Uczniowie klasy drugiej Gimnazjum nr 18 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kazimierza Wielkiego w Częstochowie: Maria Antos, Martyna Oziembała, Magdalena Cudna, Natalia Litkowicz i Mateusz Adamczuk, pod kierunkiem nauczycielki historii, mgr Joanny Piątkowskiej przystąpiła do projektu edukacyjnego „Kamienie Pamięci”, zorganizowanego po raz trzeci przez Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie. Częstochowscy gimnazjaliści postanowili swoją pracą przypomnieć bohatera polskiego por. Jana Zadrosza ps. „Fajkowski”, związanego z Częstochową.
Uczniowie klasy drugiej Gimnazjum nr 18 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kazimierza Wielkiego w Częstochowie: Maria Antos, Martyna Oziembała, Magdalena Cudna, Natalia Litkowicz i Mateusz Adamczuk, pod kierunkiem nauczycielki historii, mgr Joanny Piątkowskiej przystąpiła do projektu edukacyjnego „Kamienie Pamięci”, zorganizowanego po raz trzeci przez Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie. Częstochowscy gimnazjaliści postanowili swoją pracą przypomnieć bohatera polskiego por. Jana Zadrosza ps. „Fajkowski”, związanego z Częstochową.
Jan Zadrosz ps. „Fajkowski” był synem Leona i Wiktorii z domu Wiewiórowskiej, urodził się 24 VI 1900 roku w Sosnowcu, ukończył tam szkołę rosyjską. W 1915r. wyjechał do Niemiec. Do 1918 r. pracował w fabryce zbrojeniowej. W 1918r. wstąpił do 8 pp Legionów, w listopadzie przeniesiony służbowo do Cz-wy brał udział w rozbrajaniu Niemców.
W połowie XI 1918 r. powołany został do pierwszej kompani pierwszego batalionu Polskich Sił Zbrojnych. Pozostał w nowo utworzonym 27 pp w Częstochowie – służył w I Kompanii por. Gniazdowskiego, z którą wyjechał na front czeski. Później został przetransportowany do Wilna pod dowództwem gen. Leona Piotra Berbeckiego. Brał udział w walc o Kijów. Rannego zwolniono z wojska 9 kwietnia 1921r. Już w maju uczestniczył w III Powstaniu Śląskim walcząc w pp Tarnogórskiej. Powtórnie ranny leczył się w szpitalu w Lublińcu, a następnie powrócił do Częstochowy. W 1921r. brał udział w III powstaniu śląskim. W 1924r. wyjechał do Francji i tam pracował w fabryce. W 1932r. wrócił do Polski. Po powrocie kupił plac w Częstochowie przy ul. Olszowej i wybudował tam dom.
Do 1939 r. pracował w Hucie Raków w Częstochowie. We wrześniu 1939 r. został wcielony do 74 pp lublinieckiego, kampanię skończył w Kowlu. Zaprzysiężony do Polskiego Związku Wolności w 1940 r. pełnił funkcję drużynowego placówki 111 PZW, która w 1943r. weszła w skład Armii Krajowej. Brał udział, wraz ze swoimi dwoma synami w powstaniu warszawskim. W X 1945 r. ujawnił się przed komisją likwidacyjną w Częstochowie.
W VII 1945 r. wstąpił do Konspiracyjnego Wojska Polskiego zwerbowany przez por. Jerzego Jasińskiego „Janusza”. W sierpniu 1946r. złożył powtórnie przysięgę przed „Januszem”, od którego dostał rozkaz tworzenia Kompanii. Z rozkazu komendanta „Janusza” porucznik „Fajkowski” zorganizował III Komendę Powiatową KWP w Częstochowie o kryptonimie „Napęd” wchodzącą w skład II Komendy Głównej KWP kryptonim „Grody”-„Gaje”. Przy komendzie „Napęd” powstały 2 kompanie „Park”-„Zwierzyniec” i „Ogród”-„Ptaszarnia”. Stan około 100 żołnierzy. Do kompani „Park” weszły 4 plutony: pluton „Dęby”, Jelenie”; pluton „Buki”, „Żubry”; pluton „Klony”, „Lisy” i pluton „Graby”, „Łosie”. Do drugiej kompani „Ogród” weszły: pluton „Jabłonie”, „Jastrzębie”, pluton „Grusze”, „Wrony”, pluton „Wiśnie”, Orły”. Zadrosz Powołał czterech dowódców plutonów: Antoniego Pędrasia ps. „Dąb”, Kazimierza Brusia ps. „Bok”, Bolesława Jaskólskiego ps. „Kanarek” i Ryszarda Szramkowskiego ps. „Śmigły”.
Szefem wywiadu powiatu częstochowskiego był porucznik Olimpiusz Hrechorowicz ps. „Ryszard”, zamieszkały w dzielnicy Stradom. Zastępcą „Ryszarda” został Józef Klimek. Szefem wywiadu w mieście Częstochowie był porucznik Kazimierz Kowal ps. „Bogdan”. W wywiadzie pracowali: Stanisław Góral „Bogdan”, Edward Strąk „Rzeźnik”, Zbigniew Rosikoń „Narcyz” i Henryk Pazia „Jastrząb”.
Kompania powstała na terytorium Błeszna, Ostatniego Grosza, Rakow i Zawodzia w głównym ciągu najdłuższej ulicy – Narutowicza. Lokale konspiracyjne (skrzynki kontaktowe) znajdowały się w następujących punktach: u Józefa Lipskiego, ps. „Gazeciarz”, przy ul. Cisowej 29, w barze „Pod Kogutkiem” u Józefa Kucytowskiego, przy Alei Wolności, u Stanisława Filipowiczaka, ps. „Twardy”, „Śliski”, zamieszkałego przy ul. Narutowicza 263 (róg Narutowicza i Okrzei), i u Józefa Benkego przy ul. Narutowicza obok Mostu Herbskiego.
Jeszcze w fazie organizacji kompani na skutek donosu agenta znajdującego się w sztabie komendy UB poznało adresy 4 lokali i zastawiło zasadzki /kotły/: przy Al. Wolności w restauracji „Pod Kogutkiem”, u fryzjera Filipczaka, u Józefa Lipskiego i Kazimierza Brusia. W dniach 31.12.1946 – 1,2,3, 01.1947 r. zostało aresztowanych 38 osób z dowództwa Komendy oraz kompanii „Fajkowskiego”. Jana Zadrosza – „Fajkowskiego” aresztowano w domu przy ulicy Cisowej dnia 31.12.1946 roku. Aresztowań dokonywali funkcjonariusze WUBP z Łodzi i PUBP z Częstochowy.
W dwóch procesach 17 i 24 kwietnia 1947 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Kielcach prokurator Feliks Aspis skazł: Jana Zadrosza „Fajkowskiego” na 7 lat; Olimpiusza Hrechorowicza „Ryszarda” na 5 lat; Stanisława Górala na 6 lat; Antoniego Pędrasia na 5 lat; Kazimierza Brusia na 5 lat; Ryszarda Szramkowskiego na 5 lat i Stanisława Zębika na 6 lat.
Więziony był w Rawiczu i we Wronkach. Po śmierci żony , która osierociła sześcioro dzieci, w 1949 r. został zwolniony. Zmarł 19 VIII 1968 r. w Częstochowie. Pochowany został w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowskim przy ul. Palmowej 22, kwatera V.
Uczniom przy napisaniu pracy pomagały instytucje: Archiwum Państwowe w Częstochowie, Urząd Stanu Cywilnego, Ośrodek Dokumentacji Dziejów Częstochowy, Wydział Ochrony Środowiska UM Częstochowy, Miejska Biblioteka Publiczna, a także Związek Byłych Żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Szczególną pomocą służyli nam pracownicy ODDC – dr Juliusz Sętowski i dr Andrzej Kuśmierczyk, oraz historyk, znawca dziejów dzielnicy Raków – Roman Sitkowski.
– Jednym z celów, przyświecających organizatorom projektu jest aktywizacja młodzieży do działań, mających za zadanie upamiętnienie wybranej postaci. Przygotowaliśmy i zaprezentowaliśmy audycję radiową w szkolnym radio oraz wystawę z okazji Dnia Żołnierzy Wyklętych, podczas której opowiedzieliśmy o Konspiracyjnym Wojsku Polskim, jego twórcy – Stanisławie Sojczyńskim „Warszycu” oraz o bohaterze naszego projektu – Janie Zadroszu „Fajkowskim”. Podsumowanie naszego projektu umieściliśmy na stronie internetowej naszej szkoły. zwróciliśmy się do Wydziału Ochrony Środowiska UM w Częstochowie o włączenie grobu Jana Zadrosza „Fajkowskiego” do ewidencji Miejsc Pamięci w Częstochowie oraz o wyrażenie zgody na objęcie przez naszą szkołę tego grobu społecznym patronatem. Nawiązaliśmy kontakt z „Gazetą Częstochowską”, gdzie- dzięki uprzejmości redaktor Urszuli Giżyńskiej mogliśmy zaprezentować postać bohatera naszego projektu. Wspólnie z Samorządem Szkolnym planujemy w Dniu Ziemi zasadzić w szkolnym arboretum Drzewko Pamięci dla uczczenia postaci Jana Zadrosza.
r