Do Krakowa na Festiwal Kultury Żydowskiej
29 czerwca br. nauczyciele oraz uczniowie Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie – laureaci V Ogólnopolskiego Konkursu Plastyczno-Literackiego dla uczniów szkół artystycznych – udali się do Krakowa na uroczyste rozdanie nagród. Konkurs, zainicjowany przez częstochowską szkołę, odbywa się pod auspicjami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Centrum Edukacji Artystycznej.
Dyrektor ZSP Anna Maciejowska, inaugurując spotkanie, podkreśliła intelektualny aspekt przekazu artystycznego młodych twórców, którzy głębokiej analizie poddali myśl izraelskiego pisarza i publicysty Amosa Oza: „Chciałbym zostać książką”, przyświecającej jubileuszowej odsłonie konkursu. W efekcie, zgodnie z zamysłem organizatorów przedsięwzięcie nabrało wymiaru uniwersalnego i ponadczasowego. – Chcieliśmy potraktować książkę symbolicznie, jako podstawę kultury judeochrześcijańskiej, absolutną i niezaprzeczalną bazę całego dorobku intelektualnego i duchowego ludzkości, a także jako obiekt swoistego kultu w znaczeniu religijnym jak i pozareligijnym. Chcieliśmy, aby młodzi plastycy zobaczyli w niej przedmiot, który przez wieki trwania kultury europejskiej był traktowany z ogromną czcią i szacunkiem – mówi Tomasz Florczyk, komisarz konkursu, nauczyciel polonista w ZSP w Częstochowie, który przeprowadził przedsięwzięcie wspólnie z nauczycielami: Piotrem Kanieckim, Cezarym Stojkiem i Leszkiem Szelągiem.
Książka – w różnej formie przekazu – towarzyszy człowiekowi od zarania jego dziejów. Jest nieodłącznym atrybutem jego egzystencji, duchowego i intelektualnego rozwoju, a każdy z nas buduje własną księgę życia, zapisując na tabula rasa koleje swoich wyborów. Dla organizatorów (co podkreślili w słowie wstępnym do katalogu wystawy pokonkursowej) źródłem inspiracji tegorocznej edycji konkursu – spoza kręgów kultury judaistycznej – były postaci współczesnego humanizmu: włoski intelektualista, pisarz i semiotyk Umberto Eco oraz polski poeta epoki baroku Wacław Potocki, którego aforyzm: „Próżna ufność w marmurze, próżna i w żelezie, to trwa do skłonu świata, co na papier wlezie” oddaje nieśmiertelność literatury.
Książka często też stawała się źródłem przetrwania; dla wielu Żydów była ona ratunkiem w czasie okupacji i holocaustu. – Znam kilka osób, które opowiadają jak książka pomogła im przeżyć trudny czas. Jednym z nich jest Szewach Weiss, ambasador Izraela w Polsce – mówi przewodnicząca jury konkursu, Joanna Brańska.
Plastycy w myśl założeń organizatorów podjęli temat jako artystyczne wyzwanie interdyscyplinarne, łącząc sztuki plastyczne z literackimi. Powstały prace płaskie i przestrzenne, wykonane w różnych technikach, w tym multimedialnych, a także księgi, formy rzeźbiarskie, fotograficzne. – Wyobraźnia młodych artystów na temat książki i jej przesłania okazała nieograniczona. W tym roku postanowiliśmy wyróżnić tę niczym nieskrępowaną młodzieńczą, a zarazem dojrzałą fantazję – stwierdza Joanna Brańska.
Na konkurs wpłynęło 98 prac plastycznych z sześciu szkół. Jury w składzie Joanna Brańska, historyk sztuki; Teresa Śmiechowska, kurator kolekcji Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie i prof. Andrzej Głowacki z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie nagrody przyznało: Bartoszowi Piątkowi (promotor Agnieszka Tyrman), Mai Hebrajskiej (promotor Elżbieta Siwik) i Kindze Bafeltowskiej (promotor Elżbieta Siwik) – wszyscy z ZSP w Częstochowie. Wyróżnienia otrzymali: Irmina Rydzykowska, Agata Lankamer (promotor Agnieszka Tyrman), Sara Podlejska (promotor Cezary Stojek, Tomasz Florczyk), Dominik Zarzycki (promotor Cezary Stojek, Michał Kaczyński), Jan Szczerbak, Marcelina Lisek ((promotor Piotr Kaniecki) – wszyscy ZSP w Częstochowie oraz Iga Bernardy, Zofia Klamka (promotor Halina Twardosz-Bobryk) ZSP w Radomiu.
Irmina Rydzykowska, absolwentka ZSP w Częstochowie, aktualnie studentka pierwszego roku W Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi.
– Projekt, który przygotowałam z koleżanką – książka z ilustracjami do wierszy pani Elizy Rozemblat – był spontaniczny, w pierwotnym zamyśle zaistniał jako koncepcja dyplomu. W efekcie postanowiłyśmy, że będzie to nasze podsumowanie kontaktów izraelskich, w tym wyjazdów studyjnych ze szkoły do Izraela. Materiały do książki dostałyśmy od pani Brańskiej. Wiersze do książki, która miała być pamiątką po mamie, przekazała córka pani Rozemblat. Jest to poezja bolesna, nawiązująca do Powstania Warszawskiego i przeżyć, które spotkały rodzinę podczas Powstania i okupacji.
UG