1 grudnia 2023 r. o godz. 18.00 w Galerii Dobrej Sztuki Muzeum Częstochowskiego, przy al. NMP 47 odbędzie się otwarcie wystawy Szopki pozaeuropejskie
Szopka przedstawiająca Świętą Rodzinę to nieodzowny symbol Świąt Bożego Narodzenia, jeden z najczęstszych motywów wykorzystywanych w sztuce ludowej na całym świecie. Jej historia sięga średniowiecza i związana jest z postacią św. Franciszka z Asyżu, który w 1223 r., pragnąc przybliżyć wiernym tajemnicę narodzin Jezusa, przygotował wraz z innymi zakonnikami na leśnej polanie we włoskiej miejscowości Greccio inscenizację upamiętniającą ten niezwykły czas.
Ok. 1500 r. w Neapolu narodziła się tradycja budowania w kościołach scen ukazujących moment przyjścia na świat Dzieciątka. Aktorów zastąpiły figurki wykonane z drewna lub kamienia. Układ postaci, które zazwyczaj umieszczano w grotach, wyraźnie przypominał sceny z misteriów. Niektórzy artyści tworząc tak zaaranżowaną scenę, wykorzystywali kamień z Betlejem, inni malowali realistyczne tła z perspektywą. Taka forma szopki bożonarodzeniowej zyskała popularność w kościołach w Europie, a misjonarze przyczynili się do jej popularyzacji na całym świecie.
Dzięki uprzejmości zaprzyjaźnionych muzeów Muzeum Częstochowskie pokaże, jak wyobrażają sobie moment przyjścia na świat Jezusa Chrystusa mieszkańcy innych kontynentów, żyjący w różnych strefach klimatycznych i mający odmienne kultury. Postacie występujące w szopkach – Maryja, św. Józef, Jezus i Królowie – mają rysy twarzy charakterystyczne dla poszczególnych narodowości i są przedstawiane w strojach ludowych znamiennych dla poszczególnych regionów. Towarzyszą im rozmaite postacie zwierząt – w afrykańskich szopkach są to słonie, lwy, wielbłądy, w przedstawieniach z krajów Ameryki Łacińskiej lamy, w indyjskich – słonie i tygrysy.
Bardzo kolorowe szopki z Ameryki Południowej zazwyczaj wykonane są z gliny, bo potomkowie Inków specjalizują się w jej obróbce i słyną z rzeźbienia w tym materiale. Postacie pokazane są w strojach ludu Quechua, w charakterystycznych wełnianych czapkach. Kobiety w melonikach odziane są w wielkie chusty. Zawsze towarzyszą im lamy i alpaki.
Szopka z Ameryki Północnej przedstawia stojących przed tipi trzech wodzów plemion indiańskich – Irokeza, Apacza i Szoszona. Oddają oni pokłon przed nowo narodzonym Dzieciątkiem.
Szopki z Afryki to głównie przedmioty wykonane z ciemnego drewna – hebanu, przypominającego czarny kamień, ale także z kamienia o innych kolorach oraz takich materiałów, jak liście kukurydzy, bambusa, bananowca. Niektóre z nich umieszczone są w pięknie wyrzeźbionych tykwach oraz w łupinach kokosów.
Szopki bożonarodzeniowe powstają na całym świecie. Są piękne i różnorodne. Pokazują, jak bardzo różnimy się jako ludzie żyjący w odmiennych regionach, ale też jak wiele nas łączy.
Na wystawie zaprezentowanych zostanie ponad 100 szopek bożonarodzeniowych z czterech kontynentów: Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Afryki i Azji. Wszystkie są współczesne, pochodzą z II połowy XX w. Eksponaty pochodzą ze zbiorów: Muzeum Misyjno-Etnograficznego Seminarium Duchownego Księży Werbistów w Pieniężnie, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie oraz z Muzeum Etnograficznego im. Seweryn Udzieli w Krakowie. /Agnieszka Ciuk-Koćwin, kuratorka wystawy/
Ekspozycję można zwiedzać do 29.02.2024 r.