Aktualności

Lipcowa katastrofa powodzi szczęśliwie ominęła Częstochowę. Uniknięcie strat, to nie tylko kwestia szczęścia. To także wynik kilkuletnich prac nad zabezpieczeniem miasta.

Pszczoła miodna, Apis mellifica (A.mellifera), gatunek z rodziny pszczół, z dawna udomowiony i hodowany na całej kuli ziemskiej (…) żyje w rodzinach, składających się z jednej matki pszczelej, 10-80 tys. robotnic oraz paru tysięcy samców – trutni; żadna z tych trzech postaci o zróżnicowanej budowie nie jest zdolna do życia poza rodziną (…). /Wielka Encyklopedia Powszechna PWN/
Nieopodal pięknego Pałacu Raczyńskich w Złotym Potoku, tuż za dawnymi czworakami, mieszkają… pszczoły. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego – ule ostatecznie należą jeszcze do polskiego krajobrazu – gdyby nie to, że złotopotockie owady żyją w… szklanym domu.
Przezroczysty ul stoi na terenie Pasieki Dydaktycznej Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Za szybą (a właściwie pleksą) kłębi się rój, trochę niespokojny, ale to wszystko wina pogody – dusznej, upalnej i wilgotnej, takiej, której nie lubią ani ludzie, ani pszczoły. Niczym Big Brother oglądamy, a właściwie podglądamy życie owadów. Jan Lamch, kierownik Oddziału Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego wyjmuje z ula po kolei ramki. Na jednej z nich dumnie pręży pierś, z namalowaną białą kropką – królowa. Wokół niej uwijają się robotnice, trochę dalej nudzą się trutnie. Praca wre – jak to w ulu.

10 lat temu na VI Światowy Dzień Młodzieży przybyło do naszego miasta około miliona osób!

Nic nie jest niestety proste, gdy w polityce kwitnie okres przedwyborczy. Uniwersytet znalazł się w centrum rozmaitych rozegrań dotyczących pozornie odległych od niego spraw.

Rozgrywka I czyli Wiatr w oczy

19 lipca podczas obrad Sejmowej Komisji Edukacji Narodowej projekt ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Częstochowskiego został ostro zaatakowany przez posła SLD, Jerzego Wiatra. Profesor Wiatr wystąpił w imię troski o przestrzeganie standardów, obowiązujących wyższe uczelnie. Z ubolewaniem twierdził, że częstochowska WSP nie spełnia wymogów umożliwiających przekształcenie jej w uniwersytet. Za mało samodzielnych pracowników naukowych, za mało profesorów, brak wydziałów z uprawnieniami do habilitacji tytułu doktorskiego…
To wszystko fakty. Wspomniane braki wypomniane zostały w opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej. Faktem jest także, że każdy poprzedni awans uczelni, z wyższej szkoły do rangi uniwersytetu wiązał się z naruszeniem owych standardów. Prof. Wiatr wie o tym doskonale. W czasach, gdy pełnił funkcję Ministra Edukacji Narodowej, do rangi Uniwersytetu została podniesiona uczelnia w Białymstoku. Też nie spełniająca kryterium wyznaczonego przez Radę Główną Szkół Wyższych.
Decyzja o utworzeniu Uniwersytetu Białostockiego wiązana była z faktem, iż premierem i zwierzchnikiem ministra Wiatra był poseł ziemii podlaskiej Włodzimierz Cimoszewicz. Awans uczelni nastąpił w okresie poprzedzającym wybory w 1997 r.
Przypomnijmy też inną decyzję ministra Jerzego Wiatra. Pomimo nie spełnienia nawet minimum warunków Wyższa Szkoła Języków Obcych i Ekonomii brata Andrzeja Kryńskiego uzyskała prawo prowadzenia studów magisterskich. Gest ministra przekładający się na podwojenie dochodów tej prywatnej szkoły.
Dlaczego zatem były minister stał się takim formalistą, gdy jako poseł rozpatruje projekt uchwały o utworzeniu Uniwersytetu Częstochowskiego? Dlaczego wcześniej – podczas pierwszego czytania w Sejmie – ten projekt spotkał się z zaskakującą krytyką posła częstochowskiego Marka Lewandowskiego? Jedynego posła ziemi częstochowskiej, który w tej sprawie wyraźnie wyłamał się z solidarnego stanowiska pozostałych parlamentarzystów częstochowskich.
Odpowiedź należy szukać w… kalendarzu. Równie ważne dla niektórych jest nie to, co się daje, ale kto to daje. Wyraźna jest tu gra ze strony SLD na przeciągnięcie prac nad ustawą, tak by po wyborach minister z SLD mógł stać się twórcą naszego Uniwersytetu.

Taki system istnieje i sprawdza się w większości krajów rozwiniętych. Utrzymanie anachronicznego rozwiązania, opartego na Pogotowiu Ratunkowym powoduje, że umieralność okołowypadkowa oraz wywołana nagłymi nieurazowymi przyczynami jest 3-4 razy większa niż w krajach Europy Zachodniej (12,5% w 1997 r. wobec 4,5% w 1997 r. w krajach UE). Średni czas dotarcia pogotowia ratunkowego do chorego i jego dowozu do szpitala przypomina standarty z okresu II wojny światowej. Rolę oddziałów ratunkowych w szpitalach odgrywają dziś izby przyjęć w szpitalach dyżurujących – nie zawsze gwarantuje to właściwą pomoc i diagnostykę.

Posiadacze odbiorników radiowych i telewizyjnych z Częstochowy, płacący cierpliwie opłatę abonamentową, mają prawo czuć się oszukiwani. Nie tylko dlatego, że tzw. publiczna telewizja dawno przymiot “publiczna” zmieniła na “polityczna”.
Po pierwsze – odbiorcy radia w Częstochowie nie mogą korzystać ze wszystkich form radia publicznego. Program I Polskiego Radia odbierany jest tylko na falach długich, powoduje to odbiór poniżej standardów – narażony na częste zakłócenia. Polskie Radio zwróciło się w tej sprawie do Krajowej Rady Radia i Telewizji o przyznanie częstotliwości z zakresu UKF. Realizacja tego wniosku została odłożona …ad calendas grekas.

Spółka należąca w 100% do Huty “Częstochowa” – Przedsiębiorstwo Konstrukcji Mostowych, Budowlanych i Kształtowników “MOST-BUD” znalazła się na siódmym miejscu w ogólnopolskim rankingu producentów konstrukcji metalowych (wśród 30 klasyfikowanych przedsiębiorstw). Pierwsze trzy miejsca zajmują: Mostostal Siedlce, Mostostal Kraków i Mostostal Zabrze. Nasze przedsiębiorstwo wyprzedziło m.in. Hutę Pokój, Mostostal Poznań, Stal – Serwice (spółkę huty Katowice).

18 lipca o godzinie 7.00 otwarto dla kupujących Centrum Handlowo-Usługowe przy ulicy Jagiellońskiej. Wcześniej, w niedzielę, 15 lipca, odbyło się uroczyste otwarcie połączone z festynem. Starym kupieckim zwyczajem poświęcenia hali dokonał ksiądz prałat Józef Kania, proboszcz parafii św. Stanisława Męczennika. Zaproszeni goście mogli obejrzeć imponujący obiekt, zaprojektowany przez Beatę Kałkę i Małgorzatę Krupę, o powierzchni 7.800 m kw., który powstał w ciągu jednego roku. Na dolnej kondygnacji znalazło się miejsce dla 140 kupców, którzy w komfortowych warunkach, w klimatyzowanym pomieszczeniu, wystawili w środę do sprzedaży szeroki asortyment towarów.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał Prezesowi Regionalnego Związku Ogrodniczego w Częstochowie rozbiórkę ogrodzenia betonowego, wzniesionego na terenie posesji przy ul. Makuszyńskiego 43/35, od strony Lasku Aniołowskiego. Wcześniej z takim wnioskiem do inspektora nadzoru budowlanego zwrócił się prezydent Częstochowy Wiesław Maras.

Kończy się budowa stacji paliw Shell na Rakowie. Mieszkańcy przylegających do stacji bloków protestują przeciwko zagrażającemu zdrowiu, ich zdaniem, sąsiedztwu, inwestor ani myśli jednak zwalniać tempa. Na czwartkowe spotkanie, 13.17.2001, zgodnie z oczekiwaniami, przyszło ponad stu mieszkańców oraz przedstawiciele Urzędu Miasta, Spółdzielni i Shella.
Pretensje mieszkańców były skierowane przede wszystkim do Spółdzielni Hutnik, która zbyt późno rozpoczęła działania, mające na celu zapobieżenie budowie. Prezes Hutnika Kazimierz Jarosz twierdził, iż o całej sprawie dowiedział się dopiero z gazet. Mieszkańcy nie za bardzo jednak uwierzyli w deklarację prezesa, sugerując, iż Zarząd Spółdzielni musiał wiedzieć wcześniej o zamiarze budowy stacji. Dowodem ma być zgoda władz spółdzielni na doprowadzenie węzła sanitarnego do działki zagospodarowanej przez Shella.

Miasto Żarki startuje w tegorocznej edycji konkursu, organizowanego przez Radio Katowice, o tytuł Złotej Miejscowości Wakacji 2001. W każdy czwartek na antenie katowickiego Radia można zapoznać się ze szczegółowym programem atrakcji, który przygotowują Żarki na każdy weekend. Apogeum nastąpi 11 sierpnia, kiedy to już o 9 rano w mieście pojawią się radiowi dziennikarze i na żywo będą relacjonować sobotnie wydarzenia.

Dyrektor Caritasu ksiądz Ksawery Sokołowski przed budynkiem schroniska dla bezdomnych rodzin przy ulicy Krakowskiej 80. Od dwóch miesięcy wszystko już jest gotowe na przyjęcie pięciu potrzebujących schronienia rodzin oraz czternastu samotnych bezdomnych. W poniedziałek, 16 lipca, do Caritasu dotarło z Urzędu Miasta zapewnienie o finansowaniu pierwszej w Częstochowie tego typu placówki. Miasto zobowiązuje się przeznaczać kwotę pięciu tysięcy złotych miesięcznie. Niestety, nie wystarczy to na pokrycie wszystkich potrzeb schroniska.

W ubiegłym roku na terenie działania Zakładu Energetycznego Częstochowa SA skradziono prawie 16 kilometrów przewodów z linii elektroenergetycznych. W pierwszym kwartale tego roku zginęło już 5 kilometrów instalacji elektrycznych. Straty, jakie z tego tytułu ponosi Zakład Energetyczny i wszyscy odbiorcy prądu, znacznie przekraczają wartość skradzionych kabli. Składają się na nie bowiem koszty odtworzenia linii elektroenergetycznych i straty spowodowane przerwą w dostawie energii elektrycznej. Szacunkowa wartość skradzionych w ubiegłym roku przewodów, to prawie 285 tys. zł. Koszt odbudowy linii wyniósł 521,5 tys. W pierwszym kwartale 2001 roku wartość skradzionych przewodów sięgnęła już 100 tys. zł, a odbudowa linii kosztowała przeszło 200 tys.

Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku władze Częstochowy przygotowywały się do przywitania 260-tysięcznego obywatela Częstochowy. Około 1993 roku do 260 tysięcy mieszkańców brakowało już około 130 osób. Niestety, nigdy do takiego powitania nie doszło, gdyż już w następnym roku zaczął się spadek liczby mieszkańców miasta. Na koniec roku 2000 Częstochowa liczyła dokładnie 255.500 mieszkańców. W prognozie demograficznej do roku 2030 przewiduje się dalszy, znaczny spadek liczby obywateli Częstochowy.
Tabela prognozy ludnościowej Częstochowy – według Wojewodzkiego Urzędu Statystycznego – nie pozostawiają złudzeń. W latach: 1998, 1999, 2000 Częstochowa miała liczyć kolejno 257,8 tys., 257,1 i 256,4 tys. Na następne lata prognozy przewidują: rok 2005 – 253,4 tys., 2010 – 252,3 tys., 2015 – 251,7 tys., 2020 – 249,4, 2025 – 245,2, 2030 – 230,2 tys.
Spadek liczby mieszkańców na koniec roku 2000 już wyprzedza prognozę o kilkaset osób.

Sytuacja finansowa szpitali częstochowskich powinna spędzać sen z oczu naszym decydentom. Jest źle – zapowiada się jeszcze gorzej. Szpital na Parkitce obciążony jest długiem w wysokości 5 mln zł. Szpital na Tysiącleciu – 3 mln zł. Niewesoła jest także sytuacja Zespołu Szpitali Miejskich – grupującego szpitale im. L. Rydygiera na Zawodziu, szpital im. W. Biegańskiego przy Mickiewicza i im. T. Chałubińskiego przy Bony. Rada Miasta zdecydowała o spłaceniu “starego”, ciążącego na szpitalu przy Mickiewicza zadłużeniu w wysokości 1,3 mln zł. Niestety, ten szpital nadal generuje straty. W miarę dobra była sytuacja szpitali na Bony i na Zawodziu. Ten ostatni wykazywał zyski. Wykazywał, bo chcąc wywiązać się z ustawowej podwyżki dla personelu medycznego (tzw. średnia 203 zł) Zespół Szpitali Miejskich zaciągnął kredyt w wysokości 4 mln zł. Spłatą obciążone zostaną wszystkie szpitale, a w razie braku ich finansowych możliwości – budżet miasta, które jest gwarantem pożyczki.

W Nadleśnictwie Złoty Potok odbyła się uroczystość 50 – lecia Oddziału Katowickiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa. W upalny piątek 6 lipca, na polanie u stóp hotelu Kmicic, pólkolem wokół estrady, rozłożono kilkadziesiąt, chroniących drewniane strojne jedliną stoły, parasoli z Nadleśnictw: Herby, Katowice, Kluczbork, Kłobuck, Koniecpol, Lubliniec, Olkusz, Rudziniec, Rudy Raciborskie i Turawę i innych wchodzących w skład katowickiego odziału SITLiD. Ponad 250 gości dzień zaczęło od zwiedzania Bramy Twardowskiego, najatrakcyjniejszego ostańca jurajskiego w tym regionie i Pstrągarni, powstałej w cieku Wiercicy oraz wielu innych obiektów rezerwatu “Parkowe”. Oficjalnego otwarcia uroczystości dokonał przewodniczący Zarządu Okręgowego SITLiD w Katowicach Lech Półtorak, który wygłosił referat na temat miejsca i roli SITLiD w rozwoju polskiego leśnictwa, botaniki leśnej, produkcji szkółkarskiej, myśli technicznej i racjonalizatorskiej, kontaktów międzynarodowych, jak też bardzo ważnej, integrującej środowisko leśników, działalności klubowej. Następnie miał miejsce popis hejnalistów myśliwskich z Nadleśnictwa Rud Raciborskich. Przez 30 minut hejnaliści grali sygnały myśliwskie, które echo niosło po lesie, wywierając na wielu uczestnikach olbrzymie wrażenie.

6 lipca starosta częstochowski Wiesław Bąk gościł przedstawicieli Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach: prezesa Jerzego Swatonia, wiceprezesa Zbigniewa Wieczorka oraz specjalistów – Ewę Maniecką i Gabrielę Torbus oraz burmistrzów i wójtów gmin powiatu częstochowskiego. Szefowie i eksperci funduszu zaprezentowali samorządowcom nowe zasady dofinansowania gmin, a także możliwości udzielania i umarzania kredytów bankowych. I tak na przykład, już za kilka dni, od 16 lipca, za pośrednictwem Banku Ochrony Środowiska firmy i osoby fizyczne będą mogły zaciągać kredyty na dofinansowanie realizowanych przedsięwzięć proekologicznych. Z tym dniem obowiązywać będą nowe, preferencyjne, ujednolicone zasady oprocentowania kredytów.

Częstochowski hotel “Patria”, wraz z 25 innymi hotelami w Polsce, przechodzi pod panowanie francuskiej sieci “Mercure”. Na całym świecie sieć ta ma ponad 640 obiektów w 40 krajach, na wszystkich kontynentach. Mercury, Novotel, Softel i Ibis należą do grupy albo, jak mówi Jacek Wszendybył, dyrektor “Patrii” – wielkiej rodziny Accor, która jest inwestorem strategicznym Orbis SA.

Olsztyn i Janów są w naszym regionie “agroturystycznymi potęgami”. W skali subregionu (dawnego województwa) dodajmy do tego gminę Kroczyce. Gminę będącą (bardziej dla Górnego Śląska i Zagłębia niż dla nas) wizytówką jurajskiej oferty turystycznej. Jest to gmina obdarzona największymi atutami w sensie turystycznych atrakcji – skały i wzgórza jurajskie tworzą tu najpiękniejsze, najbardziej dla Jury charakterystyczne krajobrazy. Zespoły skalne w okolicach Kroczyc, Podlesic, Rzędkowic, Morska nie mają swoich odpowiedników w skali kraju. Ich wysokość i rzeźba sprawiają, iż stały się poligonem wspinaczki skałkowej. W sezonie sport ten uprawia tu kilka tysięcy osób. Dodatkowym magnesem są kąpieliska (Dzibice, Siamoszyce, Przyłubsko) – zalewy na jurajskich potokach o czystych wodach i uroczym otoczeniu. W ten atrakcyjny pejzaż wpisane są ruiny zamków gotyckich – perły takie, jak Ogrodzieniec, Mirów, Bobolice. Ta atrakcyjność turystyczna przekłada się na rozwój ofert agroturystycznych. Z tym, że w odróżnieniu od Janowa, widoczna jest tu przewaga pensjonatów agroturystycznych nad gospodarstwami. To rozróżnienie jest istotne. Gospodarstwo agroturystyczne, zgodnie z przyjętym standardem, to forma klasycznego gospodarstwa rolniczego świadczącego ubocznie usługi noclegowe. Dla wielu turystów to połączenie stanowi o uroku wypoczynku. Klasycznym gospodarstwem agroturystycznym jest więc (paradoksalnie) częstochowskie gospodarstwo państwa Ciurów, wspominane w poprzednim odcinku. Wypoczywając tu korzystamy z pewnych form atrakcji, jakimi dla mieszczuchów są codzienne prace rolnika. Konsumujemy produkty wytwarzane przez naszych gospodarzy, obserwujemy zabiegi przy hodowli zwierząt, przy uprawie ziemi.

Siedem samorządów województwa śląskiego stało się beneficjentami Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich. 29 czerwca, w sali Sejmiku Śląskiego doszło do podpisania umów między przedstawicielem Komitetu Sterującego a beneficjentami. Wśród 7 jednostek samorządowych – cztery pochodzą z byłego województwa częstochowskiego.
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich wynika z umowy kredytowej podpisanej między rządem RP a Bankiem Światowym. Ogólnie, na realizację programu przeznaczono 301 mln dolarów. Początkowo środki owe przeznaczone miały być na pomoc 7 województwom, tam, gdzie są największe problemy z rolnictwem. W toku dalszych negocjacji uznano, że wszystkie 16 województw mogą korzystać ze wsparcia na rozbudowę wiejskiej infrastruktury. 12 X 2000 r. podpisano umowę z Ministerstwem Rolnictwa, w wyniku której województwo śląskie uzyskało kwotę 895 tys. Euro (3,4 mln zł). Zgodnie z decyzjami Regionalnego Komitetu Sterującego wybrano 7 inwestycji korzystających z dofinansowania. Są to:
– modernizacja drogi gminnej w Staropolu (gmina Przyrów) – dofinansowanie 252 300 zł;
– budowa kanalizacji sanitarnej w Olsztynie – 700 tys. zł;
– modernizacja drogi w gminie Czerwionka – Leszczyny – 261 tys.zł;
– budowa kanalizacji sanitarnej w Przystajni – 809 975 zł;
– modernizacja drogi w gminie Psary – 201 tys. zł;
– modernizacja drogi w gminie Żarnowiec – 153 360 zł;
– modernizacja drogi powiatowej Zawady – Władysławów (powiat kłobucki) – 1 017 000 zł.

Zwiedziłem w życiu dość sporo krajów, które w statystykach ogólnego spożycia “procentów” sytuują się w górze tabeli. Mimo to z trudem można tam napotkać widok, jaki w Polsce jest codziennością: zataczający się mężczyźni z zasikanym kroczem, cuchnące bramy, agresja wygolonych łbów, rynsztokowe słownictwo i nachalne domaganie się datków na “jabłola”. Jeżeli szukać gdzieś podobnego obyczaju, to właściwym adresem są tereny byłego ZSRR. Tam szuka usprawiedliwienia nasza przesycona wódką kultura, i nie jest przypadkiem powodzenie kabaretowych skeczów o kacu czy wstrząsającej kreacji Mariana Opani w spektaklu “Moskwa-Pietuszki” wedle prozy Benedykta Jerofiejewa. Zadziwiający jest mechanizm społecznej patologii, z której powolutku wychodzimy. Tak w Moskwie i Leningradzie, jak w Warszawie i Częstochowie usiłowano ograniczać dostęp do alkoholu, reglamentując ilość i godziny otwarcia punktów sprzedaży i wyszynku. Jednocześnie służby porządkowe były nad wyraz litościwe wobec nieprzytomnych z zapicia delikwentów, jeśli tylko nie wszczynali awantur. Tej “wschodniej” specyfice poddali się nawet okupujący nasz kraj Niemcy, którzy omijali śpiących na trotuarze pijaków szerokim łukiem…

Potencjał makroregionu

Przed wszystkim fakty. Autostrada. Praktycznie, oprócz odcinka łączącego Kraków z Katowicami bliski ukończenia jest odcinek Wrocław – Gliwice. Trwają intensywne prace nad przebudową układu komunikacyjnego w aglomeracji śląskiej (trasa średnicowa). Za kilka lat czas przejazdu z Wrocławia do Katowic skróci się do 1,5 godziny; o połowę krócej trwać będzie przejazd z Krakowa do Katowic. Równolegle modernizowana jest linia kolejowa Wrocław – Opole – Katowice – Kraków. Docelowo pociągi będą tu jeździć z szybkością 120 km godz. Jest to standard, jaki dziś istnieje jedynie na CMK (Katowice – Warszawa).

Przed 1990 r. istniał, w ramach Instytutu Filologii Polskiej, Zakład Historii i Kultury Polskiej, kierowany początkowo przez prof. Aleksandra Swieżawskiego, później przez prof. Andrzeja Zakrzewskiego. Po przełomie roku 1989 r. w gronie pracowników zakładu zrodził się pomysł, by uruchomić na częstochowskiej uczelni studia historyczne. Prócz wspomnianych profesorów głównym orędownikiem tej idei był dr Marceli Antoniewicz. Co przemawiało za tym projektem? Ówczesny rektor WSP prof. Edward Polanowski uzasadniając konieczność utworzenia studiów historycznych podkreślał konieczność “pilnego wykształcenia nauczycieli historii, którzy byliby w stanie przekazać młodzieży rzetelną wiedzę historyczną”. Podkreślano też istniejący w województwie deficyt nauczycieli historyków. I – co okazało się w przyszłości najważniejsze – konieczność zintensyfikowania prac nad przeszłością regionu częstochowskiego.

Wspólnoty mieszkaniowe, to temat niemłody, ale i niestary w polskiej rzeczywistości. Z mocy ustawy (z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali) w Częstochowie działa aż 327 wspólnot mieszkaniowych w tzw. budynkach komunalnych.