Historia

Marszałek Józef Piłsudski to symbol odzyskania przez Polskę niepodległości – 11 listopada 1918 r. Dzień 12 maja mocno splata się z historią pierwszego Marszałka Polski, pochodzącego z Zułowa. To w tym dniu 1926 r. rozpoczął zamach stanu, którego efektem była zmiana władzy w Rzeczypospolitej. 12 maja to również data śmierci słynnego Komendanta I Brygady Legionów Polskich, walczących w czasie I wojny światowej. Piłsudski zmarł w 1935 r. na raka wątrobowokomórkowego. W związku z 83. rocznicą jego śmierci pragniemy przedstawić jego wizyty w Częstochowie, które miały miejsce w czasie działalności konspiracyjnej oraz w okresie XX-lecia międzywojennego.

Trzeci z kolei dowódca 7 Dywizji Piechoty był zawodowym oficerem armii austriackiej; spędził w jej szeregach trzydzieści dziewięć lat. Dożył osiemdziesięciu pięciu lat żywota. Urodził się 17 lipca 1864 w Tarnowie jako syn Antoniego (nauczyciela geografii w szkole ludowej oraz autora podręcznika szkolnego z tegoż przedmiotu) i Korneli z Romerów.

Nie trzeba w zbyt wielu słowach dowodzić tezy, jak bardzo środowisko rodzinne i wychowanie wpływają na życiowe postawy, charakter i światopogląd jakim kierują się dorastające pokolenia. Wartości patriotyczne i chrześcijańskie wpojone i umocnione więzami rodzinnymi mogą być przekazywane nie tylko przez rodziców i dziadków, ale również rodzeństwo może w sobie zaszczepiać i umacniać miłość do Boga, Ojczyzny i bliźniego.

3 maja 1377 r. – książę Władysław Opolczyk wystawił dokument o nadaniu braciom Jaśkowi i Niczkowi huty w pobliżu „naszego miasta Częstochowy”. Jest to pierwszy dokument, który potwierdza, że Częstochowa była miastem.

Dokonana na dwudziestu trzech tysiącach Polaków przez Związek Sowiecki wiosną 1940 roku skłania do refleksji nad XX wiekiem uznawanym przez tzw. postępowców za coś niebywałego i bardzo nowoczesnego. Wiekiem, w którym powstały dwa totalitarne systemy – komunizm w Rosji i narodowy socjalizm w Niemczech – mordujące ludzi pod hasłem wyższej konieczności, to jest postępu i nowoczesności.

Aż trzy pożary dotknęły nasze Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego SA. Firma, której zapałki w charakterystycznym pudełku z czarnym kotem cieszyły się niegdyś popularnością w naszym regionie, przez lata swojego istnienia przechodziła nie jeden kryzys. Do pewnego czasu z powodzeniem wychodziła z każdego z nich.

Obchodząc kolejną, 78. rocznicę zbrodni katyńskiej, w wyniku której wiosną 1940 roku sowieckie NKWD bestialsko wymordowało znaczną część polskiej elity wojskowej i cywilnej, nie możemy zapomnieć o ofiarach nam najbliższych, oficerach 7 Dywizji Piechoty.

Urodził się 17 lutego 1892 r. w Palikówce. W wieku 20 lat zakończył naukę w rzeszowskim gimnazjum, następnie studiował na Akademii Handlowej we Lwowie, a także ukończył semestry prawa na Uniwersytecie Lwowskim.

Znajomość własnej historii, języka, misji cywilizacyjnej oraz najszlachetniejszych pierwiastków rodzimej kultury jest warunkiem sine qua non przetrwania narodu i odrodzenia suwerennego państwa. Dlatego też krzewienie oświaty i czytelnictwa, jako nośników owych wartości patriotycznych i świadomości narodowej było doskonale rozumiane przez te pokolenia Polaków, których lata życia i młodości przypadły na okres zaborów.

Problematyka związana z Katyniem znalazła swoje miejsce w XLIII (43) tomie „Ziemi Częstochowskiej”, piśmie Częstochowskiego

7 kwietnia 1949 r. – powstał Korpus Wojska Polskiego, organizacja ruchu oporu. Zajmował się m.in. wywiadem i sabotażem. Żołnierze zbierali się w dzielnicy Zacisze przy ul. Ułańskiej 29 u Jacka Bednarkiewicza. Mieszkał tam założyciel i Dowódca KWP Antoni Paradowski „Lew”. Komendantem miasta był Stanisław Wojciechowski „Adler”, komendantem powiatu Leonard Pawełkiewicz „Gwardyński”, były oficer K II Konspiracyjnego Wojska Polskiego (organizacji utworzonej i kierowanej przez kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”).
12 kwietnia 1952 r. – Rada Ministrów wydała rozporządzenie o powiększeniu miasta Częstochowy. Od 1 lipca 1952 r. terytorium miasta Częstochowy powiększono o wsie: Błeszno, Kręciwilk, Liszka Górna, Mirów, Sabinów, Wyczerpy Dolne, Wypalanki, Zacisze.

Kluchy połom bite to danie pochodzące z Podlesic w gminie Kroczyce.

Częstochowski działacz antykomunistyczny Ryszard Dreksler, pseudonim „Sokół”, jest jednym z ostatnich, żyjących świadków bestialskich metod służb Urzędu Bezpieczeństwa stosowanych wobec osób walczących o niepodległość i niezawisłość Polski w latach 1945-1956. W wieku 19 lat był przez ubowców torturowany, bity, kopany.

Oddział Towarzystwa Historycznego im. Szembeków w Częstochowie przygotował autorską wystawę Władysława Ryszarda Szeląga pt. ,,Stąd Nasz Ród”, poświęconej rodom Szembeków i Fredrów z okazji 225. rocznicy urodzin Aleksandra hr. Fredry, autora jednoaktówki – „Obrona Olsztyna pod Częstochową”.

5 marca 2018 roku w Poczesnej zorganizowano sesję naukowo-edukacyjną na temat Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych. Wykład o działaczach powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego z regionu częstochowskiego wygłosił pracownik IPN w Katowicach Adam Kurus. Głównym motywem spotkania był film dokumentalny „Inka. Są rzeczy ważniejsze niż śmierć”, w reżyserii Jacka Frankowskiego, opowiadający historię bohaterskiej siedemnastoletniej sanitariuszki 4. szwadronu odtworzonej na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK, zamordowanej przez komunistycznych oprawców, za to, że jako sanitariuszka ratowała rannych.

29 (28) lutego 2018 r. to wyjątkowa data pod względem historycznym. W tym dniu bowiem minie 250. rocznica powołania do życia Konfederacji Barskiej. Był to związek zbrojny założony, w 1768 r., w miejscowości Bar, na Podolu, przez polską szlachtę w celu obrony wolności Rzeczypospolitej przed rosnącym w siłę Imperium Rosyjskim. Wymierzony on był również przeciwko panującemu wówczas polskiemu królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, popieranego przez Rosjan. Śmiało można stwierdzić, że to właśnie Konfederaci Barscy zapoczątkowali powstańczą ideę polskich zrywów niepodległościowych.

Podczas II wojny światowej było wielu wybitnych polskich wojskowych, także działających w Częstochowie i regionie. Do takich z pewnością można zaliczyć Władysława Kołacińskiego „Żbika”, żołnierza Narodowej Organizacji (NOW), a następnie Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ).

„Klinga”, „Jaguar”, „Mały” i inni. Żołnierze Niezłomni Ziemi Częstochowskiej. Czy znamy lokalnych bohaterów antykomunistycznego podziemia?

W związku z przypadającym 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” warto zwrócić szczególną uwagę na jedno z niewielu miejsc w Częstochowie poświęconych Żołnierzom Niezłomnym. Takim samoistnym miejscem pamięci jest stosunkowo nowy pomnik poświęcony kpt. Stanisławowi Sojczyńskiemu „Warszycowi”, znajdujący się u zbiegu ulic Św. Rocha i Wręczyckiej, a który powstał dzięki społecznej zbiórce publicznej, zorganizowanej przez patriotyczne środowiska prawicowe.

22 marca 1502 r. – król Aleksander Jagiellończyk odnowił możliwość posługiwania się miastu Częstochowie prawem magdeburskim, wyłączając je spod władzy wojewodów, kasztelanów, starostów i urzędników. Władzę monarchy reprezentował wójt. Przywilej nazywany drugim aktem fundacyjnym mówił, że Częstochowa ma posługiwać się takim prawem jak Kraków.

19 lutego 2018 roku minęła siedemdziesiąta pierwsza rocznica śmierci dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP), kpt. Stanisława Sojczyńskiego („Wojnar”, „Zbigniew”, „Warszyc”), za swój heroizm i męstwo odznaczonego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Kpt. „Warszyc” został stracony w akcie zemsty przez utrwalaczy władzy ludowej, na walce z którymi spędził ostatnie lata swojego życia. Zginął, bo nie chciał pogodzić się z „historią, którą piszą zwycięzcy”, ze zniewoleniem Narodu Polskiego przez kolejną, tym razem czerwoną okupację. Sojczyński odrzucił możliwość amnestii w sierpniu 1945 r., gdyż uważał, że traktowanie polskich żołnierzy jak przestępców, którzy mają szansę uniknąć kary, jest uwłaczające.

Wciąż istniejące w okolicach Częstochowy złoża rudy żelaza, których wydobycie zostało uznane za nierentowne, są szacowane na około 400 mln ton. Górnictwo naszego regionu, w szczytowym momencie zatrudniało 20 tysięcy osób, a jego wydobycie stanowiło według szacunków 30 procent tego, co trafiało do hut. Jednak totalitarna, socjalistyczna władza zadecydowała o zamknięciu tej gałęzi częstochowskiego przemysłu. Pamiątką po nim są rozsiane po wielu pobliskich miejscowościach mniejsze bądź większe hałdy pokopalniane. Czy tak musiało się to skończyć i czy to definitywny koniec lokalnego górnictwa?

W trudnym okresie zaboru rosyjskiego grupa postępowych działaczy ruchu spółdzielczego założyła Stowarzyszenie Spożywców “Rzemieślnik”. Byli to już nieżyjący: Jan Żochowski, Antoni Braksator, Witalis Kapalski, Józef Szwakopf, Jan Pawłowski, Wawrzyniec Kolwas, Edward Kinderman, Jan Brzoza, Eustachy Piotrowski i Józef Filus. Celem powstałej Spółdzielni było wszechstronne zaspokojenie materialnych potrzeb członków w postaci artykułów pierwszej potrzeby, przedmiotów domowego użytku i artykułów konsumpcyjnych po możliwie niskich cenach oraz umożliwienie im gromadzenia oszczędności.

Wciąż istniejące w okolicach Częstochowy złoża rudy żelaza, których wydobycie zostało uznane za nierentowne, są szacowane na około 400 mln ton. Górnictwo naszego regionu, w szczytowym momencie zatrudniało 20 tysięcy osób, a jego wydobycie stanowiło według szacunków 30 procent tego, co trafiało do hut. Jednak totalitarna, socjalistyczna władza zadecydowała o zamknięciu tej gałęzi częstochowskiego przemysłu. Pamiątką po nim są rozsiane po wielu pobliskich miejscowościach mniejsze bądź większe hałdy pokopalniane. Czy tak musiało się to skończyć i czy to definitywny koniec lokalnego górnictwa?

Niemcy przez okres wywołanej przez nich samych II wojny światowej zamordowali w całej Europie około 6 milionów Żydów. Ta przerażająca liczba ofiar byłaby z pewnością większa, gdyby nie bohaterskie zachowania Polaków, którzy z narażeniem życia swojego i całej swojej rodziny ukrywali żydowskich przyjaciół, sąsiadów, a nawet obce sobie osoby. Także w Częstochowie przetrwała pamięć o bezinteresownej pomocy, jaką mieszkańcy Rynku Wieluńskiego nieśli prześladowanym. Wspomina o tym Tomasz Sroka, wnuczek państwa Marii Izysławy i Higina Sroków, którzy ryzykowali wszystko, pomagając Żydom, a sam pan Sroka poniósł najwyższą cenę: Niemcy zamordowali go w okolicach dzisiejszej alei Wolności.

W poniedziałek 22 stycznia minęła 155. rocznica wybuchu powstania styczniowego. W czasie ponad półtorarocznych zmagań powstańców z rosyjskim zaborcom, stoczono przeszło 1200 bitew i potyczek. Jedna z największych bitew powstania rozegrała się na ziemi częstochowskiej 29 sierpnia 1863 r. pod miejscowością Kruszyna.