Z inicjatywy Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na Jasnej Górze 1 kwietnia 2022 roku odbyły się uroczystości upamiętniające 250. rocznicę zakończenia obrony klasztoru przed wojskami rosyjskimi przez konfederatów barskich. Obchody zainaugurowała Msza św. w Kaplicy Matki Bożej, którą sprawował biskup polowy Wojska Polskiego Wiesław Lechowicz. W Kaplicy Pamięci Narodu odsłonięta została tablica upamiętniająca konfederatów barskich oraz Ojców i Braci Zakonu Paulinów. W uroczystej Eucharystii i odsłonięciu tablicy, którą poświęcił metropolita częstochowski, arcybiskup Wacław Depo, uczestniczyli przedstawiciele rządu: Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który odczytał list okolicznościowy od Prezydenta Polski Andrzeja Dudy oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed i sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Szymon Giżyński.
Trzeba podkreślić, że obrona sanktuarium to jeden z najważniejszych wydarzeń w czasie konfederacji barskiej. Znakiem walczących żołnierzy były duży ryngraf noszony na piersi, metalowy lub skórzany, z namalowanym wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej. Minister Jan Józef Kasprzyk, akcentując wagę dokonań konfederatów stwierdził, iż to „oni 250 lat temu rozpoczęli walkę o niepodległość, walkę trwającą przez ponad półtora wieku, w czasie, gdy Polska znalazła się pod zaborami”.
Podczas Mszy św. Złożono wyjątkowe wotum – złoty sygnet Henryka Lancmana, nałożony mu przez Marszałka Józefa Piłsudskiego. Pamiątkę ofiarował wnuk Krzysztof Lancman. W Kaplicy Pamięci Narodu odsłonięta została tablica upamiętniająca konfederatów barskich oraz Ojców i Braci Zakonu Paulinów. Są na niej m.in. słowa: „wieczna chwała i pamięć obrońcom ostatniego bastionu konfederacji barskiej w latach 1770–1772”. Natomiast w Sali Rycerskiej wręczono odznaczenia państwowe, tym którzy walczyli o wolną Polskę 40 lat temu. Wśród wyróżnionych znalazł się o. Eustachy Rakoczy, odznaczony Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, a także o. Waldemar Pastusiak, kustosz Jasnej Góry.
W Sanktuarium zachowały się unikatowe pamiątki związane z konfederacją barską. Jest tu m.in. ryngraf ze złoconej blachy miedzianej z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej oraz złoty Krzyż Konfederatów Barskich z napisem, dotyczącym Kazimierza Pułaskiego – jedyny znany egzemplarz tego odznaczenia związanego z imieniem wodza konfederackiego i obrońcy Jasnej Góry.
AS
