CZĘSTOCHOWSKIE PUBLIKACJE
Matko, Ojcze, siostry moje
Idę do Was, myślami, bo w zimnej celi stoję,
Mury nas dzielą, więc proszę Boga naszego
By pozwolił mi wrócić do Was – domu rodzinnego
Edward Szostak
Autora książki „Ścieżkami życia – wspomnienia harcerza, więźnia politycznego PRL”, dh. Edwarda Szostaka, poznałem jako sprawującego funkcję z-cy komendanta Częstochowskiego Hufca ZHP podczas uroczystości rocznicowych skautingu, utworzenia Harcerskiego Kręgu Seniorów SIENKIEWICZACY, przy Hufcu ZHP, którego byłem członkiem. Poprzez współdziałanie w uroczystościach 85-, 90-, 95-lecia Harcerstwa Ziemi Częstochowskiej Zjazdu Hufca ZHP, corocznych spotkań opłatkowych, mszy św. w Kościele NMP za poległych i zmarłych częstochowskich harcerzy.
Idea harcerstwa łączyła nas w działalności na rzecz młodzieży harcerskiej – krzyż harcerski – mój przedwojenny, Autora – krzyż rycerski powojenny, oraz Krzyż Niezłomnych – Niezłomni Tobie Ojczyzno Zawsze Wierni -, Autora za represje w PRL, mój za represje w okupacji sowieckiej w 1944 r.
Edward Szostak był wzorcowym w sprawowaniu w swej funkcji – zasadniczym, wyrozumiałym dla instruktorów, drużynowych, opiekuńczym młodych harcerzy. Nigdy nie ujawniał swoich dolegliwości i przeżyć. Dopiero podczas wzajemnego spotkania w dniu 6 kwietnia 2010 r. wręczył mi książkę swojego autorstwa z dedykacją: Dh Mieczysławowi Hrehorów w dowód przyjaźni – Edward Szostak.
Wzruszyły mnie opisane wyznania z przeżyć młodego harcerza, już więźnia politycznego PRL. Podziwiam autora za tłamszenie – tłumienie w sobie 6 i pół letniego bycia więźniem politycznym, a co odbiło się na jego zdrowiu i psychice…
Dopiero obecnie w 2010 roku ujawnił swoją katorgę i to tylko dzięki inspiracji swoich córek i wnuków.
Właśnie w sierpniu br. Autorowi mija 60 lat od aresztowania i skazania na 12 lat więzienia oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 5 lat za przestępstwo szczególnie niebezpieczne polegające na udziale w związku mającym na celu dokonania zbrodni obalenia ustroju oraz przechowywania broni palnej.
Książka – opowieść Edwarda Szostaka „Ścieżkami życia” – Wspomnienia harcerza, więźnia politycznego PRL, pod redakcją Elżbiety Szostak – wydanie styczeń 2010 r., ujęta jest w ciekawej konwencji – narracji Olka – przyjętego pseudonimu, która nie nuży opisem wspomnień, opartych na faktach i własnych przeżyciach autora.
Opowieść rozpoczyna się sielsko dla 8-letniego Olka, wychowującego się w folklorze dzielnicy podjasnogórskiej w okolicach Rynku Wieluńskiego. Błogostan dziecięcy i jego rodziny przerywa wybuch II wojny światowej. Skutki nalotów niemieckich samolotów, również na bezbronnych, utkwił Olkowi w pamięci, w tym widok płaczących nad martwymi ofiarami. Dotkliwa bieda, jaka również nie ominęła jego rodziny, dla jej ulżenia Olek opuścił swój dom, do którego stale tęsknił i został przyjęty przez zaprzyjaźnione rodziny na wsi, już na terenie zaanektowanym – Rzeszy Niemieckiej, a zajęciem jego było wypasanie krów i pomoc w pracach gospodarskich.
Odmienne życie aniżeli w mieście, czasowa rozłąka była rekompensowana otaczającą przyrodą, obserwacja flory i fauny oraz koleżeństwem z innymi chłopcami, którzy jak on, przybyli na wieś, aby pomóc głodującym pozostającym w mieście.
W czasie pobytu, jak autor określa „na emigracji” będąc wnikliwym obserwatorem, poznał Życie Polaków w Rzeszy Niemieckiej. Po powrocie do domu rodzinnego, uczęszcza do szkoły, w 1942 r. przystępuje do I komunii św. Okres ten opisuje na rozdziałach – powrót do rodziny – szkoła – niebezpieczne wyprawy. Opisuje wydarzenia i dokonane mordy podczas okupacji niemieckiej.
Wkroczenie wojsk sowieckich do Częstochowy16 stycznia 1945 r., ich postępowanie i zachowanie określa w rozdziale Wkroczenie Rosjan. Credo Olka – harcerzem być – jego przynależność do Związku Harcerstwa Polskiego, zaważyła na przyszłości. Z wielkim zaangażowaniem rozpoczął działalność organizacyjną drużyn, obozów, uczestnictwa w Zlotach Harc. Opisuje życie harcerskie w służbie Bogu I Polsce, doskonałym sposobem wyżycia się młodzieży w sprawności ruchowej i duchowej. Przytacza fakty i nazwiska osób zajmujących się wcześniej rozwojem ZHP.
W rozdziale „Służba Polsce” w PRL-Konspiracja, omawia przebieg ciężkiej i niebezpiecznej służby w SP od 1 VI 1948 r. w brygadzie Niewce-Jęzor w pobliżu Pustynie Błędowskiej.
Wspomina o trudnym okresie przezywanym przez ZHP w dotychczasowym układzie. Próbowano tworzyć Harcerską Służbę Polsce. W 1949 r. po raz ostatni organizowano tradycyjne obozy harcerskie. Olek jeszcze latem sprawował funkcje oboźnego w obozie nad jeziorem Turawa. Ponownie powołany do Służby Polsce, ciężko pracował w kopalni węgla kamiennego „Miechowice” k. Bytomia.
Bogatszy o doświadczenia i nowe znajomości, powraca do swojego miasta. Olek niezadowolony z przyjmowania w kraju wzorów Związku Radzieckiego, kolektywizacji, co sprzeczne tez z jego ideą, postanowił włączyć się do ruchu oporu, wraz z zaufanymi, do Podziemnej Organizacji Wojska Polskiego. Oddziału AK obejmującej działalnością powiaty częstochowski, kłobucki i lubliniecki, uczestniczył w wyznaczonych przez komendę akcjach. Dzień 7 sierpnia 1950 r. Olek będzie pamiętał do końca życia.
Wpadka – śledztwo Urzędu Bezpieczeństwa w Częstochowie i Lublińcu – to tortury, które okazały się wstępem dalszego losu więźnia politycznego PRL, opisuje drastycznie jakby to niedawno się działo.
W następujących rozdziałach – wyrok Wojskowego Sadu Rejonowego – spętany kajdankami jak złoczyńca, wysłuchuje wyroku nie dając powodu do zadowolenia prześladowcom, nie okazuje słabości.
Dalsze losy Olka – trudne do opisania, to pobyt w szpitalu i więzieniu karno-śledczym w Bytomiu oraz w kolejnym karno śledczym w Sosnowcu Radocha. Najgorszym i najdłuższym rokiem Olka była cela pojedynki w Strzelcach Opolskich, to niebezpieczny koszmar samotności, której ulżył hart ducha i ufność opatrzności Bożej. Dalsze więzienne szare dni, praca w Mechanicznej Wytwórni Obuwia Filii Fabryki OTMĘT, umożliwiła kontaktowanie się ze współuczestnikami więziennej niedoli. Olek przystał na propozycję wstąpienia do nielegalnej organizacji Ruchu Oporu Więźniów politycznych, cieszył się, że jest jej potrzebny. Lecz i tutaj niespodziewanie następuje zdrada. Zaostrzono rygory. Wyczerpujące śledztwo po 2-ch miesiącach nie przyniosło efektów śledczym.
W przedostatnim rozdziale książki można zapoznać się z „aferalną” praca w Mechanicznej Wytwórni Obuwia, w której Olek pracował już, jako kwalifikator skór, działając równolegle w konspiracji. 24 września 1956 r. Olek otrzymuje powiadomienie, ze na mocy amnestii Sąd Wojskowy w Katowicach orzeka łączną, karę 8 lat więzienia z utrata praw publicznych i obywatelskich praw honorowych przez 2 lata i 6 miesięcy.
Ostatni rozdział wydawnictwa, to – ostatni dzień za kratami – wolność wtorek 5 marca 1957 rok, Olek udręczony i wyczerpany, opuszcza bramy więzienia.
We wrześniu 1957 r., po rekonwalescencji, mimo uszczerbku na zdrowiu, autor pełen entuzjazmu kontynuuje swoją społeczną pasję – działalność harcerską. Pełni odpowiedzialne funkcje organizacyjne, inicjuje szkolenia instruktorów, organizuje obozy harcerskie, pielgrzymki ZHP na Jasną Górę.
W październiku 1958 r. zawiera związek małżeński z Jadwigą Swiątek. Pomnaża się rodzina o córki, zięciów i wnuki. Autor uzupełnia wykształcenie, pracuje zawodowo, troszczy się o dobro i rozwój rodziny.
Książka „Ścieżkami życia” – wspomnienia harcerza, więźnia politycznego PRL zawiera 266 stron z 21 rozdziałami, ilustrowana częścią faktologiczną z kolorowymi zdjęciami, kserokopiami wyróżnień, dyplomów, legitymacji, odznak, dokumentów i listów.
Oddzielna informacja autora o dalszych losach bohaterów wspomnień. Na niejednym zdjęciu czytelnicy mogą zobaczyć siebie bądź znajomych, a także w treści przeczytać swoje lub nazwisko znanych osób. Książka – opowieść jest ciekawą lektura nie tylko dla harcerzy czy uczestników w konspiracjach w sferze doznań autora z ewentualną „konfrontacja” własnego postępowania?
Czytelnicy, młodzież szczególnie, zapozna się z ujawnionym przez autora represyjnym postępowaniem wobec bezbronnych, śledczych, sądów wojskowych, brutalizacją służb bezpieczeństwa i więziennictwa ówczesnego okresu.
Olek z niezamierzonej więziennej opresji, zahartowany, wyrasta na przykładnego działacza społeczno politycznego, niestrudzonego i ofiarnego dla umiłowanego harcerstwa, przykładnego męża, ojca opiekuna własnej, bardzo licznej rodziny.
Swoje opowieści kończy przesłaniem:
„Ci, co odeszli SA gdzie wszyscy Święci
Od Ciebie Polsko, chcą tylko pamięci.
Od rodziców, wychowania dzieci w miłości do Ciebie
By stanęły jak Oni, gdy będziesz w potrzebie.”
Wszelkie uznanie dla Autora za trud w opracowaniu wspomnień.
O Autorze
Por. hm. Edward Szostak pseudonim Olek urodził się w Częstochowie 7-ego października 1931 r. w rodzinie Barbary i Aleksandra i wraz z rodzicami oraz siostrami Barbarą i Haliną, zamieszkiwał w dzielnicy podklasztornej w rejonie Rynku Wieluńskiego.
W marcu 1945 r. rozpoczął swoją służbę w 9 częstochowskiej drużynie harcerskiej im. Jana Kilińskiego.
W listopadzie 1949 r. Włączył się w działalność Nielegalnej Podziemnej Organizacji Wojska Polskiego AK, zrażony postępującą sowietyzacją naszego kraju. W sierpniu 1950 r. zostaje aresztowany mając 19 lat i skazany na 12 lat więzienia przez rejonowy Sąd Wojskowy w Katowicach. Przeżywa gehennę więźnia politycznego w więzieniach w Lublińcu, Bytomiu, Sosnowcu, Strzelcach Opolskich.
5 marca 1957 r. W wyniku amnestii po sześciu i pół roku odzyskuje wolność. Po przywróceniu sprawności psychicznej i fizycznej, we wrześniu 1957 r. Ponownie z zapałem i poświęceniem kontynuuje działalność w ZHP. Organizuje 9. Częstochowską Drużynę Harcerską a następnie 29 Częstochowską Drużynę Harcerską im. Adama Mickiewicza przy szkole podstawowej nr 18 w Cz-wie.
Równocześnie po wielu staraniach pracuje fizycznie w Przedsiębiorstwie Transportu Handlu Wewnętrznego.
5 października 1958 poślubia Jadwigę Świątek, rodzą się trzy córki. Powiększa się rodzina o trzy wnuczki, czterech wnuczków i zięciów, które są inspiratorami wydawnictwa “Ścieżkami życia” wspomnienia harcerza, więźnia politycznego PRL Edwarda Szostaka.
Pracując zawodowo, z pełnym zadowoleniem i inicjatywą działa w ZHP, sprawując odpowiedzialne funkcje w strukturze Związku-drużynowego, komendanta szczepu, przewodniczącego kręgu instruktorów, po zaszczytną funkcję zastępcy komendanta Hufca ZHP.
Inicjuje i organizuje obchody jubileuszowe ZHP, uroczystości patriotyczne, imprezy, turnieje sportowe dla młodzieży, ogólnopolską pielgrzymkę ZHP na Jasną Górę.
Jest autorem książki “W kręgu historii i harcerskich tradycji”, “Harcerstwo polskie u stóp Jasnogórskiej Pani 1920-1977″,
16:25:34 Ania (wildrose712@tlen.pl/Tlen)
współautorem „Z dziejów ruchu harcerskiego w Częstochowie” opublikowanych w miejscowej prasie kilkadziesiąt biografii harcerzy i harcerek częstochowskich.
Jest członkiem Związku Więźniów politycznych, Honorowym Członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK, Stowarzyszenia Szarych Szeregów.
Jest kombatantem. Za swoją działalność i zasługi społeczno-polityczne został wyróżniony i odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi dla ZHP z Rozetą i Mieczami, Krzyżem Niezłomnych, Krzyżem Więźnia Politycznego, Złotym Modelem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Odznakę Weterana Walk o Niepodległość, Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej, Odznaką Honorową dla Rozwoju Województwa Częstochowskiego.
Autor w bieżącym roku czci swój jubileusz 45-lecia działalności w ZHP. Uczestniczy bieżąco w pracach HUFCA ZHP, Światowego Związku Żołnierzy AK, Stowarzyszenia Szarych Szeregów oraz w spotkaniach z dziećmi i młodzieżą, propagując patriotyczne wychowanie i korzyści z przynależności do ZHP.
Recenzent – Mieczysław Zbigniew Hrehorów – jest harcerzem Chorągwi Lwowskiej od 1930 r. i w 1939 r. w stopniu ćwika z uprawnieniami drużynowego ZHP.
W czasie okupacji od września 1939 r. –sowieckiej, niemieckiej i powtórnie sowieckiej na Kresach Wschodnich, był członkiem konspiracyjnej organizacji harcerskiej, represjonowany w 1944 r. przez NKHB.
Ekspatriowany w 1945 zamieszkał w Częstochowie i jako student pierwszej wyższej uczelni WSAH w naszym mieście, włączył się w działalność ZHP Hufca Częstochowskiego.
W 1957 r. był organizatorem i komendantem obozów 1 Drużyny Skautów przy Liceum im. H. Sienkiewicza, stałego w Lelitach k. Działoszyna, wędrownego szlakami Karkonoszy, Pienia, Tatr łącznie ze zdobyciem przez harcerzy Rysów najwyższych szczytów polskich.
W 1947 r. był współorganizatorem Harcerskiego Klubu Sportowego ŻUBR, jego V-prezesem sportowym, społecznym instruktorem piłki ręcznej.
W 1947/48 pełni funkcję oboźnego obozu zimowego Częstochowskiego Hufca ZHP w Boguszowie k. Wałbrzycha. Należał do Harcerskiego Kręgu Seniorów „SIENKIEWICZACY”, jest założycielem Harcerskiego Kręgu Seniorów „KRESOWIACY” pod patronatem Tow. Miłośników Lwowa i Kresów Północnych, Wschodnich, inicjatorem powołania społecznego komitetu budowy pomnika Orląt Lwowskich, na który „KRESOWIACY” dokonali pierwszej wpłaty (pomnik odsłonięto w Częstochowie 9 czerwca 2005 roku).
Recenzent jest odznaczony Krzyżem Niezłomnych, Krzyżem 85-lecia Ziemi Częstochowskiej, Medalem za Zasługi dla Częstochowskiego Hufca ZHP, Odznaką za Zasługi dla Hufca ZHP 95-lecia Harcerstwa Ziemi Częstochowskiej.
Mieczysław Zbigniew Hrehorów