Przebywali w Częstochowie
Biskup wrocławski i płocki, królewicz, czwarty syn Zygmunta III Wazy i Konstancji z Habsburgów. Ur. 13.10.1613, przeznaczony w 6. roku życia przez ojca do stanu duchownego, wychowany w surowej dyscyplinie przez Urszulę Gienger. 5.05.1624 jako 11-letni chłopiec otrzymał bierzmowanie i został diakonem. Po śmierci biskupa wrocławskiego z polecenia ojca rozpoczęły się starania o uzyskanie dla 12-letniego syna stanowiska biskupa. Sprawa nie była łatwa, bowiem duchowieństwo Wrocławia niechętnie odnosiło się do tej propozycji ze względu na wiek, narodowość i stanowisko społeczne kandydata. Wiele zabiegów musiał dokonać Zygmunt III, aby sprawa zakończyła się zgodnie z jego życzeniem. Pozyskani przez króla cesarz i papież wywierali silny nacisk na kanoników wrocławskich. Ostatecznie 3.05.1625 dokonano wyboru Karola Ferdynanda na biskupa. Tymczasem młodociany biskup pobierał nauki a diecezją w jego imieniu rządził kronikarz, późniejszy biskup przemyski Piasecki, chociaż inne źrodło wskazuje na Johanna Fr. Breunera, radcę cesarskiego. 18.01.1626 królewicz Karol Ferdynand złożył na ręce nuncjusza w Warszawie Lancelottiego obowiązującą przysięgę i wyznanie wiary. Od 1632 nowy biskup w wieku 19. lat zaczął interesować się sprawami związanymi z jego stanowiskiem, oddając pierwszeństwo zagadnieniom “chudego” skarbca. Dla wspomożenia finansowego życzliwy Władysław IV obdarował brata opactwem czerwińskim (1634) i tynieckim (1635), które Karol zwrócił dopiero po objęciu biskupstwa płockiego w 1640, zachowując nadal pełną władzę nad biskupstwem wrocławskim.
Nie mając święceń kapłańskich, których nie przyjął do końca życia, wszystkie funkcje duchowne pełnili w jego imieniu sufragani w obu podległych mu biskupstwach: wrocławskim i płockim. Po śmierci brata, króla Władysława IV wystąpił nieoczekiwanie w 1648 jako kandydat do tronu, wyrażając gotowość zrezygnowania ze stanu duchownego. W ostateczności doszło między braćmi do ugody, w wyniku której za wycofanie swej kandydatury otrzymał Karol od Jana Kazimierza księstwo opolskie i raciborskie. Będąc u schyłku życia częściej bywał w swojej diecezji na Śląsku, przebywając tam dwukrotnie w latach 1650 i 1652, każdorazowo po kilka miesięcy. Podczas pobytu w Nysie zainicjował budowę schroniska dla wysłużonych księży diecezji śląskiej oraz przeznaczył jako fundator 240 tys. guldenów reńskich na budowę wspaniałej jezuickiej świątyni. Swe rządy na Śląsku upamiętnił w 1632 emisją srebrnych ośmiobocznych monet zwanych klipami z własnym portretem na awersie i napisem: Karol Ferdynand z Bożej łaski królewicz Polski i Szwecji oraz na rewersie z napisem: Episcopus Vratislaviensis (biskup wrocławski). Charakterystykę wewnętrzną miał zróżnicowaną. Po ojcu miał zamiłowanie do muzyki utrzymując na swym dworze, prócz muzyków także śpiewaków i malarzy. Był gospodarny i oszczędny. Szlachtę szczególnie mazowiecką darzył życzliwością. Zdarzało się, że unosił się gniewem a urazy zapamiętywał. O sobie mówił i pisał niechętnie.
Dwukrotne wizyty na Jasnej Górze biskupa Karola Ferdynanda. Po raz pierwszy bp Karol Ferdynand przybył do Częstochowy 7.07.1642, jako osoba towarzysząca królowi Władysławowi IV i jego małżonce Cecylii Renacie. Byli też m.in. książę Filip palatyn Renu z żoną królewną Anną Wazówną, córką Zygmunta III i królewicz Jan Kazimierz. Biskup Karol pozostawił w kaplicy jako wotum “lampę srebrną gałkami złotemi otoczoną”. Pobyt na Jasnej Górze trwał 3 dni. Druga wizyta miała miejsce 8 lat później 11.02.1650. Była to pielgrzymka spełniająca wcześniej podjęte śluby. Również trwała 3 dni. Biskup udzielił paulinom specjalnych uprawnień duszpasterskich z mocą działania na terenie całej diecezji. Pozostawił w darze wotum w postaci złotej tablicy z wyżłobionym na niej tekstem dotyczącym życiorysu Konstantyna Wielkiego.
Źrodła: Płock. Monografia historyczna. Bp A.J. Nowowiejski 1917 Polski Słownik Biograficzny.
ROMAN WINIAREK