Zbliża się największe letnie zagrożenie
W ostatnim okresie notuje się nasilenie przypadków urazów kręgosłupa, szczególnie w odcinku szyjnym. Wiąże się to ze zwiększeniem ilości pojazdów samochodowych i szybkich motocykli, których właściciele nierzadko poprzez brak doświadczenia, nieuwagę i nadmierną szybkość powodują wiele wypadków. Ich skutkiem w najlepszym razie są urazy kręgosłupa, a zwłaszcza jego szyjnej części. Nadchodzące miesiące, to również czas, kiedy na drogach pojawią się wakacyjni amatorzy wycieczek rowerowych, a nad wodą – skoków na tak zwaną “główkę”.
Mówi doktor nauk medycznych spec. neurochirurg Wojciech Piwowarski – ordynator Oddziału Neurochirurgii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego na Parkitce.
– Jest to duży, niezwykle skomplikowany i tragiczny problem, który w województwie śląskim dotyczy średnio około 40 osób rocznie, stąd konieczność, aby ludzi przestrzec. W wyniku braku wyobraźni wielu młodych latem wybiera się na nieznane akweny wodne i zażywa kąpieli w miejscach niedozwolonych. Często, przy skoku do wody w rzece, która ma ruchomy grunt lub innym nieznanym akwenie młody człowiek uderza głową o kamieniste podłoże, konar czy przęsło mostu. Dochodzi do uszkodzenia kręgosłupa i rdzenia, skutkiem czego jest niedowład czterokończynowy, czasami nawet porażenie.
– Kiedyś takie przypadki wiązały się z unieruchomieniem na całe życie.
– Nie tylko kiedyś. Wszystko zależy od stopnia uszkodzenia. Jeśli dotyczy to tylko struktur kostnych a rdzeń przeżyje, wtedy trzeba takiego chorego operować, aby dokonać stabilizacji kręgosłupa. Jeśli uraz dotyczy także rdzenia kręgowego, to niezależnie od stopnia tego uszkodzenia również należy operować, ustabilizować kręgosłup, aby pacjent mógł choć siedzieć, a nie do końca życia leżeć w łóżku.
Z mojego doświadczenia wynika, że część z tych nieostrożnie skaczących do wody się topi, gdyż porażenie powoduje unieruchomienie kończyn i pacjent nie jest w stanie wypłynąć.
Ludzie, którzy udzielają pierwszej pomocy powinni umieć jej udzielić, aby nie pogorszyć stanu chorego.
– Jak należy postępować?
– Bezwarunkowo trzeba go ostrożnie wyciągnąć na brzeg, starając się nie odginać głowy, aby nie dokonać jeszcze większego uszkodzenia. Należy takiego człowieka, który najczęściej jest przytomny i świadomy, ułożyć na równym podłożu, na plecach z lekkim wyciągiem za żuchwę i potylicę. Jeśli zaś istnieje zagrożenie życia należy podjąć akcję reanimacyjną. Sprawdzić drożność jamy ustnej, zbadać tętno, zastosować sztuczne oddychanie i masaż serca. Należy jak najszybciej sprowadzić pogotowie, aby chory szybko dostał się do stosownego oddziału, którym w rejonie Czestochowy i całej północnej części województwa śląskiego jest właśnie nasz Oddział. Tacy chorzy są operowani w trybie dyżurowym, pilnym.
– Rozumiem, że macie odpowiednie wyposażenie.
– Jesteśmy odpowiednio przystosowanym, jednym z pięciu Oddziałów na Śląsku, który ma program zaakceptowany przez Śląską Kasę Chorych. Tego typu operacji, z użyciem specjalnego stabilizatora, w Częstochowie wykonuje się w sezonie letnim około 10.
– Ale nie tylko te operacje…
– Naturalnie, na naszym Oddziale operuje się każdy odcinek kręgosłupa, niezależnie od przyczyn, wśród których, poza urazowymi, są onkologiczne, zwyrodnieniowe, różnego typu wady wrodzone i skoliozy. Zajmujemy się szeroko rozumianą chirurgią kręgosłupa. Jednak tę rozmowę traktuję jako okolicznościową, związaną ze zbliżającym się sezonem, który dotyczy w większości ludzi młodych i jest szczególnie tragiczny. Tam, gdzie fantazja i emocje są nieokiełznane dzieją się tragiczne rzeczy. Bywa, że po spożyciu alkoholu młodzi ludzie skaczą na dziecięcą stronę basenu. Takie przypadki znam z własnego doświadczenia. Nie tylko skoki, wypadki samochodowe, rowerowe, pobicia, sporty kontaktowe i ekstremalne również są “uraźne”. Toteż chciałbym wszystkich przestrzec i zaapelować o rozwagę, i oprócz przyczyn, podać zasady pomocy przy urazach kręgosłupa w odcinkach szyjnych.
Najczęstsze przyczyny urazów
– Wypadki samochodowe, rowerowe, motocyklowe, pobicia (cios w głowę, szyję, plecy), skoki do wody (baseny, nieznane akweny wodne), sporty kontaktowe (urazy szyi i innych odcinków kręgosłupa), postrzały i rany kłute.
Profilaktyka
– Zapinanie pasów, ustawianie zagłówka na poziomie potylicy, jazda w kaskach, unikanie bójek, rozwaga i umiejętność przewidywania.
Pierwsza pomoc
Powiadomienie Pogotowia Ratunkowego; nie ruszać osoby, jeśli to nie zagraża jej życiu; ułożyć osobę na sztywnym podłożu (deska); przetaczać ciało zachowując długą oś ciała, stosując wyciąg rękami za głowę, nie zginać, nie rotować głowy; nie zdejmować kasku lub innego sprzętu ochronnego, chyba, że utrudnia to choremu oddech; kontrolować oddech osoby poszkodowanej (porównać ze swoim oddechem) i upewnić się, czy usta i nos są drożne; w przypadku wymiotów ułożyć osobę na boku zachowując głowę w linii prostej na wyciągu rękami za żuchwę i potylicę; ustabilizować osobę będącą na boku przy pomocy wałka z ręcznika lub ubrania; okryć osobę poszkodowaną; pozostać do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i opowiedzieć o zadarzeniu.
– Dziękuję za rozmowę.
JOANNA BAR