Teresa Penczar, z domu Reckziegel, jest dumną Wielkopolanką (a częstochowianką z wyboru). Przyszła na świat w Poznaniu 27 lutego 1939 roku jako jedna z siedmiorga rodzeństwa. Od najmłodszych lat przejawiała wrodzony talent i predyspozycje do tańca; miała świetny słuch muzyczny, wyczucie rytmu, a także, co niebagatelne, filigranową budowę ciała, niespotykaną lekkość i świetną koordynację ruchową.
Nic więc dziwnego, że grono pedagogiczne szkoły podstawowej zasugerowało jednoczesną edukację w zakresie tańca baletowego w poznańskiej szkole baletowej, która miała siedzibę naprzeciwko ratusza, w samym centrum miasta. Miała szczęście poznać tam urodzoną w 1915 roku lwowiankę, primabalerinę Olgę Sławską-Lipczyńską, tancerkę i aktorkę Opery Poznańskiej, osobę bardzo wówczas znaną i zasłużoną w środowisku. Dzięki wytężonej pracy jak również rekomendacjom niniejszej promotorki, a także profesora Gogusa, Teresa trafiła do Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Tam nie tylko występowała na estradzie, ale i uczyła młodsze koleżanki – wyszedł na jaw kolejny talent – do nauczania. Komunistyczne władze nie pozwalały jej niestety na występy „za żelazną kurtyną”, ze względu na mieszkającą we Francji babcię i bezpodstawne podejrzenia o zamiar pozostania na Zachodzie.
Kolejnym etapem kariery zawodowej był etat w Operze Wrocławskiej. Tam Teresa poznała swojego męża, Adolfa Penczara, studenta architektury, zaangażowanego w działalność kulturalną w środowisku studenckim, zwłaszcza w teatr, przy okazji łudząco podobnego do aktora Gary’ego Coopera. Adolf urodził się 24 kwietnia 1933 roku na Podkarpaciu, konkretnie pochodził z miejscowości Jaszczew położonej niecałe 10 km od Krosna, miał trójkę rodzeństwa. Po ślubie Państwo Penczar wyjechali do Rzeszowa, gdzie Teresa prowadziła edukację baletową dla przedszkolaków, Adolf natomiast jeździł po Polsce, realizując projekty architektoniczne i zdobywając kolejne uprawnienia zawodowe. Teresa podjęła w warszawskiej Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego (tzw. „CPARA”) 5-letnie studia wymagane do prowadzenia profesjonalnej edukacji baletowej, co jakiś czas dojeżdżając z Rzeszowa. Po ukończeniu studiów krótki czas pracowała w Olsztynie na Mazurach. Państwo Penczar zdecydowali się osiąść na stałe w Częstochowie na przełomie lat 1977/78, kiedy częstochowski „Inwestprojekt” zaproponował Adolfowi pracę. Teresa w latach 1978–89 zainicjowała i prowadziła młodzieżowy zespół taneczny „Allegretto” przy Miejskim Domu Kultury w Częstochowie.
Powstanie zespołu datuje się na 1 września 1978 roku, kiedy Teresa podjęła pracę w MDK, w połowie tego miesiąca przeprowadzono akcję propagandowo rekrutacyjną w szkołach podstawowych. W październiku rozpoczęto zajęcia, a liczba uczestników wciąż wzrastała, by w listopadzie osiągnąć stan 72 osób. Początkowo w zajęciach oprócz dziewcząt uczestniczyli także chłopcy, jednak szybko się „wykruszyli”. Dokonano podziału na zespół młodszy 4–7 lat i starszy 8–10 lat. Od samego początku Adolf wspierał żonę w pracach i sam angażował się jako opiekun, choreograf i reżyser oraz twórca kroniki zespołu, prowadzonej z ogromną pieczołowitością, zmysłem artystycznym, okraszając ją własnymi ilustracjami dzięki niewątpliwym uzdolnieniom artystycznym, dodając fotografie oraz wycinki z prasy. Kronika do chwili obecnej jest w posiadaniu Teresy Penczar. Opracowano pierwsze tańce do muzyki „Wesołego wieśniaka” R. Schumana oraz „Allegretto” popularnego wówczas duetu fortepianowego „Marek i Wacek” (Kisielewski-Tomaszewski) i stąd wziął się pomysł na chwytliwą nazwę zespołu. Słowo „allegretto” po włosku oznacza, że utwór muzyczny ma być wykonany w szybkim tempie. Znaczenie tego słowa według rodziców doskonale oddawało temperament ich dzieci – członków zespołu. Pierwszy występ miał miejsce 27 maja 1979 roku przy okazji święta gazety o tytule „Trybuna robotnicza”. Scena ustawiona była pod gołym niebem przy budynku „Komobexu”. Kolejnym autorskim projektem zespołu zrealizowanym przy ogromnym zaangażowaniu niemal wszystkich pracowników MDK, od dyrekcji począwszy, poprzez dźwiękowców, muzyków, panie garderobiane i innych pracowników, była „Legenda jurajska”, wielokrotnie później wystawiana przy okazji różnych konkursów i festiwali w całej Polsce, cieszyła się ogromnym powodzeniem. Było to widowisko muzyczno-taneczne, którego treść związana była z historią i legendami dotyczącymi zamku w podczęstochowskim Olsztynie, występują w nim postacie historyczne jak wojewoda poznański Maćko Borkowic, arcyksiążę austriacki Maksymilian Habsburg oraz Kacper Karliński, który przed nim bronił zamku w XVI wieku, do tego dochodzi duch w postaci czarnego psa.
Stosunkowo szybko zespół wypracował pierwsze sukcesy. W 1980 roku uzyskał wyróżnienie na centralnych eliminacjach konkursu „Barwy przyjaźni” w Krakowie. Następnie zespołowi przyznano III nagrodę na II Ogólnopolskich Konfrontacjach Dziecięcych Zespołów Tanecznych – Konin ’80. W lipcu 1980 w Kielcach „Legenda jurajska” wywołała istną furorę wśród publiczności podczas IX Harcerskiego Festiwalu Kultury Młodzieży szkolnej; zespołowi przyznano nagrodę specjalną festiwalu „Honorową Jodłę”. W jednej z kolejnych edycji Konfrontacji w 1983 roku zespół okazał się najlepszy spośród 30 biorących udział w tym przeglądzie. Kolejna „impreza” to Szczecińskie Spotkania Laureatów Gryfiada ‘84. W 1985 w Koninie „Allegretto” ponownie najwyżej oceniono, w nagrodę zespół otrzymał zaproszenie do udziału w Międzynarodowym Festiwalu Dziecięcych Zespołów Tanecznych „Radość Europy” w Jugosławii. Festiwal nie był konkursem, stąd nagród nie przyznawano. Młodziutkie częstochowianki były tam głównymi wykonawczyniami w całości transmitowanego przez Eurowizję koncertu galowego Festiwalu. Oczywiście przez cały ten czas dziewczęta i kadra pracowali i odbywali próby, łącząc wytężoną pracę z dobrą zabawą, nierzadko też angażując się obok wykwalifikowanej kadry w przygotowanie rekwizytów i szycie kostiumów. Po próbach część zespołu wracała razem z Państwem Penczar, tancerki mieszkające po drodze na Tysiąclecie były odprowadzane do domów w wesołej atmosferze.
Zajęcia taneczne prowadzone były przez Teresę Penczar do roku 1989, miały niezwykle istotny wpływ na kształtowanie pozytywnych postaw młodego pokolenia, znaczenia i korzyści płynących z wytrwałej pracy, satysfakcji z osiągnięć, budowania radosnych wspomnień szczęśliwego dzieciństwa. Nie bez znaczenia jest aspekt integracyjny, który przejawia się w utrzymywanych po wielu latach kontaktach uczestniczek, czy to bezpośrednich, czy za pomocą serwisów społecznościowych. Grupa „Allegretto” natomiast funkcjonuje do chwili obecnej i ma swą siedzibę w Miejskim Domu Kultury w Częstochowie przy ul. Łukasińskiego 50/68.
Warto zauważyć, że dla części „absolwentek” uczestnictwo w zajęciach grupy „Allegretto” pozwoliło odkryć pasję i powołanie na resztę życia. Niektóre w późniejszym wieku zostały aktorkami i występowały w Teatrze im. A Mickiewicza w Częstochowie (Edyta Bacławska, Renata Bystra, Lidia Drej, Dorota Kula, Renata Tatarek, Gabriela Wiśniewska), inne podjęły naukę w Policealnym Zawodowym Studium Wokalno-Baletowym (Agnieszka Nowak), Agata Przygócka po późniejszej edukacji w szkole muzycznej II stopnia także występowała na deskach teatru w Gdyni, obecnie prowadzi w Warszawie z powodzeniem zajęcia muzyczno-taneczne dla małych dzieci…
Wziąć pod uwagę należy, że sukcesy zespołu byłyby trudne do osiągnięcia, gdyby nie zaangażowanie i współpraca z innymi osobami z personelu MDK: Zbigniew Ginał (dyrektor), Włodzimierz Chwalba i Dariusz Mokwa (akustycy), Janusz Sołtysik, Jerzy Sołtysik, Ryszard Strojec (oprawa muzyczna), Regina Szymczyk (garderobiana), Marek Śliwiński (opracowanie literackie tekstów i piosenek), Maria Górka (szycie kostiumów), Tadeusz Woźniak (przygotowanie rekwizytów), również rodzice niektórych tancerek angażowali się w charakterze opiekunów podczas wyjazdów.
Adolf Penczar pracował do emerytury w Urzędzie Wojewódzkim jako szef planowania, jednocześnie działał w Częstochowskim oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich. Jest autorem projektu architektonicznego kościoła parafialnego pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w przy ulicy Wielkoborskiej w Częstochowie. Zmarł 21 września 2013 roku.
Teresa Penczar mieszka na Tysiącleciu przy ulicy Okólnej. Dawne podopieczne nie zapomniały o swojej mistrzyni, są z nią w kontakcie, odwiedzają, w razie potrzeby darzą pomocą, a także zapraszają na rodzinne uroczystości jak np. na Wigilię.
Maciej Świerzy
Autor składa gorące podziękowania Pani Teresie Penczar za podzielenie się wspomnieniami i udostępnienie kroniki Zespołu oraz fotografii z prywatnego archiwum.
