Zarząd Główny Polskiego Centrum Mediacji uchwałą nr V z dnia 3. kwietnia 2004 roku powołał Oddział Polskiego Centrum Mediacji w Częstochowie. Prezesem Oddziału została Małgorzata Winiarek-Karpowicz. Siedziba Oddziału PCM mieści się przy ul. Nowowiejskiego 10/12.
Słowo “mediator” oznacza pośrednika, którego celem jest doprowadzenie do ugody między spierającymi się stronami. Niewiele osób wie, że mediacja jako instytucja ułatwiająca rozwiązywanie konfliktów pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą przestępstwa funkcjonuje w Polsce już kilka lat. Od roku 2001 działa Polskie Centrum Mediacji (Zarząd Główny w Warszawie), pierwsza pozarządowa organizacja zajmująca się wprowadzeniem postępowania mediacyjnego, szerzeniem idei mediacji i sprawiedliwości naprawczej oraz edukacją społeczeństwa. Jak to wygląda w praktyce? Oto przykład: starsza kobieta wracająca wieczorem do domu została napadnięta przez młodego chuligana. Straciła torebkę z dokumentami oraz pieniędzmi, podczas szarpaniny przewróciła się i złamała rękę. Sprawca został ujęty, okazał się nim nieletni chłopak, wcześniej nie karany, pochodzący z patologicznej rodziny. Sprawa ta mogła znaleźć finał w sądzie, młodociany sprawca zostałby ukarany.
W tym wypadku mielibyśmy do czynienia ze sprawiedliwością karną, odwetową. Stało się jednak inaczej. Pokrzywdzona kobieta i nieletni przestępca zdecydowali się na mediację, w wyniku której, za pośrednictwem mediatora, doszło do ugody. Ustalono też, że chłopak, w ramach zadośćuczynienia będzie przez rok pomagał kobiecie w ciężkich pracach domowych oraz w ogrodzie. Mamy tu do czynienia ze sprawiedliwością innego rodzaju, z tzw. sprawiedliwością naprawczą, która jest istotą mediacji, a generalnie polega na tym, że łamanie prawa wyrównuje się poprzez naprawienie krzywdy.
– Działania mediacyjne niosą bardzo wiele korzyści dla obu stron konfliktu czy przestępstwa: w centrum uwagi są problemy i potrzeby ofiary, akcentuje się jej odczucia, stwarza się stronom dogodne warunki, by wypowiedziały “swoją” prawdę, kładzie się nacisk na zadośćuczynienie. To najważniejsze korzyści zastosowania mediacji, a jest tu też miejsce na tak istotne przeżycia i emocje jak: przebaczenie, zrozumienie winy, poznanie odczuć drugiego człowieka. Mediacja odciąża również wymiar sprawiedliwości, obniża liczbę spraw sądowych oraz ich koszty – mówi Małgorzata Winiarek-Karpowicz.
Rada Europy zaleca krajom członkowskim stosowanie mediacji w sprawach karnych. Instytucja ta funkcjonuje już w większości krajów europejskich, ostatnio także w Czechach, Rosji, Bułgarii, na Ukrainie, Węgrzech, Łotwie, Słowenii. Doświadczenia są pozytywne. Warto więc popularyzować możliwość skorzystania z mediacji oraz ideę sprawiedliwości naprawczej, bowiem w ten sposób kształtuje się nowe oblicze wymiaru sprawiedliwości, bardziej racjonalne i zgodne ze społecznymi oczekiwaniami.
HALINA PIWOWARSKA