Historia

1 sierpnia 1930 r. – do miasta Częstochowy włączono: rozparcelowany majątek Kamień, osadę Błeszno II, osadę młynarską Dąbie, wieś Błeszno, grunty majątku Błeszno AB, folwark Tartak-Błeszno-Brzeziny oraz las z majątku Wrzosowa.

Sierpień 1918 r. zapowiadał się bardzo pięknie. Niedziela 4 sierpnia „Przeszła nam spokojnie, opromieniona słońcem sierpniowym, nie różniąc się niczem od tylu już siostrzyc i ściągając tłumy spacerowiczów do parków i w aleje, które, jak zwykle, były przepełnione mrowiem ludzkim i zakurzone”.

W roku 2018 przypada 50. rocznica śmierci Zofii Kossak-Szatkowskiej (znanej też jako Zofia Kossak-Szczucka), wielkiej pisarki i wielkiej Polki, a także bezkompromisowej i silnej kobiety. W czasie wojny uratowała wiele istnień ludzkich. Wrażliwość Jej opierała się przede wszystkim na konieczności udzielania pomocy tym, którzy jej potrzebowali. Walczyła o prawdę i sprawiedliwość.

Dzisiaj w tym miejscu stoi budynek niegdysiejszego domu handlowego „Merkury”, który pamiętają wszyscy ci spośród mieszkańców Częstochowy, których dzieciństwo przypadało na okres schyłkowego PRL-u. Obecnie bryła mieści w sobie punkty usługowe i tzw. „Chiński Market”, ale jeżeli uda nam się zapytać kilku sędziwych autochtonów, gdzie szukać Szpitala im. Najświętszej Maryi Panny, najpierw nieco zdziwieni stwierdzą, że obiekt ten już dawno nie istnieje, a wciąż nagabywani wskażą właśnie wyżej wspomnianą lokalizację.

Z przykrością informujemy, że w sobotę 7 lipca odszedł na wieczną wartę pan Jan Dobrowolski, ostatni zawodowy podoficer 27 Pułku Piechoty. Zaledwie miesiąc temu, podczas uroczystości zorganizowanych 5 czerwca w rodzinnym Kamyku, radośnie obchodzono jego 100. urodziny (o czym informowaliśmy w poprzednim numerze „Nad Wartą”).

Pułkownik dyplomowany Franciszek Tomsa-Zapolski

Lato 1918 r. zbliżało się do Częstochowy nieubłaganie. „Morze falujących kłosów zboża, skąpanych w blasku lipcowego słońca, jakieś radosne upojenie bijące z drzew i pól, balsamiczne zapachy łąkowego kwiecia. Kto może z radością opuszcza miasto na przeciąg paru lub kilku tygodni udając się do Ostrów lub Poraja na świeże powietrze i przedwojenne mleko od przedwojennej krowy”. Dla wypoczywających w mieście 24 lipca 1918 r. otwarto park przy placu ratuszowym.

3 lipca 1940 r. – w pobliżu wsi Apolonka koło Janowa został rozstrzelany w zbiorowej egzekucji Dominik Zbierski (urodzony w 1890 r. w Częstochowie), legionista, dyrektor Gimnazjum im. R. Traugutta, kapitan rezerwy Wojska Polskiego, w latach 1935–1938 senator RP, w latach okupacji niemieckiej współzałożyciel podziemnej wojskowej Organizacji Orła Białego.

TADEUSZ SYGUDA
ADAM NORBERT JARUGA
„Wysiedlenia mieszkańców Kłobucka i ich tułaczka w czasie drugiej wojny światowej”

„Klub pod kasztanami”, jak zwykło się nazywać częstochowski klub piłkarski „Skra”, wraca do ogólnopolskiej ligi. Razem z końcem rundy wiosennej „Skrzaki” wywalczyły sobie miejsce w II lidze.

Barylski Jan (1890–1946) – redaktor, kierownik literacki”Gońca Częstochowskiego”, dziennikarz, pseud. dziennikarski – Bolesław Golcz, Acer.

Czasami słowa to za mało, szczególnie w przypadku opisu postaci takiego formatu jak rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, Witold Pilecki. Młodzieńcza, patriotyczna formacja Pileckiego, jego bohaterskie zasługi u progu niepodległości Polski, a później w trakcie kampanii wrześniowej i ofiarnej pracy w podziemiu, sprawiają, że jego życie można by podzielić pomiędzy biogramy kilku zasłużonych ludzi.

Częstochowa wyludnia się. Młodzi ludzie wyjeżdżają do „wielkich ośrodków” w poszukiwaniu lepszej pracy, prestiżowych uczelni czy nawet zwykłej rozrywki. Duchowa stolica Polski przechodzi kryzys. Nazywana jest: „zaściankiem”, a czasami nawet zwykłą wsią!

5 czerwca 2018 roku, swoje 100. urodziny obchodził Jan Dobrowolski, ostatni żyjący zawodowy podoficer 27 Pułku Piechoty, jeden z inicjatorów i organizatorów wskrzeszonego w 2011 roku Święta Pułkowego, które w tym roku (16 czerwca) obchodziliśmy w Częstochowie już po raz ósmy.

Urodził się 1 marca 1864 w Marszowicach (pow. bocheński) jako syn Karola i Małgorzaty z Fiszerów. Po ukończeniu pięciu klas Gimnazjum w Bochni oraz Szkoły Kadetów w Łobzowie koło Krakowa rozpoczął służbę w armii austriackiej od 23 marca 1881 roku.

Urodził się w Radkowie 12 kwietnia 1922 r. Od 1940 r. działał w konspiracji narodowej, w latach 1943–1945 kapral w oddziale Narodowych Sił Zbrojnych kpt. Władysława Kołacińskiego „Żbika”. Do ostatnich chwil okupacji niemieckiej prowadził walkę partyzancką, walcząc z Niemcami i komunistami.

1 czerwca 1975 r. – powstało województwo częstochowskie. Stało się to na mocy Ustawy z dnia 28 maja 1975 r. Istniało do 31 grudnia 1998 r.

karpia królewskiego hoduje się w Złotym Potoku od 1908 r. Jest to ryba mocno wygiętym grzbiecie i podbrzuszu, z nielicznymi, dużymi łuskami.

Wojenne wspomnienia Piotra Korgóla, który jako 11-letni chłopiec przeżył gehennę wojenną, zgotowaną przez Niemców.
Jesteście żywymi świadkami prawdy historycznej w czasach, kiedy wielu prawdę tę chce wypaczyć.

Wiek XIX zakończył się w Częstochowie rano 3 sierpnia 1914 roku, tego poranka do Częstochowy, wkroczyły od strony Kawodrzy wojska niemieckie. Skończył się trwający od 17 stycznia 1832 roku, przeszło 80-letni okres nieprzerwanej obecności wojsk i administracji rosyjskiej na terenie miasta Częstochowy.

W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej bronił ojczyzny. W czasie pokoju pracował na wsi i dbał o dobro swojej rodziny i rozwój swojego regionu. W obu przypadkach przyświecała mu idea patriotyzmu i bezpieczeństwa.

3 maja, to w polskim kalendarzu patriotycznym nie tylko święto narodowe Trzeciego Maja, ale także rocznica niezwykle ważnych wydarzeń z historii polskiego czynu niepodległościowego. Mowa o III Powstaniu Śląskim, w którym swój znaczący udział miało także społeczeństwo Częstochowy. Z różnych przyczyn, zarówno samo powstanie, jak i wkład częstochowian w jego sukces, nadal nie przebiły się do ogólnej świadomości lokalnego społeczeństwa. A przecież wydarzenia te rozgrywały się już zaledwie niecałe dwadzieścia kilometrów od Częstochowy… Z okazji kolejnej rocznicy warto zatem przedstawić zarys działań powstańczych na Ziemi Lublinieckiej, stanowiącej najbardziej wysuniętą na północ część Górnego Śląska.

Kilkanaście dni temu, 9 maja, minęła 99. rocznica utworzenia częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty. Została ona powołana do życia rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 8078/I z 9 maja 1919 roku. Zadanie jej sformowania przypadło Dowództwu Okręgu Generalnego Kielce, na którego terenie wyznaczono garnizony dla oddziałów dywizji.

W ostatnich tygodniach Częstochowa wzbogaciła się o nową nazwę jednej z ulic położonych w centrum miasta. Na mocy ustawy dekomunizacyjnej, decyzją wojewody śląskiego, nowym patronem dotychczasowej ul. Józefa Wasowskiego został gen. bryg. Janusz Gąsiorowski, ostatni dowódca 7 Dywizji Piechoty (1935–1939). W tym przypadku nie będzie przesadą stwierdzenie, że po 79 latach sprawiedliwości dziejowej stało się zadość.

Marszałek Józef Piłsudski to symbol odzyskania przez Polskę niepodległości – 11 listopada 1918 r. Dzień 12 maja mocno splata się z historią pierwszego Marszałka Polski, pochodzącego z Zułowa. To w tym dniu 1926 r. rozpoczął zamach stanu, którego efektem była zmiana władzy w Rzeczypospolitej. 12 maja to również data śmierci słynnego Komendanta I Brygady Legionów Polskich, walczących w czasie I wojny światowej. Piłsudski zmarł w 1935 r. na raka wątrobowokomórkowego. W związku z 83. rocznicą jego śmierci pragniemy przedstawić jego wizyty w Częstochowie, które miały miejsce w czasie działalności konspiracyjnej oraz w okresie XX-lecia międzywojennego.

Trzeci z kolei dowódca 7 Dywizji Piechoty był zawodowym oficerem armii austriackiej; spędził w jej szeregach trzydzieści dziewięć lat. Dożył osiemdziesięciu pięciu lat żywota. Urodził się 17 lipca 1864 w Tarnowie jako syn Antoniego (nauczyciela geografii w szkole ludowej oraz autora podręcznika szkolnego z tegoż przedmiotu) i Korneli z Romerów.