W poniedziałek 20 marca br. w budynku Szkoły Podstawowej nr 20 w Częstochowie przy ul. Majora Waleriana Łukasińskiego 70/ 74 odsłonięto tablicę upamiętniającą piłsudczyka – generała Janusza Głuchowskiego. Współorganizatorami uroczystości były: Szkoła Podstawowa nr 46 im. Stefana Żeromskiego w Częstochowie, Szkoła Podstawowa nr 34. oraz Zespół Szkół Specjalnych nr 23 w Częstochowie.
To patriotyczne wydarzenie, z udziałem władz samorządowych oraz społeczności szkół, rozpoczęło się od odegrania polskiego hymnu. Po odsłonięciu, tablicę poświęcił proboszcz Sanktuarium św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie ks. Marek Kundzicz. – Chylimy czoło przed mężnym żołnierzem, wybitnym Polakiem, bohaterem naszej historii. Jako uczeń gimnazjum należał do tajnej organizacji „Promieniści” i wziął udział w strajku szkolnym przeciw rusyfikacji – mówił proboszcz Marek Kundzicz. Gościnnie wystąpili uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 34 im. Aleksandra Fredry w Częstochowie oraz Korpusu Kadetów w Częstochowie im. gen. Leopolda Okulickiego. Uczniowie zatańczyli poloneza, ale też wykonali piosenkę „Czerwonych Gitar” pt. „Biały Krzyż” oraz pieśń piechoty wojskowej pt. „Piechota, ta szara piechota” autorstwa oficera Legionów Polskich Leona Łuskino. Nad całością organizacyjnie czuwała dyr. SP 20 – Barbara Jura.
Janusz Głuchowski urodził się 6 sierpnia 1888 roku w Bukowej (powiat piotrkowski). Uczęszczał do gimnazjum w Częstochowie na Rakowie. Należał do „Promienistów”, w lutym 1905 roku wstąpił do Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Groził mu areszt, ale wyjechał do Belgii w 1908 roku, gdzie rozpoczął studia na Politechnice w Leodium. Założył tam Związek Walki Czynnej i został zastępcą dowódcy Związku Strzeleckiego na Belgię. W 1912 r. ukończył oficerską szkołę Związku Strzeleckiego w Stróży pod Krakowem, gdzie otrzymał znak oficerski „Parasol”. Następnie był komendantem plutonu w szkole letniej i zastępcą Władysława Prażmowskiego. Z 2 na 3 sierpnia , jako pierwszy, przekroczył granicę zaboru austriackiego z zaborem rosyjskim w Kocmyrzowie i 4 sierpnia wieczorem powrócił do Krakowa. 6 sierpnia wyruszył wraz z 1 Kompanią Kadrową do Miechowa. W październiku 1914 roku został porucznikiem, a dwa lata później rotmistrzem. Do 1917 roku służył w 1. pułku ułanów Legionów Polskich; dowodził kolejno szwadronem, dywizjonem, a wreszcie był ostatnim dowódcą pułku. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był komendantem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Później został internowany w Beniaminowie a następnie w Oficerskim Obozie Jeńców w Werl. 2 kwietnia 1918 podpisał deklarację o wstąpieniu do Wojska Polskiego, która została wysłana do Rady Regencyjnej w Warszawie za pośrednictwem niemieckiej komendy obozu w Werl.
Po I Wojnie Światowej dowodził I Brygadą Kawalerii. W międzyczasie, od 1 grudnia 1924 do 20 sierpnia 1925 roku, był słuchaczem II Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W październiku 1925 roku powierzono mu dowództwo 4 Dywizji Kawalerii. Później został zatwierdzony na tym stanowisku i 16 marca 1927 roku awansowany do stopnia generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 5. lokatą w korpusie generałów. 4 czerwca 1930 roku został mianowany komendantem Centrum Wyższych Studiów Wojskowych[7]. 16 marca 1933, po śmierci generała brygady Stanisława Tessaro, został wyznaczony na stanowisko dowódcy Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. 5 października 1935 roku Prezydent RP mianował go I wiceministrem spraw wojskowych. Był członkiem władz Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich.
We wrześniu 1939 roku wydał, m.in. rozkaz utworzenia Dowództwa Obrony Warszawy z gen. Walerianem Czumą jako dowódcą oraz rozkaz ewakuacji nad granicę rumuńską wszystkich lotników niebędących w pierwszej linii. Internowany w Rumunii w obozie w Băile Herculane. Po wydostaniu się z obozu internowanych w Rumunii przedostał się na Środkowy Wschód, skąd w styczniu 1941 roku został powołany do Londynu, gdzie 21 marca 1941 został generałem do zleceń Naczelnego Wodza. W październiku 1941 roku objął dowództwo Brygady Szkolnej w Szkocji. 23 września 1943 roku został mianowany dowódcą Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii. Na tym stanowisku awansował 1 czerwca 1945 roku do stopnia generała dywizji. Na wychodźstwie był jednym z twórców, a z czasem aż do śmierci, prezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie. Był też do ostatnich chwil życia prezesem Koła Generałów, prezesem Koła 1 pułku ułanów Legionów Polskich Beliny, Koła 7 pułku ułanów lubelskich, prezesem honorowym Koła 14 pułku ułanów jazłowieckich oraz od 1951 Inspektorem Wyszkolenia Brygadowego Koła Młodych „Pogoń”. Zmarł 11 czerwca 1964 roku w Londynie.
Foto: Kacper Staszczyk
Dawid Gątkowski
