Od parafii do parafii w byłym województwie (2)
Naszą wędrówkę po parafiach rozpoczniemy od dekanatu kłomnickiego. Jest to jedna z najstarszych parafii, ulokowana niegdyś na południowym obrzeżu pierwszej w chrześcijańskiej Polsce diecezji, której siedzibą było Gniezno. Kierowany przez proboszczów kłomnickich dekanat leży nad lewym brzegiem Warty – opuszczającej tutaj obszar b. województwa – i sąsiaduje z dekanatem gidelskim, leżącym już nad prawym brzegiem tej rzeki.
W parafiach obydwu dekanatów “kryje się” wiele ciekawych faktów z dziejów tej ziemi, które warto bliżej poznać. Już wchodząc do kruchty kościoła w Kłomnicach, mijamy po lewej stronie trudno czytelną, bo bardzo starą i spisaną w staropolszczyźnie, mosiężną tablicę epitafijną z tekstem o następującej treści: “Hilaryi z Cieszkowskich de Riviere hrabiny Załuski kasztelanki Liwskiey starościny Groieckiey y orderu gwiaździstego. Damy bywszy wprzódy kanoniczki za wolą iey samy tu jest złożone jej serce jako fundatorki tego kościoła y kollatorki. Pani cnot nayzacnieyszych, pobożnego życia po skończonych piećdziesiąt sześć lat z nami bycia roku tysiąc siedemset dziewięćsiąt czwartego miesiąca kwietnia dnia dwunastego z wyroku Boga zastępów Pana z ziemskich do wiecznych krain zabrana, którey dusza pobożnych Chrześcian westchnieniem i świętym ich się zawsze poleca modleniom”.
Kanoniczka to członkini świeckiego zgromadzenia religijnego (bez konieczności celibatu), a kollatorka – to opiekunka kościoła. Natomiast “de Riviere” to przydomek rodziny Załuskich od momentu, gdy Franciszek-senior Załuski (zmarły w r. 1735 syn Aleksandra, wojewody rawskiego) ożenił się z Dorotą de Riviere pochodzącą z Flandrii (dzisiejsza Belgia). Ich wnuk Franciszek-junior (zmarły w r. 1805 ) ożenił się właśnie z Hilarią Cieszkowską, a portret jego znajduje się w zakrystii kłomnickiego kościoła. Za fundatora kościoła uważa się także następnego z Załuskich – właściciela Kłomnic Andrzeja i jego żonę Marię. Ich wszystkich upamiętnia teraz łaciński napis nad wejściem do kościoła, który brzmi: “Soli Deo Vota Mea” (Jedynemu Bogu Dary Nasze).
Parafia w Kłomnicach istniała już na pewno w r. 1406, a więc musiała powstać pod koniec XIV w. W tym czasie posiadała kościół drewniany ufundowany przez dziedzica Kłomnickiego (herbu Oksza), który na początku XVIII w. uległ ruinie. Następny, też drewniany, powstał w r. 1728 kosztem Janiny Leszczyńskiej z Brzostowskich – wojewodziny kaliskiej. Gdy po 36 latach spłonął, następny – już murowany – zbudowali w latach 1779-89 właśnie Załuscy. Ten kościół dotrwał do dzisiaj, choć w r. 1918 został powiększony – już z ofiar parafian i staraniem ks. Romana Kossowskiego, który był tutaj proboszczem do r. 1935. Zrabowane w czasie drugiej wojny światowej trzy dzwony zostały już w r. 1946 zastąpione nowymi. Kościół ten stoi przy ul. Częstochowskiej, która stanowi odcinek dawnej szosy warszawskiej (zbudowanej w r. 1937) i do czasu powstania trasy szybkiego ruchu (w r. 1976) cały transport samochodowy ze Śląska na północ kraju przebiegał obok tej świątyni.
Naprzeciwko kościoła widoczne są obiekty szkolne oraz nowa hala sportowa. Szkolnictwa w Kłomnicach ma już 200 lat, o czym informuje jedna z trzech tablic umieszczonych na ścianie budynku Zespołu Szkół (podstawowej i gimnazjalnej).
Andrzej Siwiński