Aktualności

Co to jest Raków? Gdzie znajduje się centrum tej dzielnicy? Kłopoty ze zdefiniowaniem odzwierciedlają pewien charakter tego miejsca. Raków to miasto w mieście, w dodatku miasto migrujące. W ciągu ostatnich 50 lat trzykrotnie zmieniało swój punkt ciężkości.

Pierwszy Raków

(Pierwszy Raków) Wyrósł na wzgórzu ostańcowym. Rozwój huty w początkach XX w. sprawił, iż powstawało tu osiedle robotnicze. Jednocześnie zaprojektowana została huta żelaza i jej zaplecze mieszkalne. Równolegle także budowano w latach 1897-1902 zakład metalurgiczny i osiedle.
W centrum pierwszego Rakowa znajdował się otoczony parkiem pałac właściciela Handtkego ( dziś Dom Kultury) i budowany według projektu Stefana Szyllera (w latach dwudziestych) kościół św. Józefa. Osada robotnicza na Rakowskim wzgórzu tworzona była w nawiązaniu do ówczesnego ideału miast-ogrodów. Ideału, którego najdoskonalszym wykonaniem był Giszowiec pod Katowicami. Łączono kwartały domów z czerwonej cegły (o wysokim jak na ówczesne czasy standarcie) z zielonym otoczeniem. Park krajobrazowy otaczający pałac i budynek dyrekcji huty był “płucami” dzielnicy. W sąsiedztwie przy Łukasińskiego, Obraniaka, Okrzei, Perla wyrosły piętrowe domy w zależności od standardu określane jako robotnicze, majsterskie, urzędnicze. Tę zwartą osadę otaczały półwiejskie chałupy, jednorodzinne domy robotników.
Raków przed wojną liczył 7 tys. mieszkańców. Do 1928 r. stanowił odrębne miasto, zachowując ją również w latach późniejszych. Przywarło do niego określenie “czerwony”, co oddawało zarówno koloryt domów robotniczych, jak i polityczne sympatie mieszkańców. Wpływy PPS odzwierciedlały nadane przed wojną nazwy ulic, które były przekręcane przez mniej uświadomionych politycznie mieszkańców. Tak np. ulica Feliksa Perla stała się w powszechnej wymowie ulicą Perlą (od srebrzystego klejnotu z ostryg).

O sztuce negocjacji mówi się ostatnio wiele: w szkole, na studiach, w domu, w pracy. Stała się nierozerwalnym elementem naszej codzienności – mąż negocjuje z żoną, dziecko z matką (o wysokość kieszonkowego), podwładny z szefem (o podwyżkę). Negocjacje dotyczą głównie pieniędzy. Najściślej są jednak związane ze strefą zawodową naszego życia; myśląc o negocjacjach przychodzą nam do głowy umowy, kontrakty. W negocjacjach uczestniczą minimum dwie strony, każda z nich przedstawia swoje warunki, a potem “krakowskim targiem”, albo zgoła innym dochodzi do podpisania dokumentu, kontraktu na przykład; chyba, że rokujące strony nie dojdą do porozumienia; wtedy negocjacje zostaną zerwane.

Prowadzone prace przy remoncie pawilonu archeologicznego na Rakowie doprowadziły do sensacyjnego odkrycia nowych grobów z wczesnego okresu żelaza (700 – 550 r. p.n.e.). Jest to potwierdzenie teorii Włodzimierza Błaszczyka, uważającego, że cmentarzysko rakowskie może być znacznie większe, niż zdołano ustalić na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Odkrycie cmentarza rakowskiego nastąpiło w 1951 r. podczas prac budowlanych związanych z wytyczaniem Alei Pokoju i trasy do huty. Badań archeologicznych nie podjęto od razu. Dopiero w 1956 r. A. Krauss zabezpieczył 9 grobów. Niestety, nie było wówczas sprzyjających warunków, by odpowiednio wykorzystać odkrycie. Muzeum częstochowskie pełniło rolę wyłącznie wystawienniczą, jako placówka podległa Muzeum Górnośląskiemu w Bytomiu. Efekty prac prowadzonych na Rakowie przez archeologów z Bytomia i Krakowa (Częstochowa nie posiadała własnego oddziału archeologicznego) prezentowane były najpierw w Bytomiu, potem na wystawie czasowej w pawilonie muzealnym w Parku Staszica.

Co państwo sądzą o przywróceniu województwa częstochowskiego?

W ubiegły piątek, 12 października, w Muzeum Częstochowskim w Ratuszu odbył się wernisaż Ogólnopolskiej Wystawy Pokonkursowej “Wariacje nt. twórczości St. Wyspiańskiego”. Inicjatorem, a przede wszystkim głównym organizatorem konkursu jest Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych im. J. Malczewskiego w Częstochowie.
– Dwa lata temu zaproponowaliśmy Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego zorganizowanie ogólnopolskiego konkursu, którego tematem byłyby wariacje na temat twórczości kolejnych patronów szkół artystycznych w Polsce – wspomina Anna Maciejowska, dyrektor POSSP. W ubiegłym roku odbyła się pierwsza edycja konkursu, której bohaterem był Jacek Malczewski, patron częstochowskiej szkoły; w tym roku młodzież wzięła na warsztat Stanisława Wyspiańskiego, patrona OSSP z Katowic.

W Częstochowie, podczas koncertu “Wiesław Ochman i jego Goście”, odbywającym się pod patronatem naszej gazety, po raz kolejny wystąpiła Aleksandra Stokłosa, solistka Opery Śląskiej w Bytomiu. Przed koncertem poprosiliśmy artystkę o rozmowę.

Przekształcenie naszego ośrodka doradztwa rolniczego w oddział Krajowego Centrum Doradztwa Rolniczego, to ważne wydarzenie. To kolejny krok, by Częstochowa stała się w regionie wiodącym ośrodkiem w strategii rozwoju rolnictwa.

– Czym jest Niższe Seminarium i jak określić znaczenie i misję tej placówki?
– Naszą szkołę, jako Niższe Seminarium Duchowne, określa Statut, w którym czytamy m.in.: “Jako szkoła katolicka osadzona w rzeczywistości kościelnej i włączona w całokształt instytucji państwowych do spraw szkolnictwa, Niższe Seminarium Duchowne jest wspólnotą dydaktyczno-wychowawczą zdolną ukazać obraz życia pełnego – ludzkiego i chrześcijańskiego”.
– Pod koniec września szkoła obchodziła uroczystość Złotego Jubileuszu istnienia i działalności.
– Było to znaczące i ważne wydarzenie w historii seminarium. W naszym święcie uczestniczyło ok. 50 osób, a wśród nich wielu znakomitych gości, tak ze strony władz kościelnych, jak i państwowych i samorządowych. Za minione lata dziękowaliśmy Bogu na Eucharystii pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego, abpa Józefa Kowalczyka i naszego metropolity, abpa Stanisława Nowaka. Licznie przybyli na uroczystość absolwenci, byli profesorowie, wychowawcy i byli rektorzy oraz liczni księża diecezjalni i zakonni, jak również siostry zakonne. Było wielu gości z zagranicy. Miłym akcentem był list kard. Zenona Grocholewskiego – prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej Stolicy Apostolskiej. Jubileusz szczególnie przeżywali nasi wychowankowie, okazując wielką radość i przywiązanie do swojej szkoły.

Przed pierwszym, zwołanym na 19 października 2001 roku, posiedzeniem nowo wybranego Parlamentu zadaliśmy częstochowskim posłom i senatorom trzy pytania. Dziś odpowiedzi na pierwsze z nich.

Jeśliby patrzeć na szanse rozwoju szkolnictwa w naszym regionie przez pryzmat budowy placówki oświatowej w Kruszynie, to rokowania byłyby fatalne. W czerwcu wykonawca opuścił teren inwestycji, bo zabrakło pieniędzy. Jeśli się znajdą środki wróci i dokończy dzieła, jeśli nie…
– Tego drugiego rozwiązania nawet nie bierzemy pod uwagę – twierdzi zastępca wójta Kruszyny Zbigniew Zasępa. – Ale rzeczywiście, z naszego punktu widzenia nie wygląda to wszystko za wesoło.
Do czerwca 2001 roku wykonawca otrzymywał pieniądze w przeważającej większości z budżetu gminy, która na potrzeby wzniesienia szkoły przeznaczyła 300 tys. złotych. Niemal drugie tyle miał przekazać Urząd Marszałkowski w Katowicach w ramach kontraktu dla województwa śląskiego. Pieniądze jednak do tej pory nie dotarły do Kruszyny. Inwestycja utknęła w martwym punkcie. Co prawda, budynek samej szkoły udało się zadaszyć i najpewniej nie zagrozi mu dokuczliwa jesienna aura, lecz w znacznie gorszym położeniu jest sąsiednia sala gimnastyczna.
Włodarze gminy starają się, aby przed nadejściem zimy pozyskać jednak dodatkowe środki z Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu na przykrycie obiektu i tym samym zapobieżenie ewentualnej dewastacji.

7 października przypada święto Matki Bożej Różańcowej. Na Jasnej Górze to święto odpustowe co roku jest uroczyście obchodzone z udziałem licznych pielgrzymów i członków Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej, założonej przed laty przez paulina o. Bronisława Matyszczyka.
W niedzielę, 7 października po modlitwach w intencji Ojczyzny i zachowania pokoju na świecie, z kaplicy Matki Bożej wyruszyła procesja pod przewodnictwem metropolity częstochowskiego abpa Stanisława Nowaka na błonie przed Szczyt Jasnogórski, gdzie nastąpiło uroczyste poświęcenie 5 Stacji Różańcowych. Stacje zostały przeniesione z placu za hotelem paulińskim im. Jana Pawła II i umieszczone na błoniach jasnogórskich wzdłuż parku i pasażu im. ks. bpa Stefana Bareły, od ul. 3. Maja do al. Sienkiewicza. Będące fundacją paulinów stacje udostępnione były dla wiernych od roku 1989. Dalsze Stacje Różańcowe ustawione mają być wzdłuż drugiej części parku i od ul. 7 Kamienic.

6 i 7 października w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Częstochowie odbył się zjazd wychowanków, którzy maturę uzyskali w latach 1950, 1951 i 1952. Przybyło nań kilkudziesięciu absolwentów, a wśród nich profesorowie, rektorzy wyższych uczelni, naukowcy, księża, lekarze, słowem – reprezentanci niemal wszystkich zawodów.

Branża budowlana najdotkliwiej może odczuć skutki kryzysu finansów państwa. W przyszłym roku grozi nam poważne ograniczenie prowadzonych inwestycji, zarówno w budownictwie mieszkaniowym, jak i przemysłowym. W ślad za tym upadek wielu firm związanych z usługami budowlanymi.

Opadły już emocje powyborcze i ucichły komentarze. Wszystko na temat tego, co wydarzyło się w niedzielę, 23 września 2001 roku, zostało już powiedziane. Warto jednak jeszcze na chwilę wrócić do wyborów i przedstawić parę liczb i ciekawostek.

– Dlaczego powstało Stowarzyszenie Nasza Częstochowa, proszę przybliżyć cel jego powołania?
– Stowarzyszenie “wypączkowało” ze społecznej inicjatywy, mianowicie komitetu, który zbierał fundusze na zakup obrazu “Obrona Olsztyna” do częstochowskiego Muzeum. Pomysłodawcą akcji był ówczesny dyrektor Muzeum Andrzej Zembik. Potem, gdy obraz został zakupiony, część osób skupionych przy tej inicjatywie uznała, że właściwie można by działać dalej, ale już w formule zorganizowanej, a nie tak ad hoc. I w 1998 roku formalnie zostało powołane Stowarzyszenie “Nasza Częstochowa”. Podstawowym celem Stowarzyszenia jest działanie na rzecz szeroko rozumianej kultury i we wszystkich jej aspektach – muzyka, malarstwo, teatr, literatura. Chcemy chronić tożsamości naszego regionu, zachować to, co zostało już osiągnięte i nie rozpuścić się w tej magmie śląskiej. Chcę jednak zaznaczyć, że nie mamy żadnych fobii antyśląskich. Bardzo dobrze współpracuje nam się z Operą Śląską. Wiesław Ochman ma z nią ścisły kontakt. Tam rozpoczął swoją karierę artystyczną.
– Jakie jest więc grono założycieli Stowarzyszenia?
– Skład zarządu tworzą: Aleksander Mostowski – wiceprezes, na co dzień szef firmy Komozja, Gabriela Żyła – skarbnik, dyrektor częstochowskiego oddziału Banku Handlowego S.A. w Warszawie; członkami zarządu są: Mariusz Stefanowski, szef firmy Optimus – Bis i Andrzej Zembik. Natomiast funkcję prezesa powierzono mnie. Mamy również członków honorowych. Są nimi: Wiesław Ochman, Jerzy Duda Gracz i Romuald Dymski, wydawca “Nowego Dziennika” w Nowym Jorku, częstochowianin, od wielu lat mieszkający w USA.

– Czy pochodzi Pani z Częstochowy?
– Podczas pierwszej wojny światowej moja rodzina uciekając przed wrogiem chwilowo zatrzymała się w Radomsku i tam już została. Moim rodzinnym miastem jest więc Radomsko, ale urodziłam się w Krakowie, w klinice znanego profesora Roznera, w 1919 roku. W Radomsku ukończyłam prywatne Gimnazjum Jadwigi Chomiczówny, studiowałam w Krakowie, a do Częstochowy przybyłam tuż po drugiej wojnie światowej i mieszkam do dziś. Tu przepracowałam wiele lat, założyłam rodzinę. Czuję się więc i częstochowianką.
– Jak wspomina Pani czasy w Radomsku?
– Radomsko bardzo lubię i nie wstydzę się go. W przeciwieństwie do słynnego poety Tadeusza Różewicza, który również pochodzi z Radomska, a który uważa to miasto za wstrętne i nudne, sądzę, że było i jest to miasto ciekawe. Gimnazjum stało na bardzo wysokim profesjonalnie poziomie, w mieście żyło wielu interesujących i mądrych ludzi. Uważam, że wszędzie może być ciekawie, jeżeli się tylko czegoś ciekawego szuka.
– Co studiowała Pani w Krakowie?
– Polonistykę. Zawsze chciałam zostać nauczycielką. Naukę w Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczęłam w 1937 a ukończyłam, po wojennej przerwie, w 1947 roku. Studiowałam razem z Karolem Wojtyłą i Wojciechem Żukrowskim. Ja byłam na drugim roku, a oni na pierwszym, ale oba roczniki zajęcia, wykłady, a nawet profesorów miały wspólne. Po wojnie na nasz kierunek nie powrócili, ani Wojtyła – rozpoczął studia teologiczne, ani Żukrowski.

Przyzwyczajeni jesteśmy do klasycznej formy miasta. Nasze Aleje noszące piękną nazwę Najświętszej Marii Panny są tym samym, czym w innych miastach centralny rynek. Wielkim miejscem spotkań. Tu podążamy, by zrobić ważniejsze zakupy, tu szukamy form kulturalnego relaksu, tu wreszcie spacerujemy, by pokazać się, by spotkać znajomych.

Gdy mowa o wyborach, nie sposób ustrzec się porównań odnoszących się do sportu, choć ten zły obyczaj wywodzi się z praktyki… Ministerstwa Propagandy III Rzeszy. W ostatnią niedzielę odeszły w niebyt lub nieznaną drogę ewolucji dwa ugrupowania popierające rząd Jerzego Buzka. Częstochowski okręg wyborczy (7 mandatów sejmowych i 2 senackie) raczej nie odstaje od średniej krajowej, dającej SLD ponad 40% poparcia. Podobnie jest z frekwencją – 47%.

W sobotę, 22 września, na Jasnej Górze, odbyła się V Doroczna Pielgrzymka Tygodnika Katolickiego “Niedziela”, w czasie której uroczyście obchodzono Jubileusz 75-lecia istnienia pisma.
W Auli im. Ojca Kordeckiego licznie zgromadzonych przedstawicieli czytelników, zaproszonych gości, dziennikarzy i pracowników Tygodnika, serdecznie witali: ks. inf. Ireneusz Skubiś, naczelny redaktor “Niedzieli” oraz jego zastępca Lidia Dutkiewicz. Przybyli również przedstawiciele 17 diecezjalnych edycji pisma, telewizji “Niepokalanów”, drukarni z Kielc, ojcowie paulini, na czele z seniorem, o. dr. Jerzym Tomzińskim oraz o. Mirosław Drozdek z maryjnego sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem na Krzeptówkach.

Czy istnieje częstochowska polityka transportowa? Jeśli tak, trudno pisać o jej sukcesach. Jeśli nie – to jeszcze gorzej. Częstochowa oddala się od głównych korytarzy komunikacyjnych. Proces ten, co gorsza, jest słabo zauważalny. Nie dostrzegając problemu lekceważymy jego konsekwencje. Spójrzjmy więc, jak się rzeczy mają.

Mistrz Mowy Polskiej, to tytuł, który przyznano po raz pierwszy wiosną tego roku. Mistrzami zostali: Stefania Grodzieńska, Gustaw Holoubek, Jeremi Przybora i Bohdan Tomaszewski. Tytuł Mistrza Wymowy Polskiej przypadł Krystynie Czubównie, a w ogólnopolskim plebiscycie, przeprowadzonym wśród radiosłuchaczy, telewidzów, czytelników prasy i internautów tytuł Mistrza Wymowy Vox Populi otrzymała Barbara Wachowicz.

Kilka dni od straszliwej zbrodni w Nowym Jorku, to czas wystarczający na wyciągnięcie pierwszych wniosków o prawdziwej inauguracji XXI wieku. Jaki będzie ten świat, który w proroczych (choć nie sprawdzonych) wizjach umierających mędrców, jawi się jako jeszcze straszniejszy od stulecia minionego…

W dwóch poprzednich numerach “Gazety Częstochowskiej” prezentowaliśmy rozmowy z Szymonem Giżyńskim. Dziś ostatni z cyklu wywiadów – tym razem poświecony działalności społecznej i pracy w administracji w ostatnich jedenastu latach

13 października, na scenie częstochowskiego Teatru im. Adama Mickiewicza zobaczymy, a przede wszystkim usłyszymy, Wiesława Ochmana, wybitnego polskiego tenora. Śpiewak przyjedzie już po raz kolejny na zaproszenie Stowarzyszenia “Nasza Częstochowa”. Będzie również organizatorem aukcji obrazów i dzieł sztuki.

Wisława Szymborska, Henryk Górecki, Wojciech Kilar, Czesław Miłosz, to tylko część “wielkich” nazwisk – honorowych członków Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej d/s Szkolnictwa Artystycznego. Komitetu, dzięki któremu udało się pozostawić szkolnictwo artystyczne (szkoły plastyczne, muzyczne, baletowe) pod auspicjami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego; a nie, jak było to przewidziane, oddać je pod zarząd samorządom.

W Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, 8 września, nuncjusz apostolski, abp Józef Kowalczyk dokonał uroczystego poświęcenia stacji Drogi Krzyżowej – Golgota Jasnogórska, dzieła wybitnego malarza, częstochowianina – Jerzego Dudy-Gracza. Jest to zarazem jego dar wotywny dla Jasnej Góry.
Golgotę Jasnogórską tworzy cykl 18 olejnych obrazów, malowanych na płycie pilśniowej. Obrazy o wymiarach 185 x 117 cm przedstawiają 14 stacji Drogi Krzyżowej, a także 4 dodatkowe: Zmartwychwstanie Jezusa, spotkanie z niewiernym Tomaszem, rozesłanie apostołów oraz Wniebowstąpienie. Największy obraz – o wymiarach 185 x 234 cm – to stacja XII i przedstawia Ukrzyżowanie Jezusa na tle 30 postaci polskich świętych.
Golgota Jasnogórka została umieszczona w polskich realiach. Wszystkie obrazy przedstawiają cierpiącego Chrystusa na tle dziwacznego tłumu postaci współczesnych i historycznych, typowych i wyjątkowych; możemy na nich odnaleźć m.in. Jana Pawła II, Prymasa Wyszyńskiego, polskich powstańców. Nowym elementem ikonograficznym Drogi Krzyżowej Dudy Gracza jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, który pojawia się w scenach Jej spotkania z Synem.