Jedenastym bohaterem Gabinetu Wybitnych Częstochowian w częstochowskim ratuszu jest Jerzy Władysław Kołakowski. Pamiątki z nim związane eksponowane będą w ratuszu do lutego 2010 roku.
Prof. dr inż. Jerzy Władysław Kołakowski jest założycielem i pierwszym rektorem Politechniki Częstochowskiej. Jego osoba chlubnie zapisała się na kartach historii naszego miasta. Był jednym z nominowanych w plebiscycie ogłoszonym w 2000 r. do tytułu „Częstochowianin Stulecia”.
Na otwarcie wystawy, 5 listopada br., przybyła dalsza rodzina, znajomi, współpracownicy profesora Kołakowksiego, który jak przypomina dr Aleksander Gąsiorski, był osobą niezwykle aktywną. – Był wszędzie, a gdzie się pojawiał dużo się działo – mówi dr Gąsiorski. Zdradza nam również ciekawe fakty z życia profesora, między innymi to, że po wojnie pracował w fabryce „Elekrodyn” w Częstochowie, która produkowała orzełki na czapki wojskowe, guziki do mundurów, sprzęt telefoniczny i latarki. Podkreśla jednocześnie niezwykły dar profesora – posługiwanie się piękną polszczyzną i łatwość przekazywania zawiłych technicznych spraw w prosty sposób. – Dowodem na to jest książka profesora Kołakowskiego „Jak powstały i pracują maszyny”. Powinno się ją wznowić – komentuje dr Gąsiorski.
Na wystawie pokazane są dokumenty, zdjęcia, które przybliżają zarówno drogę kariery zawodowej prof. Kołakowskiego (Częstochowa, Bagdad, Zielona Góra), jak i zagmatwane koleje jego losu, pobyt w obozach koncentracyjnych. Unikalnym eksponatem jest jego numer obozowy, zachowany na skrawku materiału. W prezentowanych zbiorach są również dokumenty z pierwszych lat jej działalności Politechniki Częstochowskiej – akt erekcyjny, pierwszy sztandar uczelni, czy protokoły organizacyjnego Komitetu Obywatelskiego. Historię uczelni przybliża film „Spacer w historię – wczoraj i dziś Politechniki Częstochowskiej 1949-2009”.
Pokazane materiały pochodzą ze zbiorów rodziny – żony Zdzisławy Kołakowskiej, z archiwum Politechniki Częstochowskiej oraz Biblioteki Głównej Politechniki Częstochowskiej i Wydawnictwa Politechniki Częstochowskiej, z Galerii Sztuki Odlewniczej im. prof. Wacława Sakwy, od Stowarzyszenia Wychowanków Politechniki Częstochowskiej, od częstochowskiego oddziału Naczelnej Organizacji Technicznej, ze zbiorów Muzeum Częstochowskiego oraz od osób prywatnych i pracowników uczelni. Kuratorem wystawy jest Katarzyna Ozimek.
Jerzy Kołakowski urodził się 30 sierpnia 1907 r. w Częstochowie. Był synem Bolesława Kołakowskiego i Marii z Reterskich. Uczęszczał do Gimnazjum Męskiego Towarzystwa Opieki Szkolnej (później Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza). W 1917 r. przeprowadził się z rodziną do Bełchatowa, gdzie ojciec dostał posadę dyrektora gimnazjum. W 1924 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim, następnie przeniósł się na Politechnikę Lwowską. W 1935 r. uzyskał dyplom inżyniera mechanika. W latach 1933-34 służył w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, a w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. walczył w obronie Modlina. Od 1941 kierował miejską betonownią w Warszawie. Należał do ZWZ-AK. We wrześniu 1944 r. został aresztowany we Włochach pod Warszawą i wysłany do obozu w Oświęcimiu, a potem do obozu w Buchenwaldzie. Po uwolnieniu w kwietniu 1945 r. przez wojska amerykańskie był wiele miesięcy leczony na oczy.
Później pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Polskiego i współpracował z Polską Misją Repatriacyjną. Rozprawę doktorską obronił w 1946 r. na Uniwersytecie w Getyndze. W tym też roku powrócił do kraju. W 1949 r. powierzono mu misję organizacji Szkoły Technicznej w Częstochowie, która w 1955 r. została przekształcona w Politechnikę Częstochowską. Kierował Katedrą Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów, później Katedrą Maszyn i Technologii Obróbki Plastycznej. W 1952 r. został pierwszym rektorem Politechniki Częstochowskiej, ale już wcześniej pełnił te obowiązki. W 1955 r. otrzymał tytuł docenta, a w 1967 r. profesora. W latach 1960-63 mieszkał w Bagdadzie, gdzie pracował na tamtejszym uniwersytecie – sprowadzał tam swoich kolegów, którzy otwierali kolejne wydziały. Po powrocie ponownie kierował Katedrą Maszyn i Technologii Obróbki Plastycznej. W 1965 r. organizował Wyższą Szkołę Inżynierską w Zielonej Górze. Kołakowski powołał również do życia częstochowski oddział Stowarzyszenia Inżynierów Techników Mechaników Polskich i Naczelną Organizację Techniczną w Częstochowie.
Fot
Postać profesora wspominali prof. Tadeusz Lechowski, z-ca dyr. biblioteki Politechniki Częstochowskiej Barbar Barańska-Malinowska i kurator wystawy Katarzyna Ozimek
UG