Słowink historyczny ziemi częstochowskiej


Zrębice, wieś w gminie Olsztyn, w powiecie częstochowskim, wzmiankowana w dokumencie z 1334 r., była własnością królewską i spełniała rolę służebną wobec zamku w Olsztynie. Miejscowość ucierpiała w czasie najazdu arcyksięcia Maksymiliana Habsburga (1587 r.).

W 1470 r. Jan Długosz wymienił Zrębice, jako wieś zobowiązaną do płacenia dziesięciny snopowej i konopnej na rzecz biskupa krakowskiego. Wieś była zobowiązana do zapewnienia dostaw warzyw i owoców dla załogi zamku olsztyńskiego. według regestru poborowego powiatu lelowskiego z 1581 r. Zrębice miały dwa łany i należały do starostwa olsztyńskiego.
W 1790 r. sołectwo było w posiadaniu Sochy. Według akt wizytacyjnych z 1782 r. w Zrębicach była plebania, folwark, gorzelnia i dziewięć chałup poddanych. Lustracja powiatu lelowskiego z 1789 r. wymieniła 42 domy, w których mieszkało 275 osób (w tym 121 kobiet). We wsi było wówczas trzydzieści domów i 210 osób, a na dworze dwa domy zamieszkałe przez dziewięć osób. Natomiast na plebaństwie znajdowało się dziesięć domów (plebania, chałupa o jednym gospodarzu i chałupy ośmiu ogrodników). W 1791 r. wymieniano jeszcze dom sołtysa i owczarza wiejskiego. Opisy wskazywały, iż w Zrębicach istniał – kościół parafialny, drewniany pw. Wszystkich Świętych z dwoma księżmi i kaplica drewniana pw. św. Idziego, umieszczona przy drodze do Olsztyna. Wymieniano także szpital drewniany – przytułek, w którym utrzymywano czterech ubogich (1748 r.). Na południowym-wschodzie rosły rzadkie lasy sosnowe, “mało sposobne na budulec”. Z drugiej strony, od Olsztyna, zaczynały się tzw. chrusty (zagajniki) dębowe, laskowe, grabowe, osikowe i bukowe, które porastały okoliczne wzgórza. W 1827 r. Zrębice należały do poczeszyńskiej Ekonomii Dóbr Rządowych. W 1939 r. w nadleśnictwie Zrębice lasy państwowe zajmowały 2.959 ha, lasy Karola i Elżbiety Steinhagenów – 1.979 ha, hrabiego Karola Raczyńskiego -3.842 ha, a Stojewskiego – tylko380 ha. W latach 1953-1956 w Zrębicach działała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (RSP), skupiająca czternastu członków na 54.680 ha. Zrębice w latach 1952-1954 były siedzibą Urzędu Gminy, następnie gromadzkiej rady narodowej (do 1961 r.). W 1953 r. zorganizowano bibliotekę, a w 1964 i 1971 r. zbudowano we wsi wodociąg. W 1970 r. Zrębice miały 852. mieszkańców i 983, 4 ha powierzchni, a działająca OSP liczyła 35. członków.
Parafia zrębicka obejmowała dawniej także Krasawę, Kuźnicę i Osiny k. Poraja. W 1606 r. wydzielono ze Zrębic nową parafię w Poczesnej. Po rozbiorach Zrębice należały do najbiedniejszych parafii. Pierwotny kościół modrzewiowy został rozebrany przed 1789 r. Staraniem ks. Wojciecha Bulińskiego wzniesiono nową świątynię, pw. Wszystkich Świętych. Kościół ten – z braku remontów – podupadł i dopiero z ruiny podźwignął go w drugiej połowie XX w. ks. Lalewicz. W latach 1954-1955 pokryto świątynię nowymi gontami, w 1956 r. ks. Zbigniew Lewiński dokonał jego elektryfikacji. Ks. Stanisław Bigaj przeprowadził w latach 1966-1968 gruntowną renowację wnętrza kościoła. Nnatomiast ks. Roman Kuźmiński skupił uwagę na modernizacji plebani.
We wsi znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa oraz liczne zakłady produkcyjno-handlowo-usługowe (zwłaszcza w Zrębicach Pierwszych).

BOGDAN SNOCH

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *