Czenstochoviana
“Współczesna heraldyka samorządowa i jej problemy”. Materiały z I Krakowskiego Kolokwium Heraldycznego pod red. Wojciecha Drelicharza i Zenona Piecha. Kraków 2000.
W 1999 r. w Krakowie odbyło się seminarium poświęcone heraldyce samorządowej. Seminarium ważne dla zainteresowanych – po reformie administracyjnej powstały powiaty; każdy miał ambicje ozdobić się stosownym herbem. Samorządowcy, jak to laicy, nie za bardzo rozróżniali, czym się różni herb od logo; w sukurs musieli im przyjść specjaliści.
Logo bowiem, jak i każdy inny znak graficzny, może zaprojektować każdy plastyk. Pomysł na to może ściągnąć z dowolnego sufitu. Co innego herb. Herb musi być tworzony “w zgodzie z zasadami heraldyki, weksykologii i miejscową tradycją historyczną” (tak mówi ustawa), bo herb staje się częścią naszego wspólnego dziedzictwa kulturowego i musi z tej tradycji wynikać. Wśród wystąpień na seminarium, zawartych we wspomnianej książce, znajdziemy rzecz dla nas niezwykle interesującą. Tekst dr. Marcelego Antoniewicza poświęcony herbowi powiatu częstochowskiego. “Od początku formę i walory symboliczne herbu powiatu częstochowskiego postanowiłem oprzeć na podstawach na tyle solidnych, aby doraźne prądy nie spowodowały negowania, bądź chęci poprawienia przyjętego z regułami heraldycznymi znaku” – pisze autor.
Co zatem było tymi “solidnymi podstawami”? “Herb powiatu częstochowskiego w zamierzeniach projektodawcy ma nawiązywać do tradycji heraldycznej ziemi krakowskiej i staropolskiego województwa krakowskiego”. Takie odwołanie “znajduje uzasadnienie w przywiązaniu mieszkańców okolic Częstochowy do tradycyjnych związków z Małopolską”. Wg Antoniewicza współczesny powiat częstochowski stanowi kontynuację powiatu lelowskiego, istniejącego od XIV do XVIII w. Kolejnym istotnym nawiązaniem do lokalnej tradycji stało się umieszczenie w herbie motywu architektonicznego – wieży bramnej. Jest to motyw odzwierciedlający zamki “krainy orlich gniazd”.
“Powiat noszący w swej nazwie wyznacznik częstochowski, w naturalny sposób postrzegany jest jako region związany z Sanktuarium Jasnogórskim” – czytamy dalej w tekście naszego heraldyka. “Do symboliki Matki Boskiej Częstochowskiej nawiązuje w herbie powiatu częstochowskiego lilia heraldyczna (…). W świecie symboliki chrześcijańskiej lilia jest jednym z najważniejszych symboli maryjnych (…). Umieszczona została w bramie, w miejscu brony, aby tym sposobem podkreślić szczególną
obecność Najświętszej Marii Panny, roztaczającej nad okolicą
Częstochowy niezmienną opiekę i obronę”.
W dużym stopniu skróciliśmy argumentację Marcelego Antoniewicza.
Krótka recenzja jest jedynie sygnałem obecności tego tekstu.
Ważnego – bo przyzwoitość wymaga, by każdy uczeń kształcący się
w szkołach przez powiat prowadzonych wiedział, czym jest herb
powiatu, wiedział jaka symbolika jest w nim zawarta.
Książkę znajdziemy w Antykwarni “Niezależna” pana Zbigniewa Biernackiego.
JAROSŁAW KAPSA