O chorobach przenoszonych przez kleszcze rozmawiamy z doktorem Marianem Sikorą, ordynatorem oddziału zakaźnego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. prof. dr W. Orłowskiego w Częstochowie.
Panie Doktorze, co zrobić, gdy zaatakuje nas kleszcz?
– Przede wszystkim należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, najlepiej do chirurga. Należy jednak nadmienić, że nie każdy czuje ukąszenie kleszcza, ponieważ jest ono raczej bezbolesne. Zawsze, ilekroć wracamy z wędrówek leśnych, z działek, powinniśmy dokładnie obejrzeć swoje ciało. Jeśli stwierdzimy obecność kleszcza, możemy spróbować “wykręcić” go w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Koniecznie należy usunąć go w całości, a miejsce dokładnie odkazić.
Jakie choroby przenoszą kleszcze?
– Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to choroba wirusowa przenoszona przez kleszcze, a druga to borelioza – choroba bakteryjna. KZM występuje w rejonach endemicznych. W Polsce występuje w okolicach Białowieży, Mazur.
Jakie objawy występują u osób, które zachorowały na KZM?
– Część zakażeń przebiega łagodnie, niecharakterystycznie. Klinicznie jest to postać poronna. W innych przypadkach choroba przebiega dwufazowo. Początek nagły, z gorączką, dreszczami utrzymujący się ok. 7 dni. Po kilkudniowym okresie normalizacji pojawiają się bóle głowy, nudności, wymioty, objawy oponowe. Choroba może przebiegać jako postać oponowa lub mózgowa.
Czy choroba może zakończyć się śmiercią?
– Przebieg choroby jest ciężki, jednak najczęściej kończy się ona pomyślnie, choć skutki pozostają. Niedowład i zanik mięśni cofają się bardzo powoli, ale niekiedy zostają jako trwałe następstwa.
W jaki sposób można się uchronić przed zachorowaniem na KZM?
– Stosujemy szczepienia – szczepionka FSME immun – 3 dawki w odstępach 0-3-9-12 miesięcy. Można też stosować immunoglobinę swoistą FSMF-Bulin do 96 godzin od zakażenia. Wówczas choroba przebiega łagodnie. W przypadku boreliozy takiego zabezpieczenia nie ma.
Jak ją leczyć?
– Przede wszystkim należy zgłosić się do lekarza. Chorobę tę w pierwszej fazie leczy się antybiotykami. Leki powinny być podawane odpowiednio długo i stosowane w dużych dawkach. Nie leczona wczesna borelioza może przejść w boreliozę późną. Wówczas pacjent narażony jest na powikłania stawowe, neurologiczne, sercowe i skórne.
W Polsce chyba wciąż jest niska świadomość chorób przenoszonych przez kleszcze?
– To prawda, nadal Polacy są nieuświadomieni, jakie mogą być tego konsekwencje. Chociaż w ostatnich latach, w dobie internetu, pacjent zdobywa coraz więcej informacji. Coraz częściej przyjmuję pacjentów, którzy posiadają wiedzę, przede wszystkim na temat boreliozy.
Rozmawiała
ANNA KNAPIK-BEŚKA