Medycyna

– Pani doktor, jakim schorzeniem jest migrena i kto najczęściej na nią zapada?
– Ból głowy jest chyba najczęstszą przypadłością człowieka. Prawie każdy może powiedzieć, że przynajmniej raz w życiu odczuwał bóle głowy. Migrena to z kolei najczęstsza przyczyna samoistnego bólu głowy. Jest znana od bardzo dawna. Chorowało na nią wielu znanych ludzi począwszy od Juliusza Cezara po Bethovena, Wagnera, Einsteina, czy księżnę Dianę. U większości chorych migrena pojawia się między 10 a 20 rokiem życia, u dziewczynek w okresie dorastania, u chłopców z reguły w okresie podjęcia pracy czy służby wojskowej.

– 10. października to Dzień Zdrowia Psychicznego, w tym roku po raz drugi na terenie szpitala był on obchodzony jako Dzień Solidarności z Chorymi na Schizofrenię, pod hasłem “Schizofrenia-otwórzcie drzwi i serca”. Wydaje mi się jednak, że choroba ta nie jest ogólnie znana, a jeżeli już, to widziana jest w niewłaściwym świetle.
-Pogląd, który pan przed chwilą wyraził, w ostatnim czasie w dosyć szybkim tempie ulega zmianie. Dzieje się tak dlatego, gdyż coraz więcej osób dotyka to schorzenie. Schizofrenia jest chorobą , na którą cierpi około 1 procent społeczeństwa. Jednak nawet specjaliści nie są w stanie dokładnie zdefiniować schizofrenii, a przez to precyzyjnie określić, co jest przyczyną choroby. Owszem, nauka w tej materii nie jest bierna i można określić czynniki mające wpływ na powstanie pewnych zaburzeń w psychice pacjenta. I tak należy wskazać, że schizofrenia w większości przypadków dotyka społeczeństwa cywilizowane o wysokim poziomie ekonomicznym, kulturowym, gdzie człowiek prawie cały czas żyje w stresie, odczuwa pewnego rodzaju nieporządek otaczającego świata, przez co czuje się samotny, obcy, nie zrozumiany. Mówi się również o dziedziczeniu, ale zaznaczyć należy, że stopień pokrewieństwa nie determinuje zachorowania. Przenoszona jest najprawdopodobniej podatność sprzyjająca zachorowaniu, a nie sama choroba.

18 października w częstochowskim magistracie odbyło się Sympozjum “Razem pokonamy raka”, zorganizowane przez Stowarzyszenie Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej oraz Stowarzyszenie na Rzecz Walki z Rakiem Piersi działające na terenie Częstochowy.

– Pani doktor, co jest przyczyną zapalenia zatok?
– Główną przyczyną jest upośledzenie drożności nosa, a więc katar, długotrwały obrzęk śluzówki nosa przy alergii. Zapalenie zatok sitowych i szczękowych od 0,5 do 5 procent jest powikłaniem schorzeń wirusowych, takich jak przeziębienie, występujące najczęściej wiosną i jesienią. Inną przyczyną są alergie. U pacjentów ze stwierdzoną alergią dochodzi do długotrwałego obrzęku śluzówek w obrębie nosa i ujść zatok, co powoduje łatwość namnażania się bakterii w jałowych dotąd jamach zatok. Przyczyną są również wady anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosowej. Sprzyja to złej drożności nosa i łatwości rozwoju drobnoustrojów w zatokach. Niebezpieczne są też schorzenia zapalne zębów. Korzenie zębów w szczęce górnej mają bezpośredni kontakt ze ścianą zatoki szczękowej i ich choroby mogą przenosić się bezpośrednio do jamy zatok.

Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy przyjął 20 września nowelizację Kodeksu Etyki Lekarskiej.

Na podstawie morfologicznego badania tkanki tłuszczowej wyróżnia się otyłość:
* hiperplastyczną – zwiększenie liczby komórek tłuszczowych (adipocytów)
* hipertroficzną – zwiększenie objętości – wielkości adipocytów
* mieszaną – zwiększenie liczby i wielkości adipocytów.

– Panie doktorze, co jest przyczyną choroby Alzheimera?
– Choroba Alzheimera jest schorzeniem pierwotnie zwyrodnieniowym o niepoznanej etiologii, które charakteryzuje się stopniowo narastającym otępieniem.

U dzieci starszych smakołyki – zwłaszcza słodycze – są najczęstszą formą nagrody. Mama (babcia…) ma zwykle “w pogotowiu” ukryte łakocie, które daje za piątki czy za dobre zachowanie. Ulubiony przez dziecko smakołyk pełni rolę lekarstwa, mającego pocieszyć w przypadkach niepowodzeń. Jeśli sytuacja taka zbyt często się powtarza, zdobyte w ten sposób dodatkowe kalorie magazynowane są w tkance tłuszczowej, której powoli przybywa.

– Pani doktor, jak rozpoznać grypę i w jaki sposób przebiega ta choroba?
– Grypa to choroba dróg oddechowych wywołana przez swoisty wirus. Początkowe objawy nie są charakterystyczne dla tej choroby. Podobne mogą być wywołane przez wiele czynników etiologicznych, w tym 90 procent przez inne wirusy, mykoplazmy. Po okresie wylęgania (18-36 godzin), choroba rozpoczyna się nagle dreszczami, uczuciem rozbicia, silnym bólem głowy, bólami mięśniowo-stawowymi, bólami gałek ocznych. Przy schorzeniu bardzo szybko wzrasta gorączka, zwykle do 39 stopni i wyżej. Objawy te uniemożliwiają choremu zwykły tryb życia. Chorzy skarżą się na ból gardła, tchawicy, suchy męczący kaszel. Charakterystyczna jest łatwa potliwość. Objawy nieżytu nosa nie występują zawsze, lecz jeśli już się pojawią, to po upływie 1-3 dni, często z krwawieniami z nosa. W przebiegu choroby mogą wystąpić objawy drugoplanowe, takie jak: utrata łaknienia, nudności, pobolewania w jamie brzusznej, bardzo rzadko wymioty lub biegunka. Są one objawem ogólnego odczynu nastroju na zakażenie wirusem.
Gorączka utrzymuje się 2-3 dni, czasem do tygodnia. Bóle głowy i kostno-stawowe ustępują zazwyczaj razem z gorączką, a osłabienie utrzymuje się do 10-14 dni od początku choroby.

– Choroby układu krążenia są najczęstszymi przyczynami zgonów wśród mieszkańców rejonu częstochowskiego.
– Zdecydowanie tak. Na terenie naszego działania, a obejmuje on miasto Częstochowę oraz powiaty częstochowski, kłobucki, lubliniecki i myszkowski, zgony spowodowane chorobami układu krążenia, w tym nadciśnienie, niedokrwienie serca, ostry zawał, choroba naczyń mózgowych, stanowią aż 52% wszystkich zgonów. Drugie miejsce na czarnej liście zajmują nowotwory. Wskaźnik umieralności, jak go fachowo określamy, wynosi 23,2%, czyli innymi słowy co piąty zgon spowodowany jest nowotworem złośliwym.. Trzecią podstawową przyczyną zgonów są wypadki, urazy i zatrucia, stanowią 6,8% ogólnej liczby zgonów.

Jacek B. ma 52 lata. Urodził się w Sosnowcu, w Zagłębiu, regionie znanym z odrębności, bogatych wielowiekowych tradycji i zwyczajów kulturalnych. Tradycje te i zwyczaje dotyczą również sposobu życia i odżywiania się. W latach 50. wśród osób starszych, rodziców, rodziny panowało przekonanie, że im dziecko grubsze, dobrze odżywione, tym zdrowsze.
– Jak tylko sięgnę pamięcią, już jako mały chłopiec byłem dzieckiem grubym, ze skłonnościami do tycia, mającym z tego powodu szereg kompleksów i frustracji. Wśród rówieśników postrzegany byłem jako grubas. Niełatwo było mi z tym żyć, ale jakoś sobie radziłem – mówi pan Jacek.
Otyłość zaniepokoiła rodziców Jacka B., którzy udali się z chłopcem do lekarza. Jednak badania nie wykazały nic niepokojącego – poziom cukru w normie, a więc nie cukrzyca, nadmierną zdolność do odkładania się tkanki tłuszczowej tłumaczono chwilową złą przemianą materii. Radzono ograniczenie posiłków. Tłumaczono, że to wiek młodzieńczy, wiek dorastania, i dziecko z tego wyrośnie. Twierdzono, że jest to tzw. “zdrowe utycie”.

– Panie doktorze, jak często występuje rak piersi u kobiet?
– Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet na całym świecie. Stanowi ok. 19 procent ogółu zachorowań na nowotwory. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym wśród mieszkanek Ameryki Północnej i Europy, z wyjątkiem Rosji. W Polsce stanowi ok. 17 procent ogółu zachorowań na nowotwory złośliwe i ok. 14 procent ogółu zgonów.

Na czy polega dieta śródziemnomorska?
Dieta śródziemnomorska, stosowana od tysiącleci stanowi praktyczną, skuteczną i przyjemną ofertę, łatwą do wdrożenia i dającą większe szanse na długotrwały sukces niż inne diety.

Społeczeństwo jest niemal stale bombardowane sprzecznymi i niejasnymi poradami dietetycznymi. W jaki sposób rozsądnie z tych porad korzystać? Niezależnie od przyczyny otyłości redukcja masy ciała jest możliwa dzięki właściwie dobranej diecie, modyfikacji zachowań i nawyków żywieniowych, aktywności fizycznej i ewentualnej farmakoterapii (u dorosłych).

Prawie w każdym czasopiśmie przeznaczonym dla kobiet można znaleźć jakąś dietę odchudzającą, a mimo to liczba osób z nadwagą jest nadal bardzo duża. Stosowanie diety niskokalorycznej nie stanowi więc idealnej metody odchudzania się – skutecznej i odpowiedniej dla wszystkich. Czasem metoda ta bywa wręcz szkodliwa, czasem – zbyt trudna.
Proponowane “diety cud” wymagają zrzucenia kilogramów za wszelką cenę. Przeważnie za cenę dobrego samopoczucia i zdrowia.
Dlaczego diety nie są skuteczne?

– Czy jest pan zwolennikiem diety wegetariańskiej?
– Nie jestem zwolennikiem diety wegetariańskiej, ale też nie jestem przeciwnikiem. Nie widzę wyższości tej diety przy racjonalnym odżywianiu. Moi pacjenci, szczególnie młodzi ludzie są przekonani, że stosując dietę wegetariańską nie utyją. Jest to błędne myślenie.

Nowy ośrodek dializ dla chorych z tendencją niewydolnościową nerek działa od miesiąca w Częstochowie przy ul. Botanicznej 32.

Każdy z nas stoi przed wyborem – odżywiać się tak, aby żyć dłużej i lepiej, lub krócej i być nękanym chorobami. Zrównoważona dieta jest podstawą naszego rozwoju fizycznego, umysłowego i odporności na choroby.

– Czy w obecnych czasach, kiedy prawie na wszystkie dolegliwości są rewelacyjne i skuteczne leki, oddawanie krwi jest tak samo ważne jak to było kiedyś?
-Krew zawsze pozostanie niezastąpiona. Jest to najcenniejszy z leków i co ważne prawie każdy może być jego darczyńcą. Wystarczy sprostać odpowiednim normom i wyrazić chęć bycia dawcą.

Niezbędne dla człowieka białka znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego np. w mięsie i mleku oraz w rybach. Jednak ze względu na dużą zawartość tłuszczu w tych produktach należy ograniczyć ich spożycie na rzecz białka pochodzenia roślinnego.
W codziennym jadłospisie powinno znaleźć się miejsce na chude mleko i jego przetwory: niskotłuszczowe twarogi, jogurty i kefiry.
Dobrym źródłem łatwo przyswajalnego, wysokowartościowego białka roślinnego jest soja, groch, fasola, bób i inne rośliny strączkowe. Można z nich przyrządzać pełnowartościowe dania obiadowe.
Postarajmy się zatem, by w ciągu dnia spożyć w sumie: 2 szklanki chudego mleka, 2 łyżki twarogu, 2-3 plasterki chudej wędliny, kawałek (ok. 8 dag) mięsa, drobiu lub ryby i dodatkowo w ciągu tygodnia co najmniej 10 dag nasion roślin strączkowych (ważonych przed gotowaniem). Ten przykładowy jadłospis dostarcza organizmowi odpowiedniej ilości białka.

– Panie ordynatorze, jaką chorobą jest stwardnienie rozsiane? Skąd nazwa?
– Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą układu nerwowego, w przebiegu której dochodzi do odcinkowego zniszczenia tzw. mieliny, tłuszczowej osłonki otaczającej włókna nerwowe. Jest to jedna z częściej występujących chorób neurologicznych u osób młodych. Zmiany, uszkodzenia powstające w ośrodkowym układzie nerwowym, czyli w mózgu i rdzeniu kręgowym zlokalizowane są w bardzo różnych miejscach. Zmiany te, w wyniku procesu zapalnego po pewnym czasie twardnieją i mają w przekroju mózgu konsystencję twardych ognisk, stąd nazwa.
– Co jest przyczyną choroby?
– Niestety etiologia choroby jest nieznana. Oczywiście istnieje szereg hipotez, które tłumaczą powstanie stwardnienia rozsianego. Na dzień dzisiejszy niektórzy naukowcy uważają, że choroba może być wynikiem zakażenia, tzn. powolnym wirusem, inni sądzą, że jest chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której układ odpornościowy atakuje własne zdrowe tkanki. Prowadzi to w efekcie do niszczenia wspomnianej mieliny. Zniszczenie mieliny prowadzi do upośledzenia czynności układu nerwowego.

– Pani doktor, słońce emituje energię potrzebną dla naszego życia. Dlaczego więc promienie słoneczne mogą być niebezpieczne dla naszego zdrowia?
– Słońce emituje życiodajną energię dla ziemi w formie światła i ciepła, które są tak naprawdę promieniowaniem elektromagnetycznym o różnej długości fali. Najsilniej na organizm ludzki oddziałują różne zakresy promieniowania ultrafioletowego (UV). Warto tutaj przypomnieć, że wyodrębniono promieniowanie UVA o długość fali 320-380 nanometrów, UVB o długości 280-320 nanometrów oraz UVC o długości fali od 10 do 280 nanometrów. Najbardziej niebezpieczne jest promieniowanie ultrafioletowe UVC, zatrzymywane w większości przez warstwę ozonową. Rodzaj i ilość promieni docierających do powierzchni ziemi różni się w zależności od pory roku i zmiennych warunków atmosferycznych. Największe natężenie promieniowania można zaobserwować w górach i nad morzem.

Przyglądnęliśmy się ważnym, energetycznym składnikom pożywienia – tłuszczom.
Dzisiaj “wystąpią” przed Państwem:
* drugi składnik energetyczny pożywienia – węglowodany
* podstawowy budulec organizmu – białko

Przypomnijmy krótko z poprzedniego odcinka naszego cyklu: każdy produkt żywnościowy zawiera różne rodzaje tłuszczów w różnych proporcjach i o różnej kompozycji kwasów tłuszczowych.

Podstawowymi czynnikami zagrażającymi naszemu zdrowiu są: mała aktywność fizyczna, palenie papierosów (niestety, coraz częściej także przez dzieci 10-12 letnie) i inne używki, stres, a przede wszystkim nieprawidłowe odżywianie się. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że to, co jemy, ma bezpośredni wpływ na samopoczucie, zdrowie, a w konsekwencji na jakość i długość naszego życia.
Dietetycy twierdzą, że odżywiamy się nieprawidłowo.

Rozmowa z doktor Kingą Nicer, dermatologiem z przychodni przy ul. Kiedrzyńskiej w Częstochowie.

– Pani doktor, jakie konsekwencje niesie za sobą długie przebywanie na słońcu?
– Zbyt długie przebywanie na słońcu jest główną przyczyną uszkodzenia skóry. Skutki tych uszkodzeń są bardzo różne: łagodne oparzenie słoneczne, przedwczesne starzenie się skóry lub najgroźniejsze – powstanie raka skóry. Większość schorzeń słonecznych to oparzenia pierwszego stopnia, ograniczone jedynie do naskórka. Oparzenia drugiego stopnia obejmują także skórę właściwą. W rzadkich oparzeniach trzeciego stopnia zniszczeniu ulegają wszystkie warstwy skóry. Występują one głównie u niemowląt i małych dzieci, których delikatna skóra jest szczególnie wrażliwa na słońce. Stopień uszkodzenia zależy od natężenia promieniowania nadfioletowego (UV), które jest największe latem między godziną 10 a 14. Długotrwałe działanie promieniowania UV sprzyja również rogowaceniu słonecznemu, które może być stanem przednowotworowym. Sporadyczne łagodne oparzenie skóry jest nieszkodliwe, ale przedłużone działanie promieniowania często wywołuje nieodwracalne uszkodzenie skóry i zwiększa ryzyko powstawania nowotworu. Szczególnie niebezpieczne jest oparzenie powodujące pęcherze u dzieci. Dwukrotny taki epizod we wczesnym dzieciństwie może znacznie zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia czerniaka, nowotworu złośliwego skóry.