Mimo panującej pandemii Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie zaprzestaje swojej działalności prewencyjnej. Na rok 2020 przewidziano kilka kampanii mających propagować bezpieczną pracę w gospodarstwach rolnych.
W 2020 roku większość działań prewencyjnych Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego prowadzona będzie po hasłem kampanii „Nie ryzykujesz, gdy znasz i szanujesz”, która ma na celu zwrócenie uwagi na sposoby zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym rolników, związanym z obecnością zwierząt w gospodarstwach rolnych.
W ubiegłym roku w Kasie odnotowano 1 236 zdarzeń wypadkowych, a większość z nich (94,7%) wystąpiła podczas codziennej obsługi zwierząt: zadawania karmy, udoju, zabiegów zoohigienicznych, czyszczenia pomieszczeń inwentarskich w obecności zwierząt oraz przepędzania lub załadunku zwierząt na środki transportu. Wypadki z grupy „uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta” stanowią drugą pod względem liczebności grupę nieszczęśliwych zdarzeń, którym ulegają rolnicy.
Niewielu rolników postrzega zwierzęta hodowlane jako źródło zagrożenia. Rokrocznie dochodzi do poważnych wypadków, a nawet śmierci, często spowodowanych nieznajomością naturalnych dla zwierząt zachowań oraz niezapewnieniem im dobrostanu (system chowu, który zaspokaja podstawowe potrzeby zwierząt, przede wszystkim w zakresie: pożywienia i wody, potrzebnej przestrzeni życiowej, zapewnienia towarzystwa innych zwierząt, leczenia, higieny, utrzymania mikroklimatu pomieszczeń, warunków świetlnych, a jednocześnie nie pozwala na okaleczanie zwierząt oraz zapewnia im schronienie przed złymi warunkami klimatycznymi). Przestraszone zwierzę, któremu nie zabezpieczono naturalnych potrzeb może ugryźć, kopnąć, przygnieść i przewrócić. Jest to zazwyczaj reakcja na takie bodźce jak: stres, brak dostępu do wody i pożywienia, zbyt mała przestrzeń do życia, zaskoczenie, bolesność gruczołów mlecznych czy obecność owadów w oborze.
Obsługa zwierząt wiąże się również z ryzykiem chorób odzwierzęcych. Można się nimi zarazić poprzez kontakt ze skażonym nawozem, wodą, ziemią, paszą, śliną. Zapobieganie chorobom odzwierzęcym polega na zachowaniu właściwych zasad higieny.
Rolniku! Świadomość zagrożeń i znajomość zachowań zwierząt oraz zaspokojenie ich potrzeb bytowych ograniczają ryzyko niebezpiecznych zdarzeń i chorób
„Rola rolnika by upadku unikał” – to kolejne hasło, pod którym Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego będzie prowadziła w 2020 roku wiele swoich działań prewencyjnych. „Upadki osób” to grupa zdarzeń wypadkowych, do których dochodzi najczęściej podczas pracy w gospodarstwach rolnych. W 2019 roku Kasa wypłaciła 10 295 jednorazowych odszkodowań za wypadki przy pracy, z czego około połowa (4 975) dotyczyła „upadków osób”. W ich wyniku 6 rolników straciło życie.
Większości wypadków przy pracy można zapobiec, jeśli zostaną wcześniej podjęte odpowiednie działania prewencyjne. Warto pamiętać, że poprawa bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym nie zawsze wiąże się z koniecznością angażowania dużych środków finansowych. Bardzo często wystarczy świadomość zagrożeń występujących w gospodarstwie oraz konsekwentne ich eliminowanie. Bezpieczeństwo jest bezcenną wartością i integralnym elementem dobrze prowadzonego gospodarstwa.
Kampania KRUS ,,Rola rolnika by upadku unikał” ma wpłynąć na zmianę świadomości i postaw rolników w zakresie zapobiegania wypadkom przy pracy i rolniczym chorobom zawodowym, a także przyczynić się do zmniejszenia liczby wypadków w rolnictwie.
„Mądrze postępujesz wypadku nie spowodujesz” – to hasło kolejnej z kampanii prewencyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w 2020 roku, której celem jest wskazanie rolnikom zagrożeń wypadkowych związanych z użytkowaniem maszyn i urządzeń rolniczych, a także sposobów ich likwidowania, a w konsekwencji zmniejszenie liczby wypadków z ich udziałem. Tylko w zeszłym roku odnotowano 4 618 ww. zdarzeń, co stanowiło 30,2% wszystkich zgłoszonych w ubiegłym roku. Największą liczbę wypadków stwierdzono podczas: obsługi ciągników rolniczych (22,3%); maszyn, urządzeń do pozyskiwania i obróbki drewna, w tym pilarek tarczowych i łańcuchowych (19,1%), środków transportowych – przyczep, wozów konnych, samochodów dostawczych itp. (14,2%) oraz maszyn i urządzeń do zbioru ziemiopłodów (7,6%).
Według statystyk Kasy najczęściej rolnicy zostali poszkodowani wskutek wypadków z grup:
- pochwycenie, uderzenie przez ruchome części maszyn i urządzeń (30,7%) wszystkich wypadków z udziałem maszyn i urządzeń rolniczych;
- upadki osób (28,4%);
- inne zdarzenia [(zwichnięcia i skręcenia kończyn podczas wychodzenia i wchodzenia z maszyn rolniczych (14,1%)];
- upadki przedmiotów, głównie w czasie agregowania maszyn do prac polowych z ciągnikami rolniczymi (10,0%);
- zetknięcie się z ostrymi narzędziami ręcznymi i innymi ostrymi przedmiotami (6,7%);
- przejechanie, uderzenie, pochwycenie przez środek transportu w ruchu (4,0%).
Winne zdecydowanej większości omawianych wypadków z udziałem maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej są czynniki organizacyjne, techniczne, a także nieprawidłowe postępowanie człowieka.
Przyczyną wypadków z udziałem maszyn i urządzeń był zły stan techniczny maszyn i urządzeń rolniczych: brak napraw i konserwacji, brak właściwych osłon i zabezpieczeń ruchomych części, stosowanie materiałów zastępczych przy naprawach, a także eksploatacja tzw. domowych samoróbek oraz zły stan nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych.
Rolnik podczas pracy z maszynami i urządzeniami rolniczymi musi być skoncentrowany na wykonywanym zadaniu i wykorzystywać maszyny zgodnie z ich przeznaczeniem i zasadami podanymi w instrukcji obsługi.
„Rolniku nie daj się kleszczom!” – tak brzmi hasło kolejnej kampanii prewencyjnej KRUS, której celem jest profilaktyka chorób odkleszczowych, obecnie najczęściej odnotowywanych chorób zawodowych rolników.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na przestrzeni ostatnich 10 lat odnotowała ponad dwukrotny wzrost liczby wypłaconych jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową zakaźną, boreliozą. W 2009 roku odnotowano 132 przypadki zakażenia tą chorobą, natomiast w 2019 roku – 282.
Kasa od wielu lat prowadzi działania prewencyjne, ukierunkowane na propagowanie wśród rolników wiedzy o sposobach ograniczenia ryzyka ukąszenia przez kleszcze oraz zasadach postępowania w przypadku, gdy do niego dojdzie.
„Kości i stawy też rolnika sprawy” – to hasło jeszcze jednej kampanii prewencyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w 2020 roku. Jej celem jest zwrócenie uwagi na przyczyny chorób i urazów układu mięśniowo-szkieletowego, które poza dolegliwościami zwiększają ryzyko wypadku przy pracy rolniczej.
Choroby układu ruchu stanowią poważny problem społeczno-ekonomiczny, a ich powszechne występowanie sprawia, że są zaliczane do chorób społecznych. Bóle mięśni, stawów i kości są wynikiem zaburzeń mięśniowo-szkieletowych obejmujących szeroki zakres problemów zdrowotnych. Najczęściej dotyczą: pleców (odcinek lędźwiowy kręgosłupa), szyi (odcinek szyjny kręgosłupa), ramion oraz kończyn górnych i dolnych. Wynikają zwykle z chronicznego przeciążenia organizmu, a w szczególności kręgosłupa i prowadzą do powstawania mikrourazów oraz przyspieszenia zmian zwyrodnieniowych.
Rolnicy, ze względu na charakter wykonywanej pracy, są szczególnie narażeni na występowanie chorób układu ruchu. Kasa rokrocznie odnotowuje kilka, a czasem kilkanaście typów chorób zawodowych, dotyczących obwodowego układu nerwowego oraz układu ruch, wywołanych sposobem wykonywania pracy. Mimo zwiększonej w ostatnich latach mechanizacji, a nawet automatyzacji prac w tym sektorze produkcji, która umożliwiła wyeliminowanie wielu uciążliwych prac ręcznych, rolnicy wciąż narażeni są na nadmierny wysiłek fizyczny, który prowadzi do zmian chorobowych. Zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu są: ciężka praca fizyczna, pozostawanie przez długi czas w nienaturalnej pozycji (długotrwałe zginanie, skręcanie tułowia, klęczenie, kucanie, itp.), przenoszenie ciężkich przedmiotów i ładunków, wibracje podczas transportu, oddziaływanie maszyn, powtarzalna i monotonna praca, a także zmienne warunki pogodowe (zimno, wilgoć). Przyczynami problemów zdrowotnych kręgosłupa mogą być również nagłe, gwałtowne ruchy wykonywane przez człowieka, szarpnięcie przez zwierzę, a także przewlekły stres, który powoduje napięcie mięśni. Kolejnym powodem jest niedostosowywanie wykonywanych prac do możliwości i stanu zdrowia rolnika. Stan chorobowy narządów ruchu objawia się między innymi drętwieniem kończyn, ograniczeniem swobody ruchu i różnego rodzaju bólami.
Ważne!
Nasilenie dolegliwości bólowych może prowadzić do okresowej lub trwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie, a nawet być przyczyną wypadku przy pracy rolniczej!
Pamiętaj!
„Lepiej zapobiegać niż leczyć”. Eliminując zagrożenia zyskujemy zdrowie, a przede wszystkim bezpieczne miejsce do pracy i życia.