W Polsce co roku ok. 4000 kobiet dowiaduje się, że choruje na raka szyjki macicy, ok. 1700 umiera z tego powodu.
Według statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów średnio odnotowuje się 10,3 przypadków raka szyjki macicy na 100 tys. kobiet na rok. W naszym kraju zarówno współczynnik zachorowalności, jak i śmiertelności na skutek raka szyjki macicy, jest jednym z najwyższych w Europie. (Wskaźnik śmiertelności wynosi 5,1 na 100 tys., ale w niektórych województwach przekracza 10).
Niepokojące jest, że wskaźniki te od lat nie ulegają znaczącej poprawie, mimo prowadzenia Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Nadal niewielki odsetek kobiet korzysta
z bezpłatnych, profilaktycznych badań przesiewowych (ok. 25 proc. kobiet w wieku 25 – 59 lat).
Najczęściej chorują i umierają kobiety w przedziale wiekowym 50 – 54 lata, w ostatnich latach obserwuje się jednak wzrost zachorowalności w młodszej grupie wiekowej: 30 – 39 lat. Polska należy do krajów o najniższym wskaźniku przeżyć 5-letnich, który dla naszego kraju wynosił 48,2 proc. I był najniższy spośród 16 krajów europejskich, biorących udział
w badaniu Eurocare.
Udowodniono, że wirusy brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus – HPV) są najczęstszymi czynnikami zakaźnymi, przenoszonymi drogą płciową wśród ludzi,
a przenoszone drogą płciową typy genitalne są najważniejszą przyczyną raka szyjki macicy. Za to odkrycie niemiecki naukowiec, prof. Harald zur Hausen, otrzymał w 2008 r. Nagrodę Nobla.
Obecność wirusa HPV została wykazana praktycznie we wszystkich przypadkach raka szyjki macicy. Spośród ponad 100 opisanych typów HPV – 15 wykazuje działanie onkogenne, przy czym typy HPV 16 i HPV 18 odpowiadają razem za ponad 70 proc. przypadków raka szyjki macicy, a typy 16, 18, 31, 33 i 45 łącznie za 81,1 proc. raka płaskonabłonkowego i 93,2 proc. gruczolaka szyjki macicy, szczególnie agresywnej postaci, występującej często u młodych kobiet.
Wirusy HPV, już w mniejszym stopniu, odpowiadają za rozwój innych nowotworów – raka pochwy, sromu, prącia, odbytu.
Referencje:
1. Krajowy Rejestr Nowotworów
2. Family Medicine and Primary Care Review (kwartalnik, 2012)
3. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
4. Majewski S., Szczepionka przeciw wirusom brodawczaka (HPV), Alergie, 3/14, 2002
5. Lancet Oncology, 6:271 8, 2006 (types 6, 11, 16, 18)
6. Meeting of the American Association for Cancer research, Los Angeles, CA, April 14 – 18, 2007 (Abstract
4900)
7. Lancet 2007, 369: 2161 – 2170 (types 16, 18)
8. The New England Journal of medicine, 356 (19), s. 1990 – 1, maj 2007 (Human papillomawirus vaccine)
Informacja przygotowana na warsztaty z cyklu „Quo vadis medicina?” pt. „Zagrożenia cywilizacyjne ceną dłuższego życia. Profilaktyka i terapia”, organizowane przez Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia”, kwiecień 2013 r.
r