W świecie, w którym żyjemy, awans zawodowy, towarzyski, a także materialny, będący wynikiem uzyskania dobrze płatnej pracy, uzależniony jest od umiejętności szybkiego przyswajania wiedzy, zdobywania nowych kwalifikacji, poszerzania horyzontów intelektualnych.
Osoby piastujące wysokie i odpowiedzialne stanowiska doskonale zdają sobie sprawę z tego, że sprawny umysł i dobra pamięć to podstawa sukcesu w każdej dziedzinie.
Badania neurobiologów (uczonych zajmujących się pracą mózgu) dostarczyły niepodważalnych dowodów na to, że ćwiczenia zdolności intelektualnych nie tylko opóźniają następujące z wiekiem osłabienie sprawności intelektualnej, ale są w stanie ten proces zatrzymać, a nawet… odwrócić, czyli osobom w podeszłym wieku przywrócić sprawność umysłową trzydziestolatków (Harvard University – Douglas Powell).
Amerykańscy neurobiolodzy twierdzą, że intensywny trening mózgu prowadzi do utrzymania go w sprawności nawet w wieku bardzo sędziwym. Potencjał intelektualny, wzbogacony zasobami gromadzonych przez lata doświadczeń, pozwala na dokonywanie operacji myślowych znacznie bardziej skomplikowanych niż te, które zachodzą w młodych, świeżych, ale jeszcze niewyćwiczonych umysłach. Poza tym udowodnili, że „nietrenowane” komórki mózgowe nie giną, lecz zapadają w głęboką drzemkę. Największe znaczenie dla sprawności intelektualnej ma rozwój kory mózgowej, stopień pofałdowania powierzchni mózgu, liczba synaps, czyli połączeń pomiędzy poszczególnymi komórkami mózgu, a zwłaszcza struktura tych połączeń. W mózgu działa około 100 miliardów komórek nerwowych, z których każda powiązana jest synapsami z około 10 tysiącami innych, dając w efekcie myśl, tworząc pomysły, rejestrując zdarzenia, decydując o naszym postępowaniu. To właśnie od liczby synaps, a zwłaszcza od ich struktury, uzależniona jest nasza sprawność intelektualna, nasza inteligencja. Z niektórych komórek nerwowych w mózgu może wychodzić nawet do 125 tysięcy synaps.
A teraz niesłychanie ważna informacja, którą powinni Państwo koniecznie zapamiętać i to na zawsze. Otóż, liczba synaps w mózgu i struktura połączeń, jakie tworzą, uzależniona jest przede wszystkim od nas samych. Każdy może mieć nadzwyczaj sprawny umysł, jeśli tylko na ćwiczenia umysłowe poświęci odpowiednio dużo czasu. Niepotrzebne są do tego ani jakieś specjalne uzdolnienia, ani wyższe wykształcenie. Konieczna jest tylko wytrwałość i systematyczność w ćwiczeniach umysłowych, gdyż to przede wszystkim one powodują wzrost liczby synaps, co z kolei bezpośrednio przekłada się na naszą sprawność intelektualną.
Umysł można trenować na różne sposoby. Najlepsze, najbardziej spektakularne rezultaty daje jednak trening na gruncie matematyki i szachów. W przypadku ćwiczeń umysłowych wykorzystujących matematykę korzyść jest podwójna. Nie tylko nasz umysł staje się coraz sprawniejszy, ale na dodatek zyskujemy możliwość zdobycia w przyszłości dobrze opłacanego zawodu – oczywiście dotyczy to tych Czytelników niniejszego artykułu, którzy są jeszcze uczniami. Wszystkich zachęcam gorąco do zapoznania się z rankingiem najlepiej płatnych zawodów w USA opublikowanym przez „The Wall Street Journal” (znajduje się na naszej stronie internetowej, www.swiatmatematyki.pl). Jest on o tyle istotny, że za jakieś 15 lat będzie obowiązywał także w Polsce.
Trening umysłowy wykorzystujący matematykę może być przyjemny, a nawet wręcz pasjonujący, dowodem czego jest panoramiczna krzyżówka cyfrowa zamieszczona w niniejszym numerze. Zachęcam do wypróbowania swoich sił w zmierzeniu się z nią.
Chciałbym w tym miejscu zwrócić uwagę na pewną bardzo istotną różnicę, jaka dokonuje się w umysłach osób rozwiązujących krzyżówki literowe i krzyżówki cyfrowe. Otóż, w przypadku rozwiązywania krzyżówek literowych – tych, które powszechnie zamieszczają gazety – cała praca naszego mózgu sprowadza się jedynie do przypomnienia sobie, czy znamy opisane w krzyżówce słowo, czy też nie. Wysiłek umysłowy związany z procesem przypominania i ewentualnego kojarzenia nie jest tutaj duży i w związku z tym przyrost liczby synaps nie jest zbyt imponujący. Natomiast w przypadku rozwiązywania krzyżówek cyfrowych zmuszeni jesteśmy nie tylko do często bardzo intensywnej pracy umysłowej, związanej z wyjątkowo wartościowym procesem kombinacyjnym dokonującym się w naszym mózgu i zaawansowaną czynnością kojarzeniową, ale przede wszystkim do pracy intelektualnej, nadzwyczaj zróżnicowanej w porównaniu z rozwiązywaniem krzyżówek literowych. Każdy zresztą może przekonać się o tym sam, próbując rozwiązać proponowaną przez nas krzyżówkę. Tych, którzy ją rozwiążą (prawidłowym rozwiązaniem jest hasło, będące czterocyfrową liczbą), gorąco zachęcam do nadesłania hasła do redakcji „Świata Matematyki” e-mailem: konkurs@swiatmatematyki.pl. Nagroda pewna! Każdy bowiem, kto przyśle prawidłowe hasło, otrzyma w prezencie egzemplarz jednego z archiwalnych numerów „Świata Matematyki” – jedynego w Polsce matematycznego czasopisma popularnonaukowego dla młodzieży szkolnej. Periodyk ten adresowany jest do ambitnej młodzieży (i nie tylko), która pragnie w przyszłości coś w życiu osiągnąć. Tematyka „Świata Matematyki” dotyczy na ogół zagadnień matematycznych wykraczających poza program nauczania w szkole, a więc przeznaczonych w dużej mierze dla tych uczniów, którzy chcieliby otrzymać na koniec roku ocenę celującą. Jednak sposób redagowania pisma jest niezwykle przystępny, więc z powodzeniem mogą z niego korzystać również uczniowie przeciętni, którzy mają z matematyki oceny dobre, a nawet niższe, pod warunkiem, że będą chcieli poszerzać swoje horyzonty, a wówczas „celujący” również będzie w zasięgu ich możliwości. Systematyczna lektura „Świata Matematyki” umożliwia bardzo szybki rozwój intelektualny!
Jak widać, warto więc rozwiązać tę krzyżówkę. Wygrana może bowiem otworzyć Państwa dzieciom nowe perspektywy, gdyż dzięki niej może okazać się, że posiadają one predyspozycje do matematyki, z czego wcześniej nikt sobie nie zdawał sprawy, nawet nauczyciele. Na marginesie muszę z przykrością stwierdzić, że szkoła, niestety, nie jest nastawiona na rozwój jakichkolwiek talentów, a tym bardziej matematycznych. W części drugiej omówimy przeróżne metody rozbudzania mózgu, oczywiście przede wszystkim te najbardziej skuteczne.
redaktor naczelny
„Świata Matematyki”
Eugeniusz Sikorski