Obrzęk limfatyczny – przyczyny, zagrożenia, profilaktyka.
Współczesna medycyna poszła na tyle „do przodu”, że nie wymaga ona podejmowania radykalnych środków, by uratować ludzkie życie. – Wykryty nowotwór piersi nie oznacza całkowitej jej amputacji. Jednym ze sposobów leczenia raka piersi jest biopsja węzła wartowniczego, tak zwanego węzła „stojącego na warcie”, gdzie podczas przerzutów komórki nowotworowe docierają najprędzej – mówi prelegent dr Małgorzata Bigosz-Kubica z Oddziału Chirurgii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie.
Wiedzę na temat obrzęku limfatycznego mieszkańcy naszego miasta pozyskali na konferencji
16 czerwca 2012 r. w Sali Sesyjnej Urzędu Miasta Częstochowy. Spotkanie zrealizowano w ramach akcji profilaktycznej „Życie po mastektomii”. O przyczynach powstawania obrzęków referat wygłosiła
dr Małgorzata Bigosz-Kubica, o profilaktyce i sposobach leczenia mówił dr Sławomir Pyszniak.
Obecnie w Polsce funkcjonuje 14 ośrodków (w tym również w Częstochowie), gdzie można przeprowadzić zabieg oszczędzający, czyli biopsję węzła wartowniczego. Wiemy już, że jest to aktualnie najlepsza i najczęściej stosowana metoda w walce z nowotworem. Jednak czym jest ów węzeł wartowniczy? – Jest to węzeł chłonny, znajdujący się najbliżej okolic guza. Nazywany jest on również „węzłem pierwotnym”. Stoi on na „warcie” i to właśnie do niego najczęściej docierają komórki nowotworowe podczas przerzutów. Biopsja tego węzła jest zabiegiem oszczędzającym, polegającym na usunięciu wyłącznie fragmentu piersi. Zaoszczędzamy w ten sposób konieczność usunięcia wszystkich węzłów chłonnych umiejscowionych w dole pachowym. Gdy nie ma przerzutów zabieg nie zalicza się do „dużych zabiegów” i nie wymaga zaawansowanej ingerencji chirurga, stąd nazwa „zabieg oszczędzający”. Nie zawsze jednak udaje się uniknąć obrzęku ręki, może też wystąpić zapalenie naczyń chłonnych oraz zaczerwienienie – mówi dr Bigosz-Kubica.
O podjęciu decyzji o wykonaniu zabiegu decyduje wiele czynników, m. in. wielkość guza, wiek pacjenta oraz jego możliwości finansowe. Niestety, występuje więcej przeciwwskazań uniemożliwiających podjęcie leczenia. Dyskwalifikacja następuje gdy u pacjenta wykryto przerzuty w dole pachowym lub też przerzuty odległe; wątroba, kościec. Ponadto, zabieg nie może zostać przeprowadzony u kobiet
w ciąży, u matek karmiących piersią, u osób z alergią i wszelkimi uczuleniami oraz gdy u pacjenta występuje zły stan ogólny. Nie można zastosować zabiegu oszczędzającego, gdy guz jest większy niż
3 cm i gdy w pierwsi jest więcej guzów niż jeden.
Celem spotkania było też uświadomienie pacjentom jakie zagrożenia wynikają z pojawienia się obrzęku limfatycznego. Problem obrzęku dotyka 40 mln osób na świecie. – W Polsce nie ma dostatecznego finansowania leczenia nowotworów, stąd edukacja profilaktyczna jest niezbędna w zapobieganiu powstawaniu bolesnych obrzęków limfatycznych. Obrzęk może się pojawić nawet po 24 miesiącach po operacji. Ważne jest zatem, by uzmysłowić ludziom, że jego nieleczenie może doprowadzić do inwalidztwa – podkreśla dr S. Pyszniak. Jak dodaje można zapobiec rozwojowi obrzęku poprzez proste czynności, czyli unikanie urazów po stronie operowanej: oparzeń, odmrożeń, wszelkich otarć, skaleczeń, gdyż mogą one spowodować dodatkowe komplikacje w postaci róży, która jest ostrym stanem zapalnym skóry i tkanek podskórnych. Ponadto nie wskazany jest duży wysiłek fizyczny, choć regularne ćwiczenia są zalecane. Należy również pamiętać o prawidłowej higienie skóry; stosowaniu mydeł o kwaśnym pH 5,5, wystrzeganiu się opalania i sauny. – Po operacji należy unikać gorących kąpieli (powyżej 35 stopni wody), soli i tłuszczów zwierzęcych, stosować odpowiednią dietę.
To zmniejszy prawdopodobieństwo wystąpienia obrzęku i powikłań. Profilaktyka jest najtańszą metodą, która pozwala na uniknięcie długotrwałego oraz kosztownego leczenia medycznego. To nie tylko ćwiczenia i dieta, ale przede wszystkim utrwalenie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia – konkluduje dr Pyszniak.
Więcej informacji o sposobie leczenia oraz sposobach zapobiegania obrzęku limfatycznego na: www.pomastektomii.pl.
Justyna Jas