STAROMIEŚCIE, wieś, nad rzeką Halszką, w gminie Lelów, w powiecie częstochowskim, dawna własność królewska, po rozbiorach wieś rządowa składała się ze wsi i plebani, zwana Stary Lelów lub Stare Miasto.
Niegdyś miasto, potem wieś parafialna, przedmieście lelowskie. Początki miejscowości sięgają wczesnego średniowiecza. W 1246 r. Konrad Mazowiecki w czasie walk o Kraków miał tu zbudować zamek, w którym osadził swego zięcia Mieszka II Otyłego księcia opolskiego. W 1261 r. opanował go przejściowo Kazimierz książę kujawski, a w 1304 r. zajął Władysław Łokietek. Kazimierz Wielki przeniósł miasto na nowe miejsce, a dotychczasową osadę nazywano Starym Lelowem. Od 1398 r. kościół stał się filią parafii z (Nowego) Lelowa. W 1365 r. Staromieście wraz ze Ślężanami i Zbyczycami przez Kazimierza Wielkiego zostało nadane nowemu miastu Lelów, któremu według prawa magdeburskiego podlegało do 1864. W 1782 r. plebania miała 4 zagrodników, a w 1783 r. podawano iż we wsi były dwa młyny na rzece Białej i na Łużyskach. Lustracja powiatu lelowskiego z 1789 r. podała, że wieś ma 32 domy i 157 mieszkańców (w tym 87 kobiet), a plebania 6 domów (w tym karczmę z 2 Żydami). W 1798 r. spłonął kościół wraz z całym wyposażeniem, który odbudowano w 1818 r. Murowany kościół p.w. Wniebowzięcia NMP obsługiwany był przez duchownych z Lelowa. W lesie Kamionka przy kapliczce żył pustelnik. Wokół miejscowości rosły lasy sosnowe, dębowe i bukowe. Miejscowość na krańcach pow. włoszczowskiego nie odgrywała właściwie żadnej roli, pozostając w cieniu zubożałego (Nowego) Lelowa. W 1817 r. było 38 domów, w 1827 r. 246 mieszkańców. Liczba mieszkańców nie wykazywała wzrostu, ponieważ w 1938 r. było tu 371, a w 1995 – 284 mieszkańców.
Od 1898 r. Staromieście stało się ponownie siedzibą parafii. W 1913 r. architekt Hugo Kinder z Warszawy przygotował projekt rozbudowy kościoła. Obecny kościół rozbudowano dopiero w latach 1960-1980.
BOGDAN SNOCH