Po hucznym okresie karnawału, nastał czas pokuty, okres czterdziestodniowego postu rozpoczynający się tradycyjną środą popielcową. W tym dniu, 1 marca 1922 roku, we wszystkich świątyniach katolickich odprawiono nabożeństwo żałobne, po którym tenże kapłan, który odprawiał Mszę świętą, posypywał głowy popiołem na znak znikomości uciech doczesnego żywota. Zwyczajem dorocznym, przez cały czas Wielkiego Postu nabożeństwa pasyjne odprawiane były we wszystkich świątyniach.
Po raz trzeci w całym kraju, w tym w Częstochowie, obchodzono uroczyście Imieniny Józefa Piłsudskiego. Trwały one dwa dni. W sobotę 18 marca 1922 roku, o godzinie 21.00 przeszli w defiladzie przez ulice miasta żołnierze miejscowego garnizonu z orkiestrą na czele. Nad Magistratem puszczono rakiety świetlne. Ożywienie miasta trwało do późnej nocy. Dnia następnego, w niedzielę 19 marca 1922 roku, w dzień Imienin Solenizanta o godzinie 9.30, przed szczytem Kaplicy Matki Boskiej na Jasnej Górze, kapelan dywizji ks. major Kopel odprawił nabożeństwo, wobec zgromadzonych u podnóża świątyni oddziałów wojska, młodzieży szkolnej, przedstawicieli władz państwowych i komunalnych, instytucji, stowarzyszeń oraz zastępów wiernych. Po nabożeństwie odbyła się defilada wojskowa na placu przed kościołem św. Jakuba w Częstochowie, wobec dowództwa i korpusu oficerskiego z gen. podporucznikiem Eugeniuszem Pogorzelskim na czele. Po południu w parku Staszica odbył się koncert orkiestry wojskowej 27 pułku piechoty, a wieczorem w Sali Straży Ogniowej Ochotniczej w Częstochowie liczne zastępy publiczności zgromadziła akademia ku czci Naczelnika Państwa. Uroczysty wieczór rozpoczął referat wygłoszony przez J. Paszkowską streszczającą idee Józefa Piłsudskiego, jako twórcy Legionów Polskich. Po referacie nastąpił koncert. Jednym z wykonawców była F. Krasińska, która „odegrała na fortepianie sonatę patetyczną (sonata c-moll nr 8 op. 13) Ludwiga van Beethovena, wykazując wyrobioną technikę, temperament i wrodzone zdolności muzyczne. Dla czystości gry pedałem należy łączyć tylko takie figuracje, które są oparte na jednym i tym samym akordzie, w razie zmian akordów dobrze jest używać pedału synkopowanego po akordzie. Gra pamięciowa ma tę zaletę, że wyklucza zatrzymywanie tempa przy obracaniu kartek” – pisano w „Gońcu Częstochowskim”.
Niedzielny obchód Imienin Naczelnika Państwa, 19 marca 1922 roku, wypadł nad wyraz wspaniale. Stosownie do wezwania komitetu gmachy publiczne i domy prywatne udekorowane były flagami w barwach narodowych. Pięknie przystrojone były również niektóre balkony instytucji wojskowych, w licznych oknach oraz na wystawach sklepowych widniały portrety Naczelnika Państwa pomysłowo udekorowane, a wieczorem oświetlone różnobarwnymi światełkami.
Niestety pogoda nie była bynajmniej wiosenna. Pierwszy dzień tej pory roku, 21 marca 1922 roku, przyniósł całkiem zimową niespodziankę pod postacią grubej warstwy śniegu, powstałej z nocnej śnieżycy. Utworzone z tego powodu w niektórych miejscach zaspy utrudniały w znacznym stopniu komunikację tak pieszą, jak i kołową. Pociągi do Częstochowy przybywały z opóźnieniem. Najwięcej jednak zmiana taka dała się we znaki wszystkim tym, którzy spodziewali się wiosny, a nie zaopatrzyli się w zapasy węgla. Śnieg, topniejąc przez cały dzień, tworzył na chodnikach przykre roztopy i kałuże, bowiem dozorcy nie wszędzie wykazali się należytą dbałością o stan chodników.
Na posiedzeniu Rady Miasta Częstochowy ponownie przegłosowano 2% podatku od obrotów na rzecz kasy miasta. Jak powiedział prezydent miasta Częstochowy Józef Marczewski, było to „jedyne źródło do zasilenia w gotówkę Rady Miejskiej”. Wstrzymano zaś ściąganie, także na rzecz kasy miejskiej, 10% podatku od węgla. Podniesiono opłaty kancelaryjne. Uchwalono podatek od lokalu w wysokości 50% wnoszonych opłat za mieszkanie, statut nakładania kar za spóźnienie wpłat podatkowych w wysokości 5%, zamiast dotychczasowych 3%. Uchwalono pobieranie na rzecz kasy miejskiej 500 marek polskich podatku od wystawianych paszportów zagranicznych, pobieranie podatku od lokali publicznych, w których wieczorem grała muzyka. Od opłat zwolniono lokale, które w danym dniu kwestowały na cele dobroczynne. Uchwalono wniosek w sprawie zaciągnięcia kredytu w Banku Komunalnym w Warszawie na rok budżetowy 1922 w wysokości 8 000 000 marek polskich i 20 000 000 marek polskich na budowę szkół i szpital w Częstochowie. Zdecydowano zatrudnić stenografiskę, zapisującą obrady Rady Miejskiej w Częstochowie. Na wniosek radnego Józefa Dziuby wezwano Magistrat do gruntownego remontu i uporządkowania Sali Obrad Rady Miejskiej, która przedstawiała istny obraz nędzy i rozpaczy oraz zatrudniono archiwistę miejskiego, który miał pełnić równocześnie funkcję bibliotekarza miejskiego.
Województwo kieleckie reskryptem swym zezwoliło na wyodrębnienie wsi Kamienica Polska z terenu dawnej gminy i utworzenie samodzielnej gminy. Pozostała część dawnej gminy Kamienica Polska miała nosić nazwę gmina Poczesna.
12 marca 1922 roku kursy walut przedstawiały się następująco: 1 marka niemiecka – 16,5 marki polskiej, 1 dolar USA – 4016 marek polskich, 1 funt szterling – 17 860 marek polskich.
Należy wspomnieć o sukcesach międzynarodowych Polaków za granicą. 16 marca 1922 roku odbyło się doroczne strzelanie z pistoletów w obecności dyrektora Wyższej Szkoły Wojennej (École Supérieure de Guerre) w Paryżu. W strzelaniu tym wzięli udział oficerowie polscy, francuscy, serbscy, czescy i wielu innych krajów. Pierwszą nagrodę otrzymał były dowódca 15 pułku ułanów wielkopolskich podpułkownik Władysław Anders. Oficer ten otrzymał z Ministerstwa Wojny Francji złoty medal. Oprócz tego złożył wyróżnionemu życzenia dyrektor Wyższej Szkoły Wojennej i zamieszczono pochwalną wzmiankę w rozkazie dziennym. Dyrektor Szkoły Wojennej wygłosił przy tej sposobności przemówienie, w którym podkreślił, iż jest to pierwszy przypadek od powstania szkoły (założonej przez króla Francji Ludwika XV w 1750 roku), że obcy oficer otrzymał to odznaczenie, oraz że jest uszczęśliwiony, że mógł je wręczyć oficerowi kraju, z którym Francja jest sprzymierzona. Nikt nie zdawał sobie wówczas sprawy z roli tego oficera w armii polskiej w przyszłości.
Tymczasem pogarszała się sytuacja na granicy wschodniej. Według otrzymanych wiadomości nad granice Polski i Rumunii miały przybyć wielkie transporty wojsk sowieckich. W guberniach pogranicznych rozmieszczono znaczne siły artylerii i kawalerii. Podobna koncentracja wojsk odbywała się również na granicy Finlandii. Prasa berlińska zwracała uwagę na fakt, że flota czerwonej armii otrzymała rozkaz pogotowia bojowego. Według tych samych źródeł nakazano w Rosji mobilizację rocznika do służby w wojsku sowieckim w roku 1922 oraz powołano lekarzy wojskowych. Głównodowodzący Siergiej Kamieniew wizytował wojsko ukraińskie, zaś komisarz do spraw wojskowych i marynarki wojennej Lew Trocki przyjechał do Charkowa w charakterze przewodniczącego Rady Wojennej.
Robert Sikorski
Fot.
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego ustawiony przy ul. Krakowskiej, przed szkołą jego imienia. W latach 20 i 30. Uroczyście obchodzono urodziny Marszałka (5 grudnia), imieniny (19 marca) oraz rocznicę śmierci (12 maja). Zdjęcie pochodzi z albumu „Region częstochowski jako województwo na dawnej pocztówce” autorstwa Zbigniewa St. Biernackiego