Pierwszy Sejm Niepodległej Polski
Przed tygodniem podaliśmy pierwszą część listy posłów, wybranych z listy nr 4, tj. Narodowego Komitetu Wyborczego Robotniczo – Włościańskiego w pierwszych wyborach do parlamenty w niepodległej Polsce. Dziś pozostali parlamentarzyści.
Jan Szyszkowski – urodził się w 1881 r. w rodzinie chłopskiej w Dobryszycach, pow. Radomsko. Był m.in. wójtem tejże gminy, założycielem czterech szkół wiejskich oraz naczelnikiem Ochotniczej Straży Ludowej. W Sejmie Ustawodawczym był sekretarzem Komisji Sejmowej Robót Publicznych.
Jan Brodziak – urodzony w 1867 r. w Myśliczowie, pow. Radomsko, w rodzinie chłopskiej. Ukończył szkołę miejską w Kobielach Wielkich. Przez całe życie był aktywnym działaczem społecznym, najpierw w Kobielach Wielkich, jako członek tamtejszej Rady Gminnej, a potem wójt i członek Sejmiku Powiatowego. Od 1913 r. zamieszkał w Kalej gm. Grabówka, gdzie prowadził wzorowe 32-hektarowe gospodarstwo, działał w kółku rolniczym, lokalnej Radzie Szkolnej oraz jako przewodniczący miejscowego koła Polskiego Zjednoczenia Ludowego. Za jego sprawą, już w okresie kadencji w Sejmie Ustawodawczym, wybudowano w gminie Grabówka liczne drogi, szkołę i kościół w Kalei. Zmarł w 1944 r. w Blachowni.
Józef Zagórski – urodzony 7 listopada 1885 w Częstochowie. Ukończył sześć klas Gimnazjum Filologicznego w Piotrkowie Trybunalskim. W Niemczech wyuczył się przędzalnictwa wełny czesankowej, po czym, po powrocie do rodzinnego miasta, pracowałjako nadmajster w częstochowskich zakładach przemysłu wełnianego. Był członkiem Rady Miejskiej w Częstochowie, zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej, a także Towarzystwa Konspiracyjnego im. Kilińskiego i wiceprezesem Zarządu Okręgowego NZR. Założył też Związek Zawodowy Robotników Przemysłu Włókienniczego. W Sejmie Ustawodawczym został sekretarzem Klubu NZR oraz uczestniczył w pracach Komisji Skarbowo – Budżetowej. W sejmie, w lipcu 1922 r. został zawieszony w prawach członkowskich NPR za to, iż podczas głosowania nad wnioskiem o votum nieufności dla Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, wstrzymał się od głosu, postępując wbrew zaleceniom swego klubu. Po tym zdarzeniu przez czas pewien należał do sześcioosobowego klubu sejmowego Narodowej Partii Pracy. Przy kolejnych jesiennych wyborach 1922 r. zorganizował w Lublinie kampanię wyborczą dla swej partii.
Maria Moczydłowska z Grzymkowskich – urodzona w 1886 r. w Łomży. Ukończyła 7-klasową pensję w Warszawie. Była instruktorką ochron Rady Opiekuńczej i Kółek Gospodyń Wiejskich przy Związku Kółek Rolniczych, w którego zarządzie zasiadała. Ponadto, piastowała też funkcję wiceprzewodniczącej Kół Gospodyń Wiejskich w Warszawie oraz Częstochowie. Była również członkiem Rady Opiekuńczej w okręgu częstochowskim i wreszcie przewodniczącą Towarzystwa “Trzeźwość” w Warszawie, a w Sejmie Ustawodawczym wywalczyła ustawę zakazującą sprzedaż napojów alkoholowych w dni świąteczne. W Sejmie Ustawodawczym należała do Klubu Narodowego Zjednoczenia Ludowego. W 1922 r. ubiegała się ponownie o mandat poselski, tym razem z listy państwowej Polskiego Centrum, lecz przegrała.
Wybrani z listy nr 3 – PSL “Wyzwolenie”
Jan Cianciara – urodzony w 1870 r. w Kamienicy Polskiej w powiecie częstochowskim, w rodzinie chłopskiej. Tam też ukończył szkołę elementarną. Zajął się rolnictwem. W rodzinnej wsi propagował nowoczesne metody gospodarowania oraz oświatę rolniczą. Był jednym ze współzałożycieli Związku Abstynentów, Polskiej Macierzy Szkolnej, Straży Pożarnej, Kółka Rolniczego im. Staszica oraz Stowarzyszenia im. Antoniego Osuchowskiego. Współpracował z ruchem zaraniarskim, a następnie wstąpił do PSL “Wyzwolenie”. Po zakończeniu kadencji Sejmu (1922 r.) wycofał się z politycznego życia i zajął się organizowaniem chałupniczego tkactwa na rodzimej ziemi. Zmarł w 1947 r. w Kamienicy Polskiej.
Eustachy Rudziński – urodzony w 1885 r. w Makowie Mazowieckim, w niezamożnej rodzinie rzemieślnika. Ukończył kursy w Szkole Przemysłowej w Krakowie, uczęszczając też na wykłady fizyki i matematyki na Uniwersytecie Krakowskim. Studiował na Uniwersytecie w Brnie, w Szwajcarii. Studiów nie ukończył z powodu braku środków materialnych. Pracował jako nauczyciel matematyki, fizyki, chemii w Warszawie, Płocku, Sosnowcu i Dąbrowie Górniczej (również nielegalnie nauczał historii w jęz. pol.). Przed wybuchem I wojny światowej należał do Związku Strzeleckiego, podoficerskiej szkoły Legionów, gdzie był szefem intendentury obozu strzeleckiego na Oleandrach w Krakowie. Dwukrotnie uciekał z kraju unikając aresztowania, najpierw przez władze rosyjskie, potem przez władze pruskie. Po powrocie zamieszkał w Sosnowcu, gdzie uczył oraz działał w PSL. Po roku 1918 pracował jako inspektor szkolny w Radomsku, a potem, jako komisarz ludowy powiatu Radomsko (mianowany został przez Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej w Lublinie). Był członkiem Zarządu Głównego PSL “Wyzwolenie” (1920-1928), a potem wiceprezesem (1926-27). Startował w wyborach 1919 r. w dwóch okręgach wyborczych nr 30 i nr 17. W Sejmie Ustawodawczym reprezentował okręg Częstochowa – Radomsko. Należał do Komisji Spraw Zagranicznych, dzięki czemu wielokrotnie uczestniczył w międzynarodowych kongresach i zjazdach Ligi Narodów, przez dłuższy czas również należał do Komisji Budżetowej. Przez całe życie prowadził ożywioną działalność społeczną, samorządową, zajmował się publicystyką, wygłaszał liczne referaty z zakresu spraw społecznych i politycznych, działał też w “Caritasie”. Zmarł w 1953 r. w Warszawie.
IZABELA SZUMLAS