Mija sto lat od symbolicznego wkroczenia oddziałów Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego do Katowic, od którego rozpoczął się proces przejmowania terytoriów, które zostały przyznane Polsce na skutek trzech Powstań Śląskich. W rocznicę tych wydarzeń odbyły się w Katowicach uroczyste obchody.
Uroczystości rozpoczął Apel Pamięci pod Pomnikiem Powstańców Śląskich, w którym wzięli udział m.in. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, dyrektor Instytutu Śląskiego, pełnomocnik Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bartosz Kuświk, przedstawiciele władz samorządowych oraz służb mundurowych. Na wstępie uczestnicy wysłuchali Roty, następnie nastąpiło podniesienie flagi państwowej na maszt oraz odśpiewanie Hymnu RP.
W uroczystościach wzięła udział śląski kurator oświaty Urszula Bauer (czwarta od prawej)
Wojewoda śląski Jarosław Wieczorek odczytał list skierowany do organizatorów i uczestników przez premiera Mateusza Morawieckiego. „(…) ta powstańcza epopeja niesie jeszcze jedno ważne dla nas przesłanie. Dowiodła ona bowiem ponad wszelką wątpliwość wielkiego przywiązania mieszkańców tej ziemi do Polski – do jej kultury, tradycji i wiary. Dzisiaj, w pierwszy Narodowy Dzień Powstań Śląskich, wraz ze zgromadzonymi na uroczystym Apelu pod symbolicznym i niezwykle wymownym pomnikiem w centrum Katowic pochylam głowę przed wszystkimi uczestnikami tych powstańczych zrywów. Do dziś dobitnie uświadamiają nam one, jak wielkim magnesem potrafi być polska kultura wolności i jak wielką cenę trzeba nieraz zapłacić, by znaleźć się w obrębie jej oddziaływania. Z wielką wdzięcznością myślę o heroicznej odwadze powstańców oraz śmiałości ich działań, którymi zapisali jedną z najjaśniejszych kart naszej historii” – pisał szef rządu.
Następnie głos zabrał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. – Ten przepiękny, heroiczny trud i zryw, który wieńczył sto lat temu proces odzyskiwania przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli i proces kształtowania się polskiej granicy. Bez woli, bez wysiłku ludu śląskiego byłoby to niemożliwe. Trzy powstania to dowód na mądrość polskich Ślązaków, na ich gotowość do heroizmu, ale także gotowość do mądrej refleksji o losie własnej małej ojczyzny i tej ojczyzny wielkiej niepodległej. Dzisiejszy dzień, po raz pierwszy obchodzone święto narodowe, to hołd Polski dla Śląska, pełne docenienie tego wysiłku, tego zrywu i tej mądrości śląskiej, która wtedy przed 100 laty ukształtowała, sfinalizowała kształtowanie polskiej niepodległości – mówił Wiceprezes Rady Ministrów.
Po wystąpieniach odbyła się salwa honorowa i Apel Pamięci, a uczestnicy złożyli kwiaty, w tym wieniec od Prezydenta RP, pod Pomnikiem Powstańców Śląskich.
Znaczek pocztowy na stulecie powrotu do Polski
Kolejną częścią obchodów była Sesja Sejmiku Województwa oraz uroczystość wprowadzenia do obiegu znaczka pocztowego z okazji 100. rocznicy powrotu Górnego Śląska do Polski. Znaczek stanowi zwieńczenie emisji wprowadzonych w latach 2019, 2020 i 2021 poświęconych kolejnym Powstaniom Śląskim.
– To nie pierwszy raz, kiedy Poczta Polska, również z inicjatywy Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, stara się, aby wysłać w Europę, Polskę, świat informacje o paru ważnych wydarzeniach dla nas, dla Polaków, dla Rodaków, którzy również musieli wyemigrować – mówił wojewoda Jarosław Wieczorek podczas uroczystej prezentacji znaczka, w której uczestniczył także wicewojewoda Jan Chrząszcz i dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej i Filatelistyki Poczty Polskiej Mariusz Dawid. Wojewoda podkreślił, że celem takich inicjatyw jest przypominanie o ważnych wydarzeniach. – Chcemy Wam opowiedzieć historię sprzed ponad stu lat, że nasi dziadowie, pradziadowie walczyli o ten skrawek ziemi. O to, żebyśmy my dzisiaj mogli myśleć o przyszłości, o marzeniach naszych najbliższych, naszych dzieci – zaznaczył.
Aleja Polskiego Dziedzictwa Śląska
Zwieńczeniem dzisiejszych obchodów było zasadzenie dębu przy ul. Gospodarczej w Katowicach, gdzie ma powstać Aleja Polskiego Dziedzictwa Śląska. To edukacyjna inicjatywa, która zakłada, że kolejne zasadzone w tym miejscu drzewa będą nosiły nazwy osób szczególnie zasłużonych na rzecz krzewienia polskości Śląska i walki o jego powrót do Polski.
– Spotykamy się tutaj po to, żeby w sposób symboliczny, ale mamy nadzieję, że na set lat, zapisać również historię Śląska, tego stulecia w ekspozycji naturalnej. Myślę, że to dla mieszkańców Katowic, mieszkańców Śląska będzie wyjątkowa wizytówka, wyjątkowa aleja, gdzie będzie można przejść się spacerem, a jednocześnie zapoznać się z historią, tożsamością, kulturą i z ludźmi, którzy walczyli i oddawali życie za naszą Ojczyznę, ale przede wszystkim tymi, którzy dbali o powrót części Górnego Śląska do Polski – mówił podczas wydarzenia wojewoda Jarosław Wieczorek.
Symbolicznego zasadzenia pierwszego dębu wraz z wojewodą dokonali poseł na Sejm RP Waldemar Andzel, wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach dr Andrzej Sznajder oraz doradca wojewody śląskiego Czesław Sobierajski, który był inicjatorem utworzenia alei.
Akademicka Strefa Sztuki Scenicznej w katowickiej Akademii Muzycznej
Przed obchodami 100. rocznicy powrotu części Górnego Śląska do Polski z udziałem wicepremiera Piotra Glińskiego oraz wojewody śląskiego Jarosława Wieczorka odbyła się dziś również uroczystość podpisania aktu erekcyjnego i wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Akademickiej Strefy Sztuki Scenicznej Akademii Muzycznej w Katowicach.
– Dzisiejsza Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach jest na wskroś nowoczesną uczelnią artystyczną o ogromnym potencjale naukowym i dydaktycznym. To dzięki temu, że stwarza dobre warunki pracy i jest tak wszechstronna. Paleta specjalności muzycznych obejmuje klasykę, muzykę organową aż po rozrywkową czy jazz. Teraz wielki nacisk jest kładziony na rozwój tańca – mówił Wiceprezes Rady Ministrów. – Dziś inaugurujemy budowę Akademickiej Strefy Sztuki Scenicznej. Powstanie pełen kampus, którego wizualizacje są imponujące. To będzie piękne rozwiązanie architektoniczne, wspaniała przestrzeń wypełniona nie tylko muzyką, ale także przede wszystkim procesem edukacyjnym – zaznaczył.
Budowa Akademickiej Strefy Sztuki Scenicznej związana jest z intensywnym rozwojem Akademii, w tym m.in. z uruchomieniem nowego kierunku studiów „Taniec”, specjalność „Aktor teatru tańca” i powstałą w związku z tym koniecznością zapewnienia infrastruktury dydaktycznej, niezbędnej do prowadzenia zajęć. Ponadto mają tam się również odbywać wykłady, konferencje, a także spektakle dramatyczne i taneczne.
/z wykorzystaniem materiałów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego/
UW
Podczas uroczystości głos zabrał minister kultury i dziedzictwa narodowego, wicepremier Piotr Gliński