21 września, przy pomniku Pamięci Żydów Częstochowian uczczono 78. rocznicę deportacji ok. 40 tys. Żydów częstochowskich do obozu zagłady w Treblince. Wywózka rozpoczęła się 22 września 1942 roku.
Niemcy rozpoczęli likwidację częstochowskiego getta dzień po jednym z najważniejszych żydowskich świąt – Jom Kippur. Ostatecznie zakończyła się w nocy z 7 na 8 października.
W 1939 roku w Częstochowie mieszkało 28 tysięcy Żydów. Kolejni przybyli tu później z terenów wcielonych do Rzeszy, przenoszono tu także ludność żydowską z okolicznych miasteczek. Na mocy rozporządzenia wydanego przez stadthauptmanna Richarda Wendlera, 9 kwietnia 1941 roku utworzono getto. Jego obszar wyznaczały od północy ulice Kawia, Kiedrzyńska i Jaskrowska, od południa ulice Fabryczna (obecnie Mielczarskiego), Narutowicza (obecnie Krakowska) i Strażacka, od wschodu rzeka Warta, a od zachodu tory kolejowe. Obszar getta obejmował w dużej części terytorium przedwojennej żydowskiej dzielnicy.
Pomnik czczący pamięć likwidacji getta w Częstochowie powstał w 2009 roku z inicjatywy i funduszy Zygmunt Rolata, Przewodniczący Światowego Związku Żydów Częstochowian i Ich Potomków, Honorowego Obywatela Częstochowy. Autorem projektu jest zmarły przed 4 laty Samuel Willenberg, powstaniec i uciekinier z Treblinki, uczestnik Powstania Warszawskiego. W Galerii Dobrej Sztuki można teraz oglądać ogólnopolską wystawę rzeźb przygotowaną przez IPN w Warszawie, zatytułowaną Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga.
Organizatorem obchodów rocznicowych było Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Częstochowie.
foto: Łukasz Kolewski