Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa to instytucja rolna – agencja wykonawcza realizująca zadania ściśle określone w ustawie z dnia 10 lutego 2017 roku o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (Dz. U. 2017 poz. 623). Należy do nich m.in.: wspieranie i wdrażanie innowacyjności w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym.
Innowacje to klucz do postępu w każdej dziedzinie. Sektor rolny, z uwagi na swoją specyfikę, nie jest w stanie przeznaczyć wystarczającego kapitału na działania rozwojowe. Dlatego też konieczne staje się podejmowanie wysiłków w kierunku prowadzenia procesów innowacyjnych, które spowodują, że polscy rolnicy i producenci rolni będą konkurencyjni na zmieniającym się rynku globalnym. W tym celu w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa powołano pion innowacji i rozwoju, który podejmuje szereg działań zmierzających do efektywnego wdrażania innowacji w rolnictwie i sektorze rolno-spożywczym.
Obecnie Departament Innowacji i Rozwoju KOWR realizuje następujące projekty: „Platforma Żywnościowa”, PROM – „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności”, „System Satelitarnego Monitorowania Upraw Rolnych (S2MUR)”.
Platforma Żywnościowa
Od marca 2020 r. Giełda Papierów Wartościowych uruchomiła nowy rynek – Rynek Towarów Rolno-Spożywczych (RTRS), nazywany również Platformą Żywnościową. Projekt powstał z inicjatywy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju. Realizuje go Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w konsorcjum z Instytutem Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego i Instytutem Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Finansuje go Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w ramach programu GOSPOSTRATEG.
Platforma Żywnościowa to pionierskie rozwiązanie na polskim rynku, wprowadzające standardy obrotu giełdowego towarami rolno-spożywczymi. Przez pół roku (od marca do końca sierpnia 2020 r.) trwa pilotaż systemu. Pilotaż giełdy towarów rolno-spożywczych, na zlecenie KOWR realizuje Towarowa Giełda Energii S.A. (TGE S.A.).
Transakcje będą dotyczyły pszenicy, na którą będą zawierane kontrakty typu spot, tj. rozliczane po aktualnych cenach z natychmiastową dostawą towaru. W fazie pilotażu można kupić pszenicę w trzech standardach jakościowych: premium, konsumpcyjną i paszową.
Handel odbywa się w formie elektronicznej poprzez Domy Maklerskie i System Magazynów Autoryzowanych świadczących usługi magazynowania lub nieświadczących usługi przechowywania. W obrocie towarowym bierze udział również Izba Rozliczeniowa, która prowadzi rozliczenia finansowe między stronami transakcji.
Projekt przewiduje także sprzedaż aukcyjną, która została wprowadzona dodatkowo, po konsultacjach z rynkiem, i skierowana do tych podmiotów, które mogą sprzedawa
przez własne magazyny autoryzowane.
Platforma Żywnościowa jako mechanizm stworzony do obrotu produktami rolnymi ma być bezpiecznym, wiarygodnym i transparentnym sposobem zawierania transakcji. Ma zapewniać równowagę rynkową, wystandaryzowane i jednolite jakościowo partie towarów, gwarancję zapłaty, dotrzymywanie terminów oraz równe traktowanie wszystkich uczestników rynku.
W przyszłości planuje się wprowadzenie kontraktów terminowych oraz rozszerzenie asortymentu, np. o kukurydzę, rzepak, odtłuszczone mleko w proszku, koncentrat soku jabłkowego, cukier, półtusze wieprzowe.
Podstawą funkcjonowania Rynku Towarów Rolno-Spożywczych są Giełda, Izba Rozliczeniowa (IRGiT) i magazyny autoryzowane oraz domy maklerskie. Sieć autoryzowanych magazynów, pokrywająca docelowo obszar całego kraju, umożliwi fizyczne rozliczenie transakcji z dostawą towaru. Na giełdowym rynku rolnym magazyny autoryzowane są odpowiedzialne za weryfikowanie i jakość przechowywanego towaru będącego w obrocie giełdowym, ewidencjonowanie towaru, rozliczenie transakcji w towarze i fizyczną dostawę produktów. IRGiT jest odpowiedzialna za obsługę zabezpieczeń i rozliczeń finansowych.
Pierwszym domem maklerskim – członkiem rynku TRS – został Dom Maklerski BOŚ, który świadczy usługi pośrednictwa w zawieraniu i rozliczaniu transakcji w zakresie obrotu pszenicą. Obrót pszenicą na RTRS jest prowadzony w formule rynku kasowego (tzw. rynek spot). BOŚ od wielu lat uczestniczymy w kształtowaniu się mechanizmów giełdowego obrotu energią elektryczną, gazem ziemnym i prawami majątkowymi. Teraz, wszedł w nowy segment rynku rolnego, jakim jest obrót pszenicą.
Obecnie na RTRS jest 15 profesjonalnych magazynów autoryzowanych, które zapewniają możliwości składowania towarów będących przedmiotem obrotu giełdowego. Łączna pojemność przechowalnicza wynosi co najmniej 75 tys. ton. Warto odnotować, że na Platformie Żywnościowej jest 12 magazynów należących do ELEWARR-u.
PROM – „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności”
1 marca 2020 r. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa rozpoczął realizację projektu PROM – „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności”.
Celem projektu PROM jest wzmocnienie instytucji publicznych w zakresie zarządzania polityką publiczną dotyczącą ograniczania strat i marnotrawstwa żywności, jak również opracowanie planu przeciwdziałania stratom i marnotrawstwu żywności.
KOWR w ramach fazy przygotowania wyników badań do zastosowania w praktyce jest odpowiedzialny za opracowanie „Krajowej strategii ograniczania strat i marnotrawstwa żywności”, w której zostaną określone kierunki rozwoju oraz opracowany plan przeciwdziałania stratom i marnotrawstwu żywności.
KOWR na podstawie wyników badań uzyskanych w ramach fazy badawczej projektu, będzie odpowiedzialny m.in. za określenie stanu obecnego, ocenę skuteczności działań w kraju, analizę działań podejmowanych przez wybrane kraje UE, przeprowadzenie analizy SWOT oraz identyfikację podmiotów zaangażowanych i odpowiedzialnych w proces marnotrawienia żywności oraz określenie działań na przyszłość.
Rolą KOWR w ramach Strategii będzie również wskazanie priorytetów oraz kierunków interwencji zmierzających do ograniczania marnotrawstwa żywności w kraju, w tym rozwiązań legislacyjnych i samoregulujących.
Czas realizacji Strategii przez KOWR to 18 miesięcy – od 01.03.2020 r. do
31.08.2021 r.
„Krajowa strategia ograniczania strat i marnotrawstwa żywności”, jest jednym z zadań projektu PROM, który jest realizowany w ramach programu GOSPOSTRATEG na podstawie umowy o wykonanie i finansowanie projektu zawartej z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju przez konsorcjum w składzie:
-
Federacja Polskich Banków Żywności (lider),
-
Instytut Ochrony Środowiska – PIB,
-
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
-
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa,
-
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności.
Projekt składa się z 8 zadań:
-
Oszacowanie strat i marnotrawstwa żywności oraz opracowanie systemu ich monitorowania;
-
Bezpieczeństwo żywnościowe a bezpieczeństwo żywności – partycypacja społeczna;
-
Zarządzanie ryzykiem strat i marnotrawstwa żywności;
-
Opracowanie założeń monitoringu żywności przekazywanej na cele charytatywne oraz giełdy darowizn żywności;
-
Strategia racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności;
-
Kampania społeczna „Nie marnuj jedzenia”;
-
Ratowanie żywności przed zmarnowaniem;
-
Procedura przekazywania żywności na cele społeczne – pilotaż.
System monitorowania upraw rolnych
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa ogłosił przetarg na system satelitarnego monitorowania upraw rolnych w Polsce (S2MUR). Jego wartość KOWR szacuje na 134,1 mln zł netto, czyli blisko 165 mln zł brutto, w tym dużą część kosztów stanowią wysokorozdzielcze zdjęcia satelitarne.
Projekt ma obejmować ok. 16 mln ha upraw, 1,43 mln gospodarstw i 35 mln działek. Zamówienie, podzielone na 10 etapów, ma zostać zrealizowane przez okres 36 miesięcy od momentu podpisania umowy, ale nie później niż do 28 kwietnia 2023 r. Wadium w przetargu ustalono na 4 mln zł.
Kryteria oceny ofert to okres gwarancji wydłużony ponad obowiązkowe 24 miesiące (waga 20), jakość rozumiana jako „liczba poletek testowych wybranych do opracowania i walidacji modeli szacowania strat i plonów” (20) i cena (60). Postępowanie prowadzone jest w procedurze przyspieszonej. Skrócenie składania terminu ofert KOWR uzasadnia pilną potrzebą monitorowania zjawiska suszy w Polsce.
W ramach zamówienia przewidziane jest monitorowanie zjawiska suszy od roku 2020 na podstawie wypracowanego i dostępnego algorytmu obliczeniowego. Walidacja algorytmu wymaga przygotowania badań terenowych, które powinny zostać wykonane przed zbiorami.
Zgodnie z umową pierwszy etap zamówienia, polegający na organizacji projektu, ma się zakończyć w ciągu trzech miesięcy od jej podpisania. W przetargu mogą startować firmy, które m.in. w ciągu ostatnich sześciu lat wykonały co najmniej jedną usługę lub projekt polegający na opracowaniu systemu przetwarzania danych satelitarnych wykorzystującego modele i algorytmy przeliczeniowe i przeznaczonego do monitorowania upraw rolnych oraz co najmniej jedną usługę polegającą na wdrożeniu systemu informacji przestrzennej o zasięgu krajowym, obsługującego co najmniej 5 TB danych.
KOWR wymaga też od oferentów posiadania zespołu ponad 70 specjalistów o konkretnych kwalifikacjach, m.in. analityków danych satelitarnych, data science oraz danych agro i meteo. Przed ogłoszeniem przetargu KOWR przeprowadził dialog techniczny, w którym wzięły udział trzy podmioty.