Trwa paulińskie świętowanie – wspomnienie bł. Euzebiusza, organizatora i założyciela Zakonu Paulinów (20 I), Koncert noworoczny Jasnogórskiej Orkiestry Dętej, kolejny z cyklu Sobotnich Wykładów Maryjnych (21 I), Niedziela Słowa Bożego, modlitwa w 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego (22 I), Pielgrzymka Hospicjów Polskich (21 I).
Trwa paulińskie świętowanie
Po uroczystościach ku czci św. Pawła Pierwszego Pustelnika, patriarchy Zakonu, a więc szczególnego ich ojca duchowego i Maryi uznawanej za Królową Pustelników, 20 stycznia zakonnicy wspominać będą bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia, czyli faktycznego swego założyciela i organizatora życia zakonnego. Z racji święta bł. Euzebiusza paulińska Msza św. wspólnotowa sprawowana będzie w Kaplicy Matki Bożej o godz. 11.00.
Zjednoczeni przez niego w 1250 r. pustelnicy przyjęli regułę i otrzymali nazwę Zakon Braci św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Jego skrócona nazwa to Zakon Paulinów. Paulini są jedną z trzech – obok dominikanów i franciszkanów – wielkich rodzin zakonnych, które mają swe początki w XIII w.
Euzebiusz urodził się w Ostrzyhomiu (dzisiaj to węgierskie miasto Esztergom) ok. roku 1200. Pochodził z bogatej, chrześcijańskiej rodziny. Podczas najazdu Tatarów w 1241 r. ratował swoje życie, ukrywając się w lasach Pilisium (Pecs). Rozdawszy swój majątek biednym, za zgodą biskupa, z kilkoma towarzyszami rozpoczął życie pustelnicze w pobliżu Szanto, wypełnione pokutą i kontemplacją. Wspólnota w klasztorze pod wezwaniem Świętego Krzyża przyjęła tę samą surową regułę, co eremici z drugiego klasztoru św. Jakuba, założonego w 1215 r. przez biskupa Bartłomieja z Peczu, na górze Patacs. Euzebiusz miał wizję złączenia obu wspólnot i udało mu się tego dokonać. Został przełożonym pustelników naddunajskich. Nadał nowemu zgromadzeniu nazwę Zakon Braci św. Pawła Pierwszego Pustelnika, bo za duchowego ojca obrano tego egipskiego eremitę z III/IV w.
Bł. Euzebiusz już jako prowincjał zabiegał o zatwierdzenie zakonu z nadaniem mu Reguły św. Augustyna przez Stolicę Apostolską. Nastąpiło to dopiero w roku 1308, już po śmierci Euzebiusza. W tych staraniach wspierał bł. Euzebiusza św. Tomasz z Akwinu.
Euzebiusz zmarł 20 stycznia 1270 r. Węgrzy oddawali mu cześć, choć nigdy nie zabiegano, by oficjalnie Stolica Apostolska zaliczyła go do grona błogosławionych.
Jako „błogosławionego” przedstawiają go obrazy i rzeźby głównie z okresu XVI-XVIII wieku, a literatura węgierska, szczególnie paulinów, zdecydowanie podkreśla jego kult. Pomimo kasaty paulińskiego zakonu na Węgrzech jego kult nie zaniknął.
Na Jasnej Górze znaleźć można wizerunki bł. Euzebiusza a jego figura, nazywana „Studnią Przyjaźni Polsko-Węgierskiej”, znajduje się na Bastionie św. Barbary. To wotum uczestników II Narodowej Pielgrzymki Węgrów na Jasna Górę w 2012r. To także symbol więzi polsko-węgierskich, bo to właśnie Węgry są kolebką Paulinów.
- rocznica Powstania Styczniowego – rola paulinów i Jasnej Góry
Jasna Góra modlitwą uczci pamięć walczących za wolność w 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego, największego zrywu niepodległościowego XIX w. W niedzielę, 22 stycznia, sprawowana będzie Msza św. w Bazylice o godz. 11.00 w intencji Ojczyzny inaugurująca rocznicowe obchody. Eucharystii ma przewodniczyć abp Wacław Depo, metropolita częstochowski. Jasna i Zakon Paulinów odegrały ważną rolę w zmaganiach o wolność i w budzeniu świadomości narodowej Polaków.
W latach bezpośrednio poprzedzających powstanie udział Jasnej Góry zaznaczył się w tzw. „rewolucji moralnej” m.in. poprzez organizowanie patriotycznych nabożeństw. W jasnogórskiej drukarni wydawano książki z patriotycznymi pieśniami i hymnami. Też w takim duchu, często z chorągwiami z polskimi orłami, przychodziły pielgrzymki. W 1861r. potajemnie odsłonięto pomnik o. A. Kordeckiego na Wałach. Rosjanie nazywali Ją Częstochowską Rewolucjonistką, a Polacy uważali za swoją Opiekunkę i duchową Hetmankę. Wizerunek Matki Bożej widniał na powstańczych sztandarach.
– Na 87 paulinów, którzy w 1861 r. stanowili prowincję polską ok. 40 było czynnie zaangażowanych w działania niepodległościowe. Za to zostawali aresztowani, skazywani na więzienie i zsyłkę, niektórych zamordowano. Zamknięto wiele paulińskich klasztorów, a te, które pozostawiono znalazły się pod całkowitym nadzorem władz carskich. Na Jasnej Górze zlikwidowano aptekę i drukarnię.
O wydarzeniach Powstania Styczniowego przypominają tutaj liczne pamiątki; wśród nich pierścienie, krzyże i brosze wykonywane przez więźniów Cytadeli czy zesłańców syberyjskich, a także krzyż ostatniego komendanta powstania z 1863 r. generała ks. Stanisława Brzóski.
Zaangażowanie białych zakonników w dążenia niepodległościowe nie skończyły się z chwilą stłumienia powstania. Już po nim paulini chronili młodych powstańców zagrożonych więzieniem lub zesłaniem, wystawiając im np. metryki z późniejszą datą urodzin. Zdziesiątkowani mnisi wciąż budzili w narodzie nadzieję na odzyskanie wolności.
Noworoczny koncert w wykonaniu Jasnogórskiej Orkiestry Dętej odbędzie się w sobotę 21 I w Sali Papieskiej o godz. 17.30. W programie występu muzyków pod dyrekcją Marka Piątka znalazły się m.in. utwory Josefa i Johanna Straussów, Giacoma Pucciniego czy Christopha Waltera.
21 stycznia o godz. 19.00 w Kaplicy Różańcowej odbędzie się kolejny Sobotni Wykład Maryjny. Jego tematem będą objawienia. Wykłady to nowa, od listopada 2022r., jasnogórska inicjatywa duszpasterska. Cykl spotkań dotyczący tematów związanych z Matką Bożą. – Zachęcamy, by pogłębiać swoją wiedzę i formację maryjną, a tym samym rozbudzać w sobie miłość do Maryi – mówi o. Grzegorz Prus, dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego, organizator wykładów.
Wykłady Maryjne mają charakter otwarty. Współorganizatorem spotkań jest także Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie.
W dniach 19-21 stycznia odbędzie się XXV Jubileuszowa Konferencja Naukowo – Szkoleniowa Opieki Paliatywnej i Zespołów Hospicyjnych połączoną z obchodami 30 – lecia Stowarzyszenia Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej. W jej ramach na Jasnej Górze sprawowane będą Msze św. Konferencja połączona jest z Pielgrzymką Hospicjów Polskich na Jasną Górę – 21 stycznia.
22 stycznia w całym Kościele obchodzona jest Niedziela Słowa Bożego. Na jasnogórskim Wizerunku Maryja wskazuje na Jezusa z Księgą Życia, a sanktuarium jest tym miejscem, gdzie Słowo Boże jest proklamowane niemal bezustannie, np. przy każdorazowym sprawowaniu liturgii, a Mszy św. odprawianych jest tu kilkadziesiąt tysięcy rocznie, również podczas nocnych czuwań. Także w prawodawstwo Zakonu Paulinów mocno wpisana jest potrzeba gorliwości apostolskiej ujawniającej się szczególnie przez głoszenie Słowa Bożego (Konstytucje Zakonu art. 3). Pierwotnie Paulini byli Zakonem zdecydowanie kontemplacyjnym, z biegiem czasu rozszerzyli swój charyzmat o apostolstwo, działalność duszpasterską. Obecnie określa się ich jako Zakon kontemplacyjno-czynny.
Zezwolenia na głoszenie Słowa Bożego udzielił Paulinom papież Bonifacy IX w 1401 r. Od XV w. zakonnicy oddawali się duszpasterstwu na większą skalę, przyjmowali i pracowali w parafiach, zaczęli głosić rekolekcje i misje parafialne. W XVII w. prowincja polska i węgierska prowadziły – na mocy zleceń Stolicy Apostolskiej – misje wśród innowierców.