ZUS wyjaśnia
Od pięciu lat składane są w częstochowskim Oddziale ZUS wnioski w sprawie ustalenia kapitału początkowego. W pierwszym okresie wprowadzenia reformy ubezpieczeń społecznych wzbudził duże zainteresowanie. Najwięcej wniosków złożono w roku 2003. W następnych latach traktowano problem kapitału początkowego spokojniej, bez szczególnego zainteresowania. W bieżącym, owszem, wnioski wpływają, ale chyba zbyt wiele osób odkłada sprawę na rok następny. Ten zaś jest ostatnim do jej załatwienia, zarówno przez zakłady pracy, jak i wnioskodawców indywidualnych. A termin upływa 31 grudnia 2006 r.
Niestety, nie dla wszystkich osób, załatwiających swoje sprawy w ZUS, pojęcie kapitału początkowego jest jasne i zrozumiałe. Wprawdzie ZUS tłumaczy, informuje i wyjaśnia, informacje na temat kapitału początkowego wywieszane są w obydwu siedzibach Oddziału: w gmachu przy ul. Dąbrowskiego i przy ul. Okólnej, ale zdarzają się nieporozumienia. Interesanci narzekają, że informacje wyłożone są w nienajlepszych do tego miejscach, zawieszone czasami za wysoko, czasami źle oświetlone. Najczęściej są jednak po prostu nieczytane przez zainteresowane osoby, mimo że eksponowane w miejscach najdogodniejszych. Tymczasem czas biegnie, ostateczny termin składania wniosków coraz bliższy.
Przypomnijmy, jakie przepisy wprowadziły pojęcie kapitału początkowego.
– Reforma ubezpieczeń społecznych, wprowadzona w 1999 r., zobowiązała ZUS do prowadzenia każdemu ubezpieczonemu indywidualnego konta, na którym zapisywane są składki na ubezpieczenia – wyjaśnia rzeczniczka Oddziału, mgr Ewa Jęczmyk. – Ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zreformowany został również system emerytalny. Kapitał początkowy jest elementem nowego systemu emerytalnego.
Czyli, co to jest ów kapitał początkowy?
– W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, iż kapitał początkowy jest to przypuszczalne odtworzenie składek na ubezpieczenia społeczne, opłacanych przed 1999 r., to jest przed wprowadzeniem reformy systemu ubezpieczeń społecznych i reformy emerytalnej. To hipotetyczne odtworzenie składek następuje poprzez obliczenie emerytury, jaką ubezpieczony otrzymałby w dniu 1 stycznia 1999 r. według wówczas obowiązujących zasad, a następnie pomnożenie kwoty tej hipotetycznej, przypuszczalnej emerytury przez średnie dalsze trwanie życia kobiet i mężczyzn w wieku 62 lat, ustalone na 1 stycznia 1999 r. Wyliczona w ten sposób kwota stanowi wartość kapitału początkowego.
Czy jest to dla każdego przyszłego emeryta ważna kwota?
– Kwota obliczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. kapitału początkowego zapisywana jest na indywidualnym koncie ubezpieczonego tak, jak kwota składek na ubezpieczenie emerytalne.
A więc sprawa jest bardzo ważna. Kogo obejmuje reforma emerytalna?
– Omawianą reformą objęte zostały osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. Osobom tym kapitał początkowy jest obliczany, jeśli przed 1 stycznia 1999 r. opłacały składki na ubezpieczenie społeczne albo składki za nich opłacał płatnik składek. Emerytura z ZUS według nowych zasad, będzie przysługiwała kobiecie, która ukończyła 60 lat i mężczyźnie, który ukończył 65 lat.
W każdej sytuacji ustalona kwota kapitału początkowego będzie podstawą do wszelkich wyliczeń?
– W zreformowanym systemie emerytalnym podstawą obliczenia emerytury będzie kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota zwaloryzowanych składek, zgromadzonych na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Emerytura z ZUS, z I filaru, obliczona w nowym systemie, będzie wynikiem podzielenia podstawy jej wyliczenia przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla osób będących w wieku równym wiekowi osoby wnioskującej o przyznanie emerytury. Podstawa wyliczenia emerytury oznacza zwaloryzowaną kwotę kapitału początkowego i składek na ubezpieczenie emerytalne.
Dziękuję za wyjaśnienia. Dobrze byłoby, żeby zainteresowane swoimi ubezpieczeniowymi kontami osoby zwróciły uwagę na fakt, że ostatni rok składania wniosków jest już bardzo blisko. Im bliżej ostatecznego terminu, tym może być w różnych urzędach tłoczniej i bardziej nerwowo. A trzeba się przecież postarać o wiele niezbędnych dokumentów załączanych do składanego wniosku. Na to wszystko potrzeba czasu i spokoju. Ważnych danych nie można przeoczyć. Pomogą w uzyskaniu lepszej emerytury.
A ponadto – zapewnia rzecznik Oddziału – osoby, którym zostanie wyliczony kapitał początkowy, nie będą musiały przy składaniu wniosku o emeryturę ponownie kompletować dokumentów potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe sprzed 1999 r. oraz osiąganego wówczas wynagrodzenia. ZUS będzie miał już wszystkie dane niezbędne do obliczenia emerytury.
/sz/