W 55. rocznicę obchodów 21 maja 2021 r. przed Bazyliką Archikatedralną pw. Świętej Rodziny w Częstochowie (ul. Krakowska 15/17) odbyło się otwarcie wystawy „Walka o duszę narodu. Wokół obchodów Milenium i Tysiąclecia Państwa Polskiego 1956–1966/1967” w formie briefingu z udziałem: dr. Jarosława Szarka, prezesa IPN; bp. pomocniczego archidiecezji częstochowskiej dr. Andrzeja Przybylskiego; dyrektorów oddziałów IPN – katowickiego i lubelskiego – dr. Andrzeja Sznajdera i Marcina Krzysztofika oraz Agnieszki Skury i dr Katarzyny Zawadki, autorek wystawy.
Prezes IPN dr Jarosław Szarek, otwierając wystawę, przypomniał ważne społeczne protesty, które w latach PRL prowadziły Polskę do wolności – Czerwiec ’56, Marzec ’68, bunty robotnicze z 1970 i 1976 r.
W ocenia prezesa IPN uroczystości milenijne były wielkim zwycięstwem, także osobistym, prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego. – Jego droga do uroczystości milenijnych była długa, bo prowadziła przez lata uwięzienia – dodaje Szarek. Przypomina, że jasnogórskie uroczystości z 3 maja 1966 r. zgromadziły rzesze Polaków.
– To o mury Jasnej Góry rozbiła się materialistyczna ideologia systemu komunistycznego. To uroczystości milenijne pokazały siłę ducha i zwycięstwo tego ducha ponad materią – powiedział prezes IPN.
Wydarzenie odbyło się z udziałem dziennikarzy oraz zaproszonych gości.
14 kwietnia 1966 r. – tysiąc lat od symbolicznej daty przyjęcia chrztu przez Mieszka I – rozpoczęły się obchody Milenium Chrztu Polski. 3 maja 1966 r. nastąpił kulminacyjny punkt centralnych, kościelnych, trzydniowych obchodów, którym była uroczysta suma pontyfikalna odprawiona na wałach klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. W pięciogodzinnej sumie wzięło udział kilkaset tysięcy wiernych, zgromadzonych na błoniach przed klasztorem.
Wystawa, przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Lublinie, poświęcona jest realizowanemu przez Kościół w latach 1956–1966 programowi obchodów Milenium Chrztu Polskiego oraz odbywającym się niemalże równolegle państwowym obchodom rocznicy Tysiąclecia Państwa Polskiego.
Ekspozycja ukazuje główne uroczystości kościelne organizowane w kraju i na obczyźnie, ich przebieg, zaangażowanie i zainteresowanie społeczeństwa oraz nieocenioną rolę prymasa Stefana Wyszyńskiego. Z tymi wydarzeniami zestawia „konkurencyjne” działania aparatu państwa mające na celu przede wszystkim utrudnienie oraz przyćmienie obchodów religijnych.
Na wystawie zaprezentowano zdjęcia z archiwów: państwowych i kościelnych, agencji prasowych, lokalnych placówek muzealnych oraz ze zbiorów prywatnych. Jest to wystawa plenerowa, składająca się z 30 paneli, połączonych w dziesięć wolnostojących kubików.
Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających do 11 czerwca 2021 r.
Autorki: Agnieszka Skura, dr Katarzyna Zawadka
Recenzja merytoryczna: dr Bartłomiej Noszczak
Redakcja i korekta: Ewa Ankiersztejn
Opracowanie graficzne: Marcin Kucewicz
Recenzja plastyczna: Katarzyna Hudzicka-Chochorowska
Koordynator: Magdalena Śladecka
za IPN Katowice