ODNALEZIENIE SIEDMIU GWOŹDZI ZE SZTANDARU 7 PUŁKU ARTYLERII LEKKIEJ

Historia poszukiwań sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej, który zaginął we wrześniu 1939 roku, sięga lat 60-tych ubiegłego wieku i z pewnością mogłaby stanowić materiał na dobrą powieść przygodowo-sensacyjną. Wersji o losach pułkowego symbolu, legend, tajemniczych map było niezwykle wiele. Szukano go pod Janowem, pod Lelowem, a niektóre tropy prowadziły nawet w rejon Skarżyska-Kamiennej.

Rozbieżność wersji i relacji może wynikać z banalnego faktu, na który nikt do tej pory nie zwrócił uwagi. 7 Pułk Artylerii Lekkiej miał bowiem dwa symbole pułkowe. Nowy sztandar wręczony w 1938 roku i starszy, proporzec w zielono-czarnych barwach (artylerii lekkiej) z napisem “7 PAP”, który przez cały okres międzywojenny traktowano na równi ze sztandarem. Oba symbole, sztandar i proporzec, wyruszyły wraz z pułkiem na wojnę. Sprzeczne relacje mogą zatem dotyczyć dwóch różnych “sztandarów” 7 pal. Fakt pozostał faktem. Przez dziesięciolecia, przynajmniej oficjalnie, nie udało się natrafić na żaden materialny ślad sztandaru. Aż do maja 2020 roku, kiedy członkowie Grupy Częstochowskiej Perun wspólnie ze Stowarzyszeniem Historycznym Reduta Częstochowa, dzięki wiarygodnym informacjom, dokonali sensacyjnego odkrycia.

Odnalezione w złotopotockich lasach gwoździe stanowią zatem jedyne znane zachowane elementy sztandaru, a jednocześnie potwierdzają, że najprawdopodobniej przed planowanym polskim natarciem w nocy z 3 na 4 września, które miało przerwać pierścień niemieckiego okrążenia pod Złotym Potokiem, zadecydowano o jego rozłożeniu na części (gwoździe noszą ślady podważania) i ukryciu przynajmniej elementów drewnianych i metalowych (istnieje prawdopodobieństwo, że sam płat mógł zostać wyniesiony z pola walki). Oczywiście chodziło o to, aby w razie niepowodzenia, sztandar nie dostał się w ręce wroga.

Ogółem, z szesnastu gwoździ znajdujących się pierwotnie na sztandarze, odnaleziono siedem ufundowanych przez:

1. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Ignacego Mościckiego.
2. Wojewodę Kieleckiego – Władysława Dziadosza.
3. Dowódcę Okręgu Korpusu Nr IV – gen. bryg. Wiktora Thommée.
4. Dowódcę dywizji – gen. bryg. Janusza Gąsiorowskiego.
5. Dowódcę pułku – płk. dypl. Stanisława Rolę-Arciszewskiego.
6. Korpus oficerski.
7. Podoficerów i szeregowych pułku.

3 września 2020 roku, w czasie uroczystości pod pomnikiem poświęconym żołnierzom 7 Dywizji Piechoty poległym w bitwie pod Janowem (3 – 4 września 1939 roku), przedstawiciele Stowarzyszenia Historycznego Reduta Częstochowa oraz Grupy Częstochowskiej Perun przekazali odnalezione gwoździe na ręce Wójta Gminy Janów pana Edwarda Moskalika i Dyrektor Muzeum Regionalnego w Złotym Potoku pani Justyny Siemion. Od 13 września można je oglądać na wystawie „Na wrześniowym szlaku 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939” przygotowywana przez Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach oraz Stowarzyszenie Historyczne Reduta Częstochowa. Wystawa będzie czynna do połowy listopada. Natomiast w przyszłości gwoździe będą stanowić ważny element stałej ekspozycji poświęconej 7 Dywizji Piechoty i bitwie pod Janowem stoczonej w 1939 roku.

Adam Kurus

Opisy do zdjęć:

1. Siedem srebrnych gwoździ ze sztandaru 7 pal odnalezionych w maju 2020 roku.
2. Piotr Filas i Adam Kurus w imieniu obu stowarzyszeń przekazali gwoździe na ręce Wójta Gminy Janów p. Edwarda Moskalika oraz Dyrektor Muzeum Regionalnego w Złotym Potoku pani Justyny Siemion.
3. Autor z odnalezionymi gwoździami ze sztandaru 7 pal.