiego. Realizując naszą misję, koncentrujemy się przede wszystkim na wspieraniu działań proekologicznych podejmowanych przez rząd (np. takie Programy jak Czyste Powietrze, Moja Woda), samorząd, instytucje i organizacje pozarządowe. Zarządzamy również środkami unijnymi, ukierunkowanymi na ochronę środowiska (np. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko).
Na przestrzeni tych 29 lat zmieniało się wiele – programy, bo jedne się kończyły inne zaczynały; wprowadzaliśmy zupełnie nowe, umożliwiając finansowanie różnych zadań. Ale jedno pozostało niezmienne – dbanie o środowisko naturalne jest naszym priorytetem, czy to poprzez dofinansowania projektów inwestycyjnych, czy też poprzez edukację ekologiczną.
Realizujecie Państwo wiele działań wspierających samorządy w realizacji projektów chroniących środowisko, na przykład: budowę oczyszczalni czy kanalizacji. Jakie sukcesy w tym obszarze odnieśliście Państwo w ostatnich kilku latach? Które z inwestycji wspartych przez Fundusz okazały się znaczące w wymiarze ochrony środowiska, szczególnie jeśli chodzi o region częstochowski?
– Realizujemy bardzo dużo działań związanych z projektami chroniącymi środowisko na terenie całego województwa śląskiego. Niedawno braliśmy udział w otwarciu nowoczesnej oczyszczalni ścieków w Rybnej, w Gminie Mykanów. Na jej budowę Fundusz przeznaczył blisko 6 mln zł dofinansowania. Dofinansowywaliśmy też budowę biologiczno-mechanicznej oczyszczalni ścieków Karolina w Gminie Rędziny, za co w 2021 roku Gmina otrzymała prestiżową nagrodę przyznawaną przez WFOŚiGW w Katowicach – Zielony Czek. To tylko kilka przykładów inwestycji z ostatnich miesięcy, które mogły powstać dzięki pieniądzom Funduszu.
Z wielką atencją patrzycie Państwo na strażaków i ich potrzeby. Fundusz wspiera zakup nowych wozów ratowniczo-gaśniczych dla Ochotniczych Straży Pożarnych i Państwowych Straży Pożarnych. Jak znacząca jest ta pomoc?
– Mogę śmiało powiedzieć, że pomoc dla straży pożarnych – czy ochotniczych, czy państwowej – idzie w miliony złotych. Proszę pamiętać, że strażacy chronią nasze życie, nasze mienie, ale także nasze środowisko. To strażacy są zwykle pierwsi na miejscu zdarzenia, to oni muszą reagować natychmiast. Weźmy na przykład pożary. Ich działania wiążą się bezpośrednio z ochroną klimatu poprzez ograniczanie szkodliwej emisji CO2, będącej następstwem pożarów. Są wszędzie tam, gdzie dzieje się coś, co nam zagraża. Usuwają skutki wypadków – unieszkodliwiają wszelkiego rodzaju paliwa, smary czy chemikalia, które mogą przedostać się do ziemi czy atmosfery. Dofinansowujemy więc zakup samochodów ratowniczo-gaśniczych, zakupy sprzętu pożarniczego. Ale też mamy program dofinansowania termomodernizacji remiz strażackich dla OSP. Wiemy wszyscy jak te remizy często wyglądają, w jak opłakanym są stanie, bo na remonty druhowie nie mają środków. Wyszliśmy też naprzeciw potrzebom Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. Wspieramy je finansowo, bo przecież to od ich pasji, zaangażowania i chęci zależy, czy Ochotnicza Straż Pożarna w danej miejscowości przetrwa. Oni mają zastąpić tych, którzy będą odchodzili na emerytury. Cały czas wsłuchujemy się w potrzeby strażaków i reagujemy kolejnymi programami pomocowymi skierowanymi bezpośrednio do nich.
Jak już Pan wspomniał, w swojej działalności wielką wagę przykładacie Państwo do edukacji uczniów. Przedsięwzięcie Zielone Pracownie to działanie, które z uznaniem jest oceniane przez szkoły i uczniów. Dzięki Państwa pomocy powstają niezwykle ciekawe pracownie przyrodnicze, gdzie dzieci mogą rozwijać swoje przyrodnicze pasje i poznawać tajniki przyrody. Tylko w tym roku w województwie powstanie aż 70 takich pracowni. Proszę przypomnieć: jak długo ten konkurs trwa i ile pracowni w tym czasie powstało?
– W tym roku była to już ósma edycja konkursu Zielona Pracownia. Ten konkurs organizujemy po to, aby wzrastała świadomość ekologiczna, bo edukacja od najmłodszych lat jest bardzo istotna. Im więcej postaw ekologicznych nauczymy się w młodości, tym mniej problemów ze środowiskiem będziemy mieli w późniejszych latach. To jest cel, który chcemy osiągnąć, realizując program Zielonych Pracowni. Po okresie pandemii Covid-19, tegoroczny finał wraz z wręczeniem symbolicznych dyplomów potwierdzających dofinansowanie, odbył się wreszcie bardzo uroczyście, w plenerze, w przepięknym miejscu – na Zamku w Ogrodzieńcu. Gościliśmy ponad tysiąc osób – zaproszonych gości, przedstawicieli gmin i miast oraz zwycięskich szkół, ale przede wszystkim uczniów z całego województwa. W ramach podsumowania powiem tylko, że na konkurs w tym roku wpłynęło 129 zgłoszeń, z których wybranych zostało 70 projektów. Dzięki dotacji powstaną nowoczesne pracownie na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych czy geologicznych w klasach 4–8 szkół podstawowych oraz w szkołach średnich. Efekty będziemy mogli zobaczyć po wakacjach, w nowym roku szkolnym. Dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, w szkołach województwa śląskiego powstało 439 pracowni, co pochłonęło ponad 16,5 mln zł.
Kolejna Państwa misja to dbanie o jakość powietrza. Proszę przybliżyć jakie są efekty Państwa programu Czyste powietrze?
– O jakość powietrza musimy zadbać wszyscy. Dla naszego zdrowia, dla planety i następnych pokoleń. Program Czyste Powietrze daje możliwość dofinansowania wymiany starych kopciuchów, zmodernizowania energetycznego domów – ocieplenia, wymiany okien i drzwi. Program cały czas jest monitorowany i poddawany kolejnym modyfikacjom i zmianom. 15 lipca wprowadzona została kolejna – możliwość zaliczkowej płatności. Mamy już różne poziomy dofinansowania – także ten maksymalny, który wynosi do 79 tysięcy zł. Wszystkie szczegóły Programu są dostępne na naszej stronie internetowej, więc można się z nimi zapoznać, nasi doradcy są do dyspozycji Beneficjentów. Mamy w naszym województwie Punkty Przyjmowania Wniosków już w 143 gminach, dzięki czemu wszyscy zainteresowani Programem mogą na miejscu, w swojej miejscowości, załatwić wszystkie sprawy związane ze złożeniem wniosku o dofinansowanie; współpracujemy z kilkoma bankami, które uruchomiły Kredyt Czyste Powietrze. To jest Program, który cieszy się olbrzymim zainteresowaniem od samego początku. W tej chwili przyjęliśmy już 77,5 tysiąca wniosków na kwotę ponad 1,1 miliarda zł!
Ważnym aspektem ochrony środowiska jest obecnie upowszechniany transport ekologiczny. Jak Fundusz odnosi się do tego kolejnego wyzwania?
– Transport niskoemisyjny jest także jednym z priorytetów WFOŚiGW w Katowicach. W ramach naszych zadań finansujemy więc także wymianę pojazdów na niskoemisyjne. W tym roku np. dofinansowaliśmy Komendzie Wojewódzkiej Policji w Katowicach kwotą 1,8 mln zł zakup nowych 30 radiowozów, które już w przyszłym roku trafią na nasze ulice i zastąpią stare wysłużone radiowozy.
Nie można nie wspomnieć o wyróżnianiu osób zasłużonych dla ochrony środowiska. Fundusz rokrocznie przyznaje nagrody Zielone Czeki. Jakie kryteria trzeba spełnić, aby taką nagrodę otrzymać? Jak w tym roku przebiegł konkurs?
– Zielone Czeki to jeden z największych i najważniejszych w województwie śląskim konkursów związanych z ochroną środowiska, który organizujemy od wielu lat z okazji Dnia Ziemi. Ogromna liczba zgłoszeń (w ubiegłym roku dostaliśmy 43 zgłoszenia), która rośnie z roku na rok, pokazuje, że w społeczeństwie cały czas rośnie świadomość tego, jak ważna jest ochrona środowiska naturalnego. Każdego roku kilkanaście osób, instytucji, inwestycji i gmin walczy Zielony Czek o wartości 10 tysięcy zł, specjalną statuetkę oraz dyplomy honorowe. Rywalizacja odbywa się w czterech kategoriach: Ekologiczna osobowość roku, Gmina przyjazna dla czystego powietrza, Inwestycja proekologiczna roku, Programy i akcje na rzecz ochrony przyrody oraz edukacji ekologicznej. To jest konkurs otwarty właściwie dla wszystkich. Mogą w nim wziąć udział zarówno osoby fizyczne, jak i gminy – wiejskie, miejskie, miejsko-wiejskie oraz miasta na prawach powiatu, Beneficjenci pomocy finansowej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, organizacje pozarządowe z terenu województwa śląskiego prowadzące działalność proekologiczną. Pierwsze Zielone Czeki z okazji Dnia Ziemi przyznane zostały przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach 28 lat temu, w 1994 roku. Wśród laureatów są zarówno pasjonaci ochrony środowiska – naukowcy, nauczyciele i dziennikarze, ale także przedsiębiorcy, miasta i stowarzyszenia. Właśnie zakończyliśmy przyjmowanie wniosków. Teraz zgłoszeniami zajmie się Kapituła Konkursu, a po wakacjach ogłosimy laureatów i wręczymy nagrody, mam nadzieję w trakcie uroczystej Gali.
Dziękuję za rozmowę
URSZULA GIŻYŃSKA
fot. Mirosław Cichy / WFOŚiGW
- Kolumnę dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
- Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.