Od parafii do parafii w byłym województwie (47)
W północno-zachodnim narożniku cmentarza w Borzykowej postawiono w r. 1999 wysmukły obelisk poświęcony 17. polskim żołnierzom, którzy polegli tutaj 4 września 1939 r. (na zdjęciu). Powstał on z inicjatywy miejscowego proboszcza ks. Mariana Przybyłowicza, a napis na tablicy podaje nawet godzinę stoczonej w tym miejscu krwawej bitwy (15-ta). Ich bratnia mogiła jest łatwa do odszukania, bowiem znajduje się przy głównej alejce cmentarza (po lewej), a oprócz żołnierzy pochowano w niej także 8. mieszkańców pobliskiego Pągowa, których Niemcy zamordowali 25 października 1943 r.
Poległych upamiętnia także imiennie okolicznościowa tablica umieszczona w r. 1990 na ścianie kościoła parafialnego w Borzykowej. Parafia w tej miejscowości istniała już w XI w. – o czym ma świadczyć zachowana, kamienna chrzcielnica z tego okresu (na początku prezbiterium, po prawej). W tym też okresie Borzykowa była własnością kapituły gnieźnieńskiej, należąc do ważnych ośrodków życia chrześcijańskiego. Z tego też chyba powodu metropolita gnieźnieński Henryk Kietlicz (1150-1219) zwołał tutaj na koniec lipca 1210 r. synod biskupów i zjazd książąt polskich. Do Borzykowej przybyli więc biskupi: krakowski – Wincenty Kadłubek, kujawski – Ogierz, płocki – Gędko, poznański – Arnold, wrocławski – Wawrzyniec i lubuski także Wawrzyniec. Byli także książęta piastowscy: Leszek Biały z Krakowa, Henryk Brodaty z Wrocławia, Konrad z Mazowsza, Kazimierz z Opola, i Władysław Odonicz z Kalisza (sylwetki uczestników tego synodu są utrwalone na dużym, kolorowy obrazie, znajdującym się po prawej stronie kruchty).
Uczestniczący w synodzie przybyli tutaj z licznymi dworami biskupimi i książęcymi. Nie przybył natomiast na ten zjazd książę gnieźnieński Władysław Laskonogi, który rywalizował z pozostałymi książętami o uprzywilejowaną pozycję seniora. Popierany przez papieża Innocentego III doprowadził do wydania bulli papieskiej, która nakazywała przestrzegania zasad senioratu w Polsce. Odpowiedzią na tą bullę był właśnie zwołany synod w Borzykowej, mający osłabić pozycję Laskonogiego w Rzymie. Zamiar ten powiódł się, bowiem arcybiskup gnieźnieński nie tylko uzyskał poparcie tych biskupów, którzy opowiadali się dotychczas za Laskononogim, lecz uwolnił Kościół od dotychczasowej dominacji władzy państwowej (swobodny wybór biskupów, zwolnienie majątków biskupich od kontroli książąt itp.).
Natomiast korzyścią dla Rzymu był ostateczny nakaz wprowadzenia celibatu wśród polskich duchownych (usuwanie ze stanowisk żonatych księży). Tak więc ta niepozorna dzisiaj parafia była niezwykle ważną miejscowością w dziejach polskiego kościoła katolickiego. Później musiało być tutaj już różnie – jeśli w r. 1729 zawalił się dach kościoła, który przez 100 lat niszczał dalej, a liturgia była odprawiana w małej, drewnianej kaplicy z r. 1680. Wreszcie w r. 1844 zaczęto budowę obecnego kościoła (na zdjęciu), która trwała do r. 1885. Po modernizacji i remontach świątyni w XX wieku, sprowadzono tutaj w dniu 19 grudnia 1981 relikwię Wincentego Kadłubka (beatyfikowanego w r. 1765), która ukryta jest w tylnej części ołtarza.
ANDRZEJ SIWIŃSKI