TADEUSZ SYLWESTER KORZON (1839 – 1918) HISTORYK


Przebywali w Częstochowie

Na wstępie mała uwaga odnośnie nazwiska. Należy wymawiać Kor-zon czyli “r” osobno. Dziad Korzona Jan służył u Kościuszki w petyhorskiej chorągwi, ojciec Adam piastował stanowisko sekretarza guberialnego, matka Henrieta wywodziła się z rodu Łowaszyńskich. Syn urodził się 28.10. w dniu św. Tadeusza (stąd jego imię) w Mińsku Litewskim, w którym ukończył gimnazjum. Był studentem prawa na uniwersytecie w Moskwie (1855 – 1859). Tam też wzrosło jego zainteresowanie do historii. Za rozprawę kandydacką pt. “Pogląd porównawczy na procedurę karną francuską i angielską” otrzymał złoty medal i ogłosił ją w rosyjskim fachowym czasopiśmie. Po studiach przyjął posadę nauczyciela w kowieńskim gimnazjum (1859 – 1861). Z jego inicjatywy w kościołach na Kowieńszczyźnie śpiewano pieśni patriotyczne i manifestowano polskość, w następstwie czego osadzono go w areszcie domowym, a następnie w klasztorze karmelitów. Podczas rewizji znaleziono w notatniku zapis obrażający majestat cara. Za hardość i brak skruchy skazano Korzona na karę śmierci zamienioną na zsyłkę za Ural. 27.10.1862 poślubił Jadwigę z Kulwieciów, która była mu wierną towarzyszką do ostatnich dni życia. Przez pięć lat był więziony w Ufie i Orenburgu. Po powstaniu styczniowym władze carskie zabroniły Polakom udzielania lekcji w celach zarobkowych. Zarabiał skromnie fotografując, malując i rysując. Po tak zwanym ukazie wierzbołowskim z 1867 wrócił do Kowna. Zbyt manifestacyjne powitanie przez przyjaciół skłoniły policję do wydalenia małżeństwa Korzonów z Litwy do Piotrkowa Trybunalskiego, w którym spędził dwa lata pod nadzorem, w dodatku bez możliwości zarobkowania. W 1869 Korzonowie osiedlili się w Warszawie. Początkowo zarabiał skromnie jako nauczyciel języka rosyjskiego, a z czasem został zatrudniony na Kolei Nadwiślańskiej i w Szkole Handlowej im. Kronenberga. Publikował wiele w różnych czasopismach, jak: “Tygodnik Ilustrowany”, “Kłosy”, “Ateneum”, “Bibliotece Warszawskiej”, “Muzeum”, “Niwie”, “Kwartalniku Historycznym”. Dorobek Korzona był znaczący. Wydał “Kurs historii wieków średnich”, pisał podręczniki: “Historię starożytną”, “Historię wieków średnich”, “Historię nowożytną”, “Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta”. Był autorem biografii T. Kościuszki, którą opracował w setną rocznicę Insurekcji (1894) na zamówienie Muzeum Rapperswilskiego w Szwajcarii istniejącego po dzień dzisiejszy, ale zubożałego o wywiezione po 1918 do Polski bogate zbiory, które uległy zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego. W 1905, 8 maja boleśnie przeżył śmierć ukochanej żony. Inną przykrością w tym samym roku było nieprzyjęcie jego autorstwa podręczników szkolnych ze względu na ich rozbudowanę objętość. Tuż przed wybuchem wojny uprawiał tylko recenzje i polemiki. Wycofał się z uciążliwych dla niego (jąkał się) wykładów. Dla swych słuchaczy ze Szkoły Handlowej im. Kronenberga napisał “Historię handlu w zarysie”. 3.06.1912 jego jubileusz 50-lecia pracy miał charakter manifestacji oddającej cześć zasłużonemu profesorowi bez państwowej katedry. W 1915 ukazały się cztery tomy jego “Listów otwartych, mów, rozpraw i rozbiorów”. Zmarł 18.03.1918 z nadanym mu tytułem podczas jubileuszu “nauczyciela narodu”. Jedno ze źródeł jasnogórskich (J.G. Ośrodek Kultu Maryjnego) potwierdza pobyt Tadeusza Korzona w Częstochowie w 1888.
Źródła m.in. Polski Słownik Biograficzny

ROMAN WINIAREK

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *