ZNAMIENICI BOHATEROWIE CZĘSTOCHOWSKICH ULIC / GENERAŁ AUGUST EMIL FIELDORF „NIL” (1895–1953)

Wersja do wydruku | Data publikacji: 10 marca 2022

„Patriotyzm jest to właściwa

droga własnego kraju”

św. Jan Paweł II

Wiek XX obfitował w wielkich polskich bohaterów. Jednym z nich był generał August Emil Fieldorf. To postać wyjątkowa i zasłużona w dziejach Polski. „Wiara, patriotyzm, uczciwość, lojalność, koleżeństwo, honor, troska o innych, były głównymi wartościami, którym dochował wierności przez całe swoje życie”. Był człowiekiem nieposzlakowanej reputacji, bez skazy „czysty sam w sobie”. Do historii przeszedł jako generał „Nil”. Życiorys jego oddaje losy pokolenia, które wywalczyło niepodległość. Należał do grona najzdolniejszych i najodważniejszych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Zasług Wojsk Litwy Środkowej.

August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 roku w Krakowie. Rodzicami jego byli Andrzej Fieldorf i Agnieszka ze Szwandów. Miał trójkę starszego rodzeństwa: siostrę Emmę i braci Jana i Józefa. Pierwszą edukację rozpoczął w szkole powszechnej im. Świętego Mikołaja, następnie uczył się w gimnazjum oraz w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim. Na jego osobowość, dorastanie, postawę życiową wywarł przede wszystkim dom rodzinny, a także otoczenie, między innymi światowej sławy lekarz bakteriolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego – Odo Feliks Bujwid. Młody Emil często odwiedzał mieszkanie profesora. Tam zetknął się ze środowiskiem skautowym oraz poznawał literaturę historyczną, omawiającą walki Polaków o wolność.

Mając siedemnaście lat wstąpił do Związku Strzeleckiego. Z wielkim zaangażowaniem uczęszczał na wykłady, ćwiczenia, współorganizował uroczystości i rocznice patriotyczne. Wielkim autorytetem okazał się dla niego Józef Piłsudski.

W latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej brał udział w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza. Całe swoje późniejsze życie związał z wojskiem. Podczas kampanii wrześniowej pełnił funkcję dowódcy 51. Pułku Strzelców Kresowych w Brzeżanach. Po klęsce przedostał się do Francji, gdzie ukończył kursy sztabowe. W 1940 roku, w stopniu pułkownika, powrócił do kraju i przystąpił do walki w konspiracji w Warszawie.

August Fieldorf przyjął pseudonim „Nil” w styczniu 1942 roku. Stanął wówczas na czele Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Najgłośniejszą akcją Kedywu było wykonanie wyroku śmierci na szefie SS i policji dystryktu warszawskiego, Franzu Kutscherze.

Od lutego 1944 roku kierował organizacją „Niepodległość” pod kryptonimem „Nie”, zakonspirowaną strukturą przygotowaną na działanie pod okupacją sowiecką. W ostatnich miesiącach istnienia Armii Krajowej, Fieldorf był zastępcą gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.

7 marca 1945 roku generał Fieldorf został przypadkowo zatrzymany przez NKWD w Milanówku, jako Walenty Gdanicki i wywieziony do obozów pracy przymusowej na Uralu. Po powrocie z Gułagu zatrzymał się u ojca w Krakowie, a następnie dołączył do żony i córek, które mieszkały w Łodzi. Sytuacja w kraju była wyjątkowo niebezpieczna. Dla takich osób, jak on, w Polsce Ludowej nie było miejsca. Mimo próśb rodziny i znajomych, aby przedostał się za granicę, pozostał jednak w Polsce.

9 listopada 1950 roku funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego aresztowali Fieldorfa. Mimo tortur, głodzenia i upokarzania pozostał człowiekiem niezłomnym, dumnym i honorowym. Kategorycznie odrzucił współpracę z komunistami.

Po potajemnym i sfingowanym procesie, gen. bryg. August Emil Fieldorf „Nil” został oskarżony o kolaborację z Niemcami i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 roku w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Miejsce ukrycia jego ciała do dziś pozostaje nieznane. Symboliczny grób tego wybitnego żołnierza znajduje się w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Dopiero po trzydziestu sześciu latach od jego śmierci, w 1989 roku generał Fieldorf został zrehabilitowany.

Wielcy Polacy – Bohaterowie mieli być wyklęci, potępieni i zapomniani. Nikt dotychczas nie odpowiedział za udział w tym haniebnym i nikczemnym mordzie sądowym.

W 2006 roku prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie generała Orderem Orła Białego.

Córka Fieldorfa, Maria Fieldorf-Czarska, do końca życia pozostała niestrudzoną strażniczką pamięci o swoim ukochanym ojcu. Pragnęła, by Polacy pamiętali o nim, o jego dokonaniach. Walczyła o prawdę i sprawiedliwość.

Barbara Szymańska

Źródła: