Proso to jest najdłużej uprawiane zboże w historii ludzkości. W Chinach i Japonii pojawiło się jeszcze przed ryżem, który przywieziono z Indii. W dawnej Polsce spożywano dużo prosa, ponieważ było łatwo uprawiane w naszym klimacie.
Jest jedynym zbożem zasadowy, inne działają zakwaszająco na organizm człowieka. W medycynie naturalnej proso zaleca się chorym na nowotwory, gdyż odczyn alkaliczny podnosi odporność organizmu. Zboże to korzystnie wpływa na choroby układu oddechowego (osusza śluz w organizmie) i prace śledziony. Wzmacnia energię życiową oraz nerki, reguluje pracę przewodu pokarmowego, ponieważ nie zawiera glutenu. Posiada dużo aminokwasu lizyny, odpowiedzialnego za wzrost. Toteż należy podawać go dzieciom i rekonwalescentom. Jest źródłem krzemu i wysokiej jakości białka. Z prosa wytwarza się kaszę jaglaną, o przyjemnej żółtej barwie i łagodnym smaku. Można tez kupić płatki jaglane i mąkę jaglaną.
Ryż naturalny (zwany brązowym) zajmuje drugie miejsce po pszenicy na liście światowych upraw zbóż. W krajach Dalekiego Wschodu stanowi podstawowy pokarm. W krajach uprzemysłowionych sprzedaje się ryż biały, pozbawiony otoczki nasiennej (otręby) oraz zarodka .Taki ryż można bardzo długo przechowywać, zawiera dużo skrobi ale mało składników mineralnych i witamin.
Obecnie rejestruje się ok. 40 tysięcy odmian ryżu, dzieląc je na kilka grup: ryż długoziarnisty jest po ugotowaniu jest sypki i puszysty. Przyrządza się go częściej na terenach tropikalnych i subtropikalnych lub w klimacie umiarkowanym w gorącej porze roku. Ryz średnioziarnisty po ugotowaniu jest miękki i bardziej wodnisty. Nadaje się do codziennego spożycia. Ryż okrągłoziarnisty jest najmniejszy i najtwardszy, ale zawiera najwięcej składników mineralnych, zalecany do codziennego spożycia. W sklepach ze zdrowa żywnością można kupić ryż Basmati ( Z Indii), ryż jaśminowy (z Tajlandii), ryż dziki ( właściwie to jest trawa bagienna porastająca brzegi Missisipi, zwana zizania wodna lub owies wodny), ryż słodki (makrobiotyczny), ryż parboiled (preparowany termicznie).
Ryż nie zawiera glutenu, jest lekkostrawny. Zawiera wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, cynk, mangan, kwas foliowy i witaminy B3, B5, B6. Działa kojąco na układ nerwowy, przynosi ulgę w stanach przygnębienia. Daje dużo energii.
Leczy jelita, szczególnie jelito grube. Jest dobrym lekiem przy biegunkach – woda pozostała po ugotowaniu ryżu naturalnego (kleik ryżowy) działa korzystnie w przypadku kolki jelitowej u niemowląt i łagodzi objawy biegunki. Wzmacnia śledzionę i żołądek. Wyrównuje poziom cukru we krwi. Zalecany w chorobach reumatycznych i alergicznych. Ryż naturalny zawiera bardzo dużo łatwo przyswajalnych witamin z grupy B. W handlu można kupić ziarno ryżu naturalnego, płatki ryżowe, otręby i mąkę ryżową.
Ryż należy gotować długo, ok. 50 minut, zachowując proporcje ryżu do wody jak 1:3 a podczas gotowania nie mieszać, czekając aż zboże wchłonie całą wodę. Ryż brązowy należy solić po ugotowaniu . Ze względu na neutralny smak ryż dobrze komponuje się z potrawami słodkimi, kwaśnymi, słonymi i ostrymi. Jest uniwersalny w wielu kuchniach narodowych.
Zapraszam do degustacji słynnych „sushi” w Restauracji Japońskiej przy ul. Kopernika w Częstochowie.
Wydział Pedagogiczny
Akademia im. Jan Długosza w Częstochowie
Dr Irena Jarzyńska