Tematyce profilaktyki antyrakowej u mężczyzn poświęcono spotkanie edukacyjne „Leczony rak to nie wyrok”, które odbyło się 22 lutego w Urzędzie Stanu Cywilnego. Pomysł inicjatywy wyszedł od Zarządu Stowarzyszenia „Herkules” w Częstochowie oraz Zarządu Inwalidów i Rencistów Spółdzielni Mieszkaniowej „Nasza Praca”.
Stowarzyszenie „Herkules” funkcjonuje od 25 marca 2009 r., zrzeszając głównie mężczyzn z chorobami nerek i prostaty z regionu częstochowskiego. Jego założycielami są członkowie byłego częstochowskiego Oddziału Stowarzyszenia Mężczyzn z Chorobami Prostaty „Gladiator”. Celem obecnego zrzeszenia jest popularyzowanie wśród panów po 40-tym roku życia wiedzy na temat tych schorzeń oraz zwracanie uwagi na rolę profilaktyki. W tym celu organizowane są liczne spotkania propagujące te idee. Podczas ostatniego z nich zostały poruszone tematy badań oraz właściwej diety, zmniejszającej ryzyko zachorowań na nowotwory.
Niezbędne badania
Jak zauważyła Zofia Krauze-Balwińska, urolog z Zabrza, zakres schorzeń stercza jest bardzo szeroki, ponieważ obejmuje schorzenia zapalne, gruźlicze, przerostowe oraz nowotworowe. Jedną z najczęstszych męskich dolegliwości mogących świadczyć o rozwijającej się chorobie, jest częste oddawanie moczu w nocy. Wielu panów momentalnie diagnozuje tę przypadłość jako raka prostaty, jednak nie zawsze jest to objaw poważnej choroby. Właśnie dlatego dr Krauze-Balwińska apeluje przede wszystkim o dokładne obserwowanie siebie, które ułatwi lekarzowi wywiad oraz diagnozę. To właśnie pacjent jest w procesie rozpoznania najlepszym źródłem informacji, dlatego ważne, aby wyzbył się skrępowania i nie ukrywał nic przed swoim lekarzem.
W przypadku dolegliwości dróg moczowych, mężczyzna powinien przede wszystkim określić porcje oraz częstotliwość oddawanego moczu. Ponadto za pomocą popularnej skali IPSS lekarz jest w stanie ocenić skuteczność podawanej kuracji. Kolejny sposób to prowadzenie karty mikcyjnej, w której pacjent odnotowuje godzinę oddawania moczu oraz jego dokładną ilość (w tym celu należy korzystać ze specjalnych pojemników z podziałką). – Dlaczego to takie ważne? Ponieważ daje nam – lekarzom niezwykle ważne informacje. Pamiętajmy, że łagodny rozrost stercza to schorzenie dotyczące 20 proc. mężczyzn powyżej 40. roku życia, a powyżej 80. roku życia dotyczy już 90 proc. mężczyzn. Przerost prostaty uniemożliwiający całkowite opróżnienie pęcherza sprawia, że stale zalega w nim mocz, więc ilość wydalanego płynu nie może być prawidłowa, bo to tylko część pojemności pęcherza. Z kolei notorycznie zalegający mocz prowadzi do zakażeń. Jeżeli na karcie mikcyjnej wychodzą małe ilości, to wiemy, że pęcherz nie jest całkowicie opróżniony. Jest to niestety niechętnie przyjmowana metoda przez pacjentów, bo wymaga pewnego wysiłku i poobserwowania siebie. Jednak informacje uzyskane w ten sposób, są niezwykle cenne – argumentuje urolog.
Częstymi objawami chorobowymi są również tzw. parcia naglące, czyli małe ilości moczu zmuszające do natychmiastowego skorzystania z toalety, bolesne oddawanie moczu oraz inne zaburzenia funkcjonowania dróg moczowych. Wówczas niezbędne jest już leczenie farmakologiczne, które ma usprawnić oddawanie moczu poprzez poszerzenie szyjki pęcherza. W przypadku niepodjęcia leczenia, dochodzi do zniszczenia pęcherza, zalegania płynu, a w konsekwencji również do poważnej niewydolności nerek. Jeśli zaniedba się leczenie w początkowym okresie choroby, w toku jej rozwoju konieczna będzie już operacja. Chociaż drogi moczowe pacjenta i tak nie będą funkcjonowały już w pełni sprawnie, zabieg musi być wykonany w celu uratowania jego nerek.
Jak wynika z doświadczenia lekarzy, w pierwszym okresie zarówno raka jak i przerostu prostaty, objawy kliniczne są takie same. Dlatego konieczne jest wykonanie podstawowych badań: PSA (mającego na celu wskazanie poziomu antygenu gruczołu krokowego) oraz badań dotyczących czynności nerek (w tym badania ogólnego moczu). Jest to niezbędne minimum w profilaktyce męskich przypadłości. Kolejnym ważnym krokiem jest najprostsze badanie urologiczne. – 80 proc. zmian nowotworowych w gruczole krokowym wykrywa się po prostu palcami, ponieważ negatywne zmiany tworzą się w części obwodowej stercza dostępnej zewnętrznemu badaniu. Tylko w 20 proc. przypadków lokalizują się one wewnątrz. Należy więc pamiętać, że to niezbyt miłe badanie jest niezwykle ważne i nie wolno z niego rezygnować – apeluje dr Zofia Krauze-Balwińska.
Zdrowa dieta i ruch
Kolejnym punktem programu był wykład dietetyka Jolanty Kłeć z Rybnika, która skupiła się nie tylko na tzw. diecie antyrakowej ale także na zalecanej suplementacji. Mężczyźni tak często cierpią na choroby cywilizacyjne, w tym na nowotwory, ponieważ profilaktyka żywieniowa jest bardzo zaniedbana. Obecnie lekarze i naukowcy są zdania, że wystarczą już niewielkie zmiany w diecie i stylu życia, aby po niedługim okresie zauważyć pozytywne zmiany w stanie swojego zdrowia. Jak się okazuje, to właśnie zła dieta oraz palenie papierosów w ogromnej mierze są przyczyną różnego rodzaju raków.
Dietetyczka rozróżniła pojęcia jedzenia i odżywiania się. To pierwsze oznacza przyjmowanie pokarmów w celu zaspokajenia głodu, natomiast odżywianie jest przemyślanym procesem dostarczania organizmowi wartościowych składników odżywczych. Jakich więc składników potrzebują komórki ludzkiego ciała, aby móc stale się odnawiać? Budulca dostarczają białka, wartości energetycznych – węglowodany i tłuszcze, ale okazuje się, że współcześnie niezbędne są także wspomagacze w postaci witamin. – Fizjolodzy mówią, że dzisiaj bez odpowiedniej suplementacji trudno będzie odpowiednio odżywić nasze komórki i utrzymać zdrowie. Oczywiście wciąż najważniejsze są wartościowe pokarmy, jednak czasem to nie wystarcza i musimy sięgać po suplementy – tłumaczy specjalista ds. żywienia.
Tryb życia ludzi stale się zmienia, w związku z tym także dieta powinna być dostosowana do rytmu dnia współczesnego człowieka. – Niegdyś ludzie intuicyjnie sięgali po jedzenie, w lecie jedli więcej owoców i warzyw, zimą – tłuszczów i mięsa. Problem jest taki, że zmieniło się zapotrzebowanie kaloryczne, ale nie zmieniło się zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Potrzebna jest więc zmiana nawyków żywieniowych. Podstawą dbania o zdrowie powinno być spożywanie wody, suplementów, warzyw i owoców, a dopiero potem węglowodanów, białek i pozostałych składników – przekonuje Kłeć.
W profilaktyce antyrakowej – oprócz regularnie wykonywanych badań i odpowiedniej diety – nie powinno zapominać się także o aktywności ruchowej. Bez ruchu składniki odżywcze dostarczane organizmowi, nie będą właściwie po nim rozprowadzane. Dlatego warto poświęcić choćby pół godziny dziennie na intensywny spacer, aby wspomóc kondycję i zabezpieczyć swoje zdrowie.
IZABELA WOŹNICKA