W Polsce świętom Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy, już od ponad stu dwudziestu lat, towarzyszy tradycja wysyłania kartek świątecznych.
„(…) Prawda przedwieczna, miłość bezdenna
Powstaje z grobu w sile przemożnej
I płynie jego postać promienna
Tam, gdzie się we łzach
lud kaje trwożny
Chrystus zmartwychwstał! I ty, człowiecze
Zmartwychwstań jasny z otchłani grzechu,
Wykąp się w blasku, co z nieba ciecze
Zaczerpnij życia w wiosny oddechu”
Artur Oppman (Or-Ot)
Wielkanoc – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Korzenie Wielkanocy sięgają żydowskiej Paschy, obchodzonej na pamiątkę wyjścia ludu Izraela z niewoli egipskiej i przejścia przez Morze Czerwone. Święta te są symbolem zwycięstwa dobra nad złem i prawdy nad kłamstwem. Przypadają w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca, tj. po 21 marca. Te refleksyjne, a zarazem piękne i radosne dni, są także czasem pamięci o bliskich.
W Polsce świętom Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy, już od ponad stu dwudziestu lat, towarzyszy tradycja wysyłania kartek świątecznych.
Czy w erze e-maili, telefonów komórkowych, esemesów, mediów społecznościowych, zwyczaj ten ma znaczenie? Oczywiście, że tak. Są jeszcze osoby, które nie odstąpiły od tradycyjnego sposobu składania życzeń. Uważają, że tego typu ceremoniał, to podtrzymywanie i dbanie o bliskie relacje z rodziną oraz przyjaciółmi. Otrzymywane kartki, listy, pozdrowienia stanowią serdeczny i oczekiwany gest, wprowadzają w świąteczny nastrój. Tworzą rodzaj archiwum rodzinnego. Trafiają do szuflad, aby po latach móc przywołać pamięć o tych, którzy okazali nam przyjaźń i przywiązanie.
Na wielkanocnych pocztówkach najczęstszymi motywami były i do dziś pozostają: bazie, bukszpan, jajko, baranek, ciasta. Każdy z motywów został powiązany ze świątecznymi zwyczajami. Jajko to symbol powstającego i budującego się wiosną życia, baranek symbolizuje samego odrodzonego Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela, natomiast ciasto, zwłaszcza babka wielkanocna, oznacza dojrzałość umiejętności. Warto także nadmienić, iż dużą rolę w symbolice odgrywają liście bukszpanu. Ta wiecznie zielona roślina stanowi trwanie w wierze i nadzieję na zbawienie.
Kartki pocztowe zdobiły prace znanych i wybitnych twórców, m.in.: Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego, Włodzimierza Tetmajera, Bronisławy Rychter-Janowskiej, Adama Setkowicza.
Na ziemiach polskich, w trudnych latach pierwszej wojny światowej, kartki wielkanocne nawiązywały do historii naszego kraju i niepodległości. Patriotyczna pocztówka była ostoją polskości. Myśli i treści na niej zapisane dodawały wsparcia i optymizmu walczącym żołnierzom oraz nadziei na szybkie zwycięstwo. Na pocztówkach często pojawiali się bohaterowie narodowi, m.in.: Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Juliusz Słowacki.
Święta Zmartwychwstania Pańskiego były dla Polaków „świętami wiary w sprawiedliwość polskich pragnień, w słuszność polskich wysiłków w przekazywaniu rodakom cnót narodowych”.
Niech te nadchodzące dni będą dla nas wszystkich ważnym, pięknym i radosnym czasem.
„Wielkanoc to święto nadziei, które daje siłę do życia” – pisał Jan Paweł II. Przeżyjmy je w rodzinnym gronie. Pamiętajmy o sobie i bez względu na formę przekazywanych życzeń, nigdy z nich nie rezygnujmy.
Barbara Szymańska
Fot. 1 „Alleluja: Święcone w okopach”. Warszawa 1914-1915. https://polona.pl/ (zdjęcie główne)
Fot. 2 „Wesołego Alleluja!”. Kazimierz Pułaski. 1904-1920. https://polona.pl/
Fot. 3 Adam Setkowicz. Dziewczyna w stroju ludowym. „Wesołych Świąt Wielkanocnych”. 1936.
https://upload.wikimedia.org/
Fot. 4 „Wesołego Alleluja”. Kraków 1939. https://polona.pl/
