ZUS wyjaśnia
Czy osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy może ją zamienić na emeryturę? – Oczywiście tak – zapewnia Ewa Jęczmyk, rzeczniczka częstochowskiego Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Czy może to zrobić w każdym, przez siebie wybranym momencie, czy też musi spełnić określone przepisami warunki?
– Zamiana jest możliwa wyłącznie w przypadku osób, które ukończyły powszechny wiek emerytalny.
Czyli jest to warunek pierwszy, podstawowy. Co robić dalej, aby zamianę zrealizować?
– Zamiana jednego świadczenia na inne odbywa się całkowicie automatycznie i dokonywana jest przez ZUS z urzędu. Oznacza to, że nie trzeba w tej sprawie składać żadnych wniosków. W praktyce wygląda to tak, że kobiecie, która ukończyła 60 lat, Zakład obliczy i wypłaci emeryturę zamiast dotychczasowej renty, a do domu przyśle list z decyzją o zamianie oraz informacją o wysokości nowego świadczenia. W przypadku mężczyzn jest to 65. rok życia.
Komu przyznaje się taką emeryturę z urzędu w przypadku już pobieranej renty?
– Przyznawana jest świadczeniobiorcom uprawnionym do renty z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, spowodowanej ogólnym stanem zdrowia. Dotyczy to zarówno osób, którym przyznano renty na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, jak i tych, które dostały je wedle unormowań wcześniejszych. Również pobierający rentę przyznaną w drodze wyjątku przez prezesa ZUS oraz uprawnieni do renty uczniowskiej otrzymają emerytury z urzędu. Jedynym warunkiem dla nich wszystkich jest posiadanie jakiegokolwiek okresu ubezpieczeniowego.
Jak długi powinien być ten okres?
– Może to być choćby miesiąc, w którym osoby te podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym.
W jakiej sytuacji ZUS może odmówić załatwienia tej sprawy?
– ZUS nie przyzna z urzędu emerytury uprawnionym do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową, a także pobierającym rentę inwalidy wojennego lub wojskowego. Ponadto świadczenia tego nie dostanie również osoba, która ma już ustalone prawo do emerytury, a rentę pobiera jako świadczenie wybrane. W przypadku tak zwanego zbiegu prawa do świadczeń jest taka możliwość.
Jak ustala się wysokość emerytury przyznawanej po rencie?
– Zasadniczo wykorzystuje się odpowiednio zwaloryzowaną podstawę wymiaru renty.
Zupełnie bez udziału zainteresowanej osoby?
– Na wniosek świadczeniobiorcy emerytura może być wyliczona na podstawie jego zarobków, uzyskanych w okresie dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych wybranych z dwudziestu lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku albo z dowolnych dwudziestu lat, innych niż wykorzystane do wyliczenia wysokości renty.
Jaką kwotę bazową bierze się pod uwagę przy obliczeniach?
– Wysokość emerytury, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru renty, oblicza się przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej w dniu przyznania renty.
A jeżeli dana osoba w czasie pobierania renty pracowała?
– W sytuacji, gdy rencista w trakcie pobierania świadczenia pracował łącznie przez co najmniej trzydzieści miesięcy, część socjalną emerytury, czyli 24 proc. kwoty bazowej, oblicza się z uwzględnieniem nowej kwoty bazowej, obowiązującej w dniu wydania decyzji o zamianie świadczeń.
Takie obecnie obowiązują zasady w omawianej sytuacji?
– Obecnie obowiązującą kwotę bazową wykorzystuje się również do obliczenia emerytury ustalanej wedle nowej, innej niż w przypadku renty, podstawy wymiaru.
Czy zainteresowana osoba może stracić na tych wyliczeniach?
– Obliczona w omawiany sposób emerytura nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy.
Dziękuję za wyjaśnienia.
/sz/